Во сенка на успехот – скриената вистина за трошоците .Додека премиерот Христијан Мицкоски славеше пуштањето во употреба на првите 20 километри од автопатот Кичево-Охрид како “симбол на новото време”, зад прославата се крие една помалку популарна вистина – цената на овој проект мора повторно да се зголеми. Во време кога граѓаните се соочуваат со зголемување на животните трошоци, оваа вест доаѓа како студен туш.
Историја на континуирани зголемувања
Автопатот Кичево-Охрид веќе е синоним за финансиски ескалации. Според јавно достапните податоци, изградбата на автопатот Кичево Охрид досега чини 598 милиони евра, место првично планираните 374 милиони евра. Тоа претставува зголемување од речиси 60% во однос на првичната проценка, а сега Мицкоски најавува дека ќе бидат потребни уште повеќе средства.
Според одредени неофицијални информации, цената сега изнесува и над 600 милиони евра, што значи дека проектот веќе го надмина прагот од 600 милиони евра – двојно повеќе од првичната проценка.
Реторика наспроти реалност
Мицкоски се обидува да го претстави проектот како “успех на новата влада”, тврдејќи дека “успеавме да го откочиме еден од најголемите и најзаглавените инфраструктурни проекти во Македонија”. Меѓутоа, реалноста покажува дека проблемите се далеку од решени.
Мицкоски не прецизираше уште колку пари ќе бидат потребни за завршување на проектот, што создава дополнителна несигурност околу вкупните трошоци. Оваа недостигната транспарентност е особено проблематична кога се работи за проект кој веќе го надмина буџетот за 60%.
Проблем со роковите
Покрај финансиските предизвици, проектот продолжува да се соочува со проблеми во исполнувањето на роковите. Изградбата почна во мај 2014 година, а првичниот рок беше 2018 година. Сега, во 2025 година, се зборува за завршување во првата половина од 2027 година.
Техничките предизвици како изговор
Мицкоски ги објаснува дополнителните трошоци со потребата за решавање на проблемите со свлечиштата. “За сето ова за кое што зборувам е потребно зголемување на рамката на кредитот бидејќи за жал тоа не било предвидено во минатото”, рече премиерот.
Меѓутоа, оваа изјава покренува прашања за квалитетот на првичното планирање и проектирање. Ако свлечиштата се познат проблем во оваа област, зошто не беа земени предвид при првичното планирање?
Политичка инструментализација
Наместо да се фокусира на техничките и финансиските предизвици, Мицкоски го користи проектот за политички поени. Тој тврди дека претходната влада го оставила проектот во застој, но заборава да спомене дека проблемите со зголемување на трошоците и одложување на роковите започнаа уште за време на изградбата.
Прашања без одговори
Зголемувањето на цената на автопатот покренува неколку клучни прашања:
- Колку вкупно ќе чини проектот? Мицкоски не даде конкретна бројка за дополнителните трошоци.
- Кој ќе ги сноси овие трошоци? Граѓаните веќе плаќаат високи даноци и такси.
- Зошто не беше направена порреална проценка од почетокот? Зголемување од 60% укажува на сериозни недостатоци во планирањето.
- Има ли гаранции дека нема да има дополнителни зголемувања? Историјата на проектот не дава основа за оптимизам.
——————————————————————————————————————————–
Автопатот Кичево-Охрид е симбол на сè што е погрешно со управувањето на јавните проекти во Македонија – лошо планирање, континуирани зголемувања на трошоците, одложување на роковите и политичка инструментализација. Додека Мицкоски слави “успехот”, граѓаните се прашуваат колку уште ќе мора да плаќаат за овој “симбол на новото време”.
Вистинскиот успех би бил проектот да се заврши во рамките на договорениот буџет и во предвидениот рок, а не континуирано зголемување на трошоците под изговор за “непредвидени околности“.
С.Денесовски