Политиката за проширување на ЕУ ја загуби својата трансформативна моќ, меѓу другото, и затоа што процесот трае предолго со неизвесен резултат, а за да се надмине тоа, потребен е „Заеднички план за европска интеграција 2030“, зад кој се кријат сите членки на ЕУ и сите кандидати недвосмислено ќе се кандидираат, рече тој, е за Бета Срѓан Мајсторовиќ од Центарот за европски политики (ЦЕП).
Тој рече дека од почетокот на руската агресија врз Украина, се повеќе се слушаат афирмативни пораки од европските претставници во однос на европската иднина на Србија и на Западен Балкан, како одраз на недвосмислената стратешка неопходност ЕУ да ја дефинира својата геополитичка идентитетот во времето на најголемата безбедносна криза по Втората светска војна.
„Сепак, зад слоганите за стратешкото значење на Западен Балкан за ЕУ и пораките за заедничка иднина во „нашата унија“, како што неодамна изјави претседателката на Европската комисија во нејзиниот говор за состојбата на Унијата во Европскиот парламент, таму се неколку конкретни потези кои би донеле нова енергија во процесот на проширување“, изјави Мајсторовиќ за Бета.
Според него, искуството на Западен Балкан покажува дека политиката на проширување на ЕУ ја изгубила трансформациската моќ, меѓу другото, затоа што процесот трае предолго, а неговиот конечен резултат е неизвесен.
„Во такви околности можни се два начина: едниот е да се продолжи со експанзионата политика како досега и да се надеваме дека досегашната неефикасна политика ќе даде поинаков резултат; вториот е да се воспостави општ консензус за интеграцијата на Европа и да се дефинираат јасни мерки што мора да се преземат за да се интегрираат кандидатите во ЕУ, а Унијата навремено да се подготви за нивно пристапување“, рече Мајсторовиќ.
Тој смета дека во време кога довербата во процесот и кредибилитетот на партнерите од двете страни е на прилично ниско ниво, потребен ни е „Заеднички план за европска интеграција 2030“ зад кој недвосмислено би застанале сите членки на ЕУ и сите кандидати.
„Тој план треба да ги прецизира обврските на членките на ЕУ и земјите кандидати со цел стратешка интеграција на Европа со јасно наведени мерки и рокови за нивно спроведување, а 2030 година треба да послужи како индикативна временска рамка за негово спроведување“, рече Мајсторовиќ.
Како што додаде тој, ЕУ треба да дефинира како ќе ги реши внатрешните проблеми што претставуваат пречка за продолжување на нејзиното стратешки неопходно проширување.
Мајсторовиќ рече и дека овие идеи не се нови, дека претседателот на ЕК ги повторил и во ЕП, но дека се уште нема недвосмислена политичка волја и договор на сите членки искрено да се посветат на клучните реформи кои треба да ја направат ЕУ поотпорни на сегашните и идните предизвици.
Од друга страна, за кандидатите за членство, Заедничкиот план треба да ги дефинира приоритетните реформски области од заеднички стратешки интерес за двете страни, како и да ги објави потребните корекции на процесот на пристапување со цел тој да се доближи до граѓаните и со поопипливи ефекти. на нивниот секојдневен живот, рече тој.Мајсторовиќ.
Тој рече и дека во моментов има неколку истражувачки трудови во оптек, но дека најконкретен предлог како да се подобри процесот на пристапување на нови членки понудил ЦЕП од Белград во соработка со Центарот за европски политички студии од Брисел.
„Тој предлог се заснова на фазен пристап во Унијата во согласност со конкретен, мерлив напредок, така што кандидатите кои ќе направат повеќе ќе бидат соодветно наградени со преминување во следната фаза од пристапувањето со сите придружни придобивки… што треба да ги мотивира носителите на одлуки да да се спроведат потребните реформи, да се поттикне позитивната конкуренција меѓу кандидатите, како и да се зајакне чувството на припадност кај граѓаните во Унијата уште од првата фаза на процесот“, објасни Мајсторовиќ.
Тој потсети дека во 2023 година ќе се навршат 20 години од одржувањето на првиот самит на ЕУ и Западен Балкан на кој беше дефинирана европската иднина на регионот, но оттогаш членка стана само Хрватска.
„Дваесет години се многу време. Време е да се излезе од маѓепсаниот круг кој се покажа како неефикасен и да се прибегне кон храбри и различни решенија“, рече претседателот на Управниот одбор на ЦЕП.
Тој исто така рече дека е време ЕУ со својот пример да покаже колку храбри одлуки се носат во тешки околности, а земјите кандидати за членство во ЕУ да покажат искрена посветеност на прокламираната цел за влез во ЕУ и прифаќање на нејзините вредности, стандарди и правила.
„Постигнувањето консензус за усвојување на Заедничкиот план за европска интеграција 2030 година може да биде почеток на стратешки недвосмислена иднина за Европа“, заклучи Мајсторовиќ.
