Фластер или фластер направен од ткиво одгледувано во лабораторија наскоро може да помогне при потешки форми на срцева слабост. Првата клиничка студија на луѓе е во тек, а првата успешна операција е направена во 2022 година.
Поправката или закрпувањето на заболените органи со вештачко ткиво звучи како научна фантастика – иако различни тимови ширум светот работат на тоа со години. Меѓутоа, студијата на германските научници штотуку објавена во стручното списание Nature покажува дека тоа наскоро би можело да стане реалност во болниците, пишува Дојче веле.
Волфграм Хубертус Цимерман, директор на Институтот за фармакологија и токсикологија на Универзитетската клиника во Гетинген, разви вештачко ткиво на срцевиот мускул, т.н.
„Нашите пациенти се срцеви пациенти со големо оштетување на срцевиот мускул, обично по срцев удар, а оваа штета погодува приближно четвртина од срцето. „Срцевото ткиво што го создаваме е такво што може да ја компензира таа загуба“, вели тој.
Во оваа студија, единствена во Европа, тимот ги претстави резултатите од истражувањето на животните, кои претходеа на тековната студија со луѓе. Докажано е дека култивираните клетки растат во срцето и му помагаат да пумпа крв.
Покрај тоа, истражувачите го анализирале срцето на пациент кој бил трансплантиран со таков фластер за срце. По неколку месеци, таа доби ново срце преку трансплантација, што овозможи да се испита претходно „крпеното“ срце. Беше јасно видливо дека вештачкото срцево мускулно ткиво порасна заедно со срцето.
Затоа, продолжението на оваа студија се спроведува веќе две години на Универзитетските клиники во Гетинген и Либек – прва клиничка студија за луѓе.
Од што се состои фластерот за срце?
Она што го прави фластерот за срцето посебен е тоа што е направен од клетки одгледувани во лабораторија. Поточно, од специјални матични клетки, таканаречени индуцирани плурипотентни клетки (iPS клетки).
Тие не се природно пронајдени во телото, туку се добиваат преку генетски трик: научниците од Гетинген репрограмирале телесна клетка во лабораторија во iPS клетка, која е речиси идентична со природните матични клетки, за да можат од неа да добијат клетки на срцевиот мускул.
Прва успешна операција во 2022 година.
Кардиохирургот Стефан Енсмингер е одговорен за операциите на лепенка на срцето – и во истражувањето на животните и сега кај луѓето. Тој е директор на Универзитетскиот центар за срце во Либек и веќе оперирал 15 пациенти во последните две години, пресадувајќи регенеративно ткиво на срцевиот мускул.
Првиот пациент кој се согласи на трансплантација на вештачко срцево ткиво во 2022 година беше Френк Тиге. Неговото срце било сериозно оштетено по неколку срцеви удари. Бидејќи како пушач не бил кандидат за трансплантација на срце, се одлучил за операција на срцев фластер.
И се случи она на што се надеваше: неговата функција на срцето значително се подобри. Како што вели тој, способноста за пумпање „се зголеми од десет на околу 35 проценти“. Оттогаш, тој може повторно да оди и да живее како што сака. Немав повеќе сила, сега повторно ја имам“. „Општо земено, сè е подобро.
Како точно изгледа оваа операција на срцето?
Два тима работат на операцијата: додека Енсмингер и уште двајца кардиохирурзи ја започнуваат операцијата, вториот тим го подготвува вештачкото мускулно ткиво.
За срцев фластер потребни се 800 милиони клетки на срцевиот мускул, кои се поврзани во 20 одделни сегменти – фластери. Секој од нив е со големина на паричка од две евра, со млечно бела боја и со малку желатинска конзистенција, како медуза исфрлена на брегот покрај морето. Десет такви сегменти се зашиени во една срцева крпеница.
Додека тим од лекари ги спојува сегментите во две срцеви закрпи, кардиохирург ги отвора градите на пациентот и стигнува до срцето. Потоа, тој го шие растеното срцево ткиво директно на срцевиот мускул – право во областите оштетени од срцевиот удар, кои се покриени со лузни и повеќе не можат да пумпаат крв. Операцијата трае околу три часа.
Успешноста на постапката не може веднаш да се процени. Телото мора да го прифати ткивото, односно не смее да биде отфрлено од имунолошкиот систем, а со крв мора да се снабдува од крвните садови на срцето. Овој процес може да трае од три до дванаесет месеци.
Методот е сè уште во фаза на тестирање.
Срцевата лепенка сè уште не е официјално одобрена терапија – тоа е студија за докажување на концептот. Експертите за матични клетки, како што е Френк Еденхофер од Универзитетот во Инсбрук, кој и самиот работи на култура на ткиво, сметаат дека оваа студија е пресвртница во регенеративната медицина на ткивата.
Сепак, ќе помине некое време додека терапијата официјално да биде одобрена за луѓето – иако податоците јасно укажуваат дека култивираното ткиво на срцевиот мускул навистина ја „стабилизира и подобрува“ функцијата на срцето, како што истакнува кардиохирургот Енсмингер.
Дали овој метод ќе стане стандардна терапија за сите пациенти со тешка срцева слабост?
слабост, ќе покаже понатамошни фази на клинички испитувања.
