Оваа година ја славиме 30-годишнината од смртта на архитектот Едвард Равникар (1907–1993). Така, на иницијатива на Министерството за култура, владата го прогласи летото 2023 година за лето на архитектот Едвард Равникар (Равникјево лето) и писателот Иван Тавчарје (Тавчарјево лето), кој почина пред 100 години. Равникар почнал да студира архитектура на Дунав и го продолжил во Љубљана кај архитектот Јоже Плечник. Тој беше негов најблизок колега две години по дипломирањето. Неговиот интерес за современата уметност го одведе во Париз, во студиото на пионерот Ле Корбизје.
Едвард Равникар е роден на 4 декември 1907 година во Долењска во Ноем Место. Татко му Јосип бил трговец, мајка му Марија домаќинка. Во Љубљана посетувал машко училиште и државно вистинско училиште, кои ги завршил летото 1926 година. Помеѓу летото 1926 и 1930 година студирал архитектура во средното техничко училиште на Дунав. Студиите ги завршил во Љубљана во летото 1935 година кај професорот и ментор Јоже Плечник. Пред самиот крај на студиите почнал да учествува на градежни натпревари. Како млад архитект учествувал во реализацијата на Националната и универзитетска библиотека на мајстор Плечник. Летото 1939 година работи пет месеци во париската канцеларија на големиот и познат архитект Ле Корбизје, заедно со некои други словенечки и југословенски архитекти желни за знаење.
НА во партизански изданија
За време на Втората светска војна и италијанската окупација на Љубљана, бил соработник на ОФ, во октомври 1942 година бил уапсен и затворен во Италија поради обвиненија. Со капитулацијата на Италија во септември 1943 година, тајно доаѓа во Љубљана и како илегалец гледа крај на воениот рок. За време на војската креирал серија графички дизајни за партизански изданија, плакати и денарски ваучери. На негова иницијатива, сликата Триглав стана симбол на ослободителниот фронт на словенечкиот народ. По неговата воена кариера, Равникар стана еден од водечките словенечки архитекти и беше меѓу оние кои го презедоа раководството на школата за архитектура во Љубљана. Во април 1946 година, на предлог на исто толку големиот словенечки архитект проф. Ивана Вурник, стана вонреден професор на Катедрата за архитектура TVŠ во Љубљана.
Еден од последните универзални архитекти во Словенија
Беше поборник на модернизмот, а денес важи за еден од последните универзални архитекти кај нас. Ги зеде сите наредби на архитекти и урбанисти, ги дискутираше во стручни трактати, се залагаше за реформирање и модернизација на љубљанската школа за архитектура, а исто така се обиде да го поттикне развојот на словенечкиот индустриски дизајн и графика. Успеал да го создаде приматот на љубљанската архитектонска школа во рамките на југословенската архитектонска арена. На Универзитетот како професор останува до летото 1980 година. Од летото 1969 година е придружна членка, а од летото 1979 година редовен член на САЗУ. Беше активен до неговата смрт. Починал на 85-годишна возраст од несреќен пад додека бил на одмор во викендица на Црвен врв кај Савудрија. Неколку часа подоцна – на 23 август 1993 година – починал во клинички центар во Љубљана. Погребан е на гробиштата Жале во Љубљана.
Дела на архитектот Едвард Равникарј во Љубљана
Равникар се каеДДД
Првата важна градба што самостојно ја дизајнираше е костурницата за загинатите за време на Првата светска војна во Жала во Љубљана (1937 – 1939).
Равникар ДДД
Бензинска пумпа на Тиволска (1969). Настрешницата што ја покрива платформата за пумпање на сервисот беше обликувана како низа од три бетонски „чадори“.
Модерна галерија (1939-1951) – Дизајнот на галеријата ја следи класичната традиција на Плечник: зградата е аксијално симетрична и има подигната централна коцка, во која се наоѓа главниот изложбен салон.
Зградата за човекови права (1961), именувана како Канарчек, е обликувана како едноставен долгнавест блок, кој се карактеризира со лесна монтажна фасада изработена од розова пластика.
Планот на тристраните кули блокови TR2 и TR3 (1976), во оската на симболичната Љубљанска порта, во форма карактеристична за тогашниот структурализам.
Максимаркет (1975) Фасадата на стоковната куќа е развлечена; полските сегменти од камени плочи се прекинати со продлабочени вертикални застаклени ленти, кои внесуваат дневна светлина во внатрешниот простор.Чанкарјев дом (1983) – Телото на градбата е оформено лабаво, следејќи ја просторната организација на внатрешноста. Еднообразниот фасаден плик изработен од бели мермерни плочи и дава на зградата мирен и хомоген изглед.
Ferent’s Blocks (1975) Над нивото на улицата, единица издигната над Словенски ги открива остатоците од римската Емона. Помалку познат факт е дека родното место на Плечник некогаш се наоѓало на делот од денешното маало Ферантов врв, имено на работ на некогашниот Рим.
и форум тер недалеку од базиликата. Равникар подигнал столб во негов спомен на раскрсницата на Словенска цеста и улицата Грегорчичево во врска со основањето на тогашното ново локално ткиво.
Градежен и геодетски факултет: Блокот е малку подигнат над земјата и се потпира на тесен приземен столб, означен со триаголни „капители“.
Интересни факти
Универзалната архитектура на Равникар е необична авторска синтеза, која црпи од локално обоениот класицизам на Плечник, брутализмот и човечката архитектура на Ле Корбизје, како и античките и други модели, од Скандинавија до Јапонија.
Поради недоразбирање, неподготвеност за радикални промени, а и поради завист, неговите предлози не беа секогаш добро прифатени.
Урбанистичкиот план на Нова Горица се заснова на решетка, која започна да се гради во 1947 година.
Несомнениот врв на меѓународното признание беше неговиот натпреварувачки придонес во летото 1964 година за уредување на вештачкиот остров Трончето во Венеција, за што ја доби првата награда Ex aequo. За жал, наградениот проект, како и многу други наградени проекти на Равникар, никогаш не беше завршен.
Архива на Едвард Равникар
Во Крањ ја изградил Општинската палата, банката на Словенскем трг, хотелот „Креина“ и стоковната куќа „Глобус“, која сега е библиотека.
Равникар за Љубљана: Имаме идеи за Љубљана, кои не се секогаш исти. Самите сакаме бучна метропола со густ сообраќај и густа, висококатница. Странците кои доаѓаат кај нас ни ги отвораат очите за неговите помали размери, мирот, бујното зеленило, прекрасната традиционална архитектура, која на многу места ја нема. Ја гледате и околината со мали гратчиња и густа мрежа од интересни и убави места во исклучително убава провинција со свежо зеленило, бистри води, интересни патишта и културна популација. Како треба да биде? Средината би била вистинска. На Љубљана несомнено и треба повеќе урбан простор, подобар сообраќај, повисок стандард на домување и многу повеќе јавни објекти од секаков вид, но во исто време, не треба да жртвуваме безопасни квалитети кои се секогаш повидливи и повредни.
