Бандите кои се борат меѓусебно за превласт во соседството, масакрот во затворите, улиците преполни со полиција и масовната трговија со дрога го трансформираа еквадорското пристаниште Гвајакил во нов главен град на криминалот на Латинска Америка.
Градот со 2,8 милиони жители, кој е домаќин на финалето на Копа Либертадорес 2022 година, Лигата на шампионите во Јужна Америка, во сабота се соочува со насилство без преседан што започнува на улиците и се прелева во затворите.
Од почетокот на годината таму се извршени 1.200 убиства, 60 отсто повеќе од истиот период во 2021 година, покажуваат официјалните податоци.
Владата се обидува да ја врати предноста со воведување период на воена состојба за мобилизирање војници и дополнително ги зголеми безбедносните сили за повеќе од 1.100 на вкупно 10.000 во самиот град.
„Денес треба да се соочиме со автоматски пушки, гранати, експлозивни направи на улиците. Насилството енормно се зголеми. Досега не сме се сретнале со ова“, изјави полицискиот командант Луис Алфонсо Мерино за АФП.
Сместено помеѓу Колумбија и Перу, најголемите производители на кокаин во светот, Еквадор некогаш беше само транзитна рута. Но, шверцерите на дрога се населиле таму, а Гвајакил станал транспортен пункт за стотици тони бел прав во Европа и САД.
Во 2021 година, рекордна година по одгледување со 204.000 хектари и производство со 1.400 тони кокаин во Колумбија, заплените беа рекордни и во Еквадор со 210 тони испораки и профит од неподготвеноста на еквадорските банди и самите еквадорски власти.
На влезот во квартот Socio Vivienda II, еден од најопасните во градот, вооружена полиција стои на стража, додека група од дваесетина луѓе, во фантомки и панцири, крстарат низ уличките со мотори. Во соседството, пукотниците меѓу ривалските банди кои се појавија во 2019 година стануваат се почести и дури ги принудија властите привремено да затворат некои училишта од септември.
„Криминалните групи се повооружени од самата полиција“, признава мајорот Робинсон Санчез, шеф на операции во секторот.
Организираниот криминал користи „деца од 10 или 12 години“ како чувари или доушници, тврдат жителите и полицијата. Како што растат, тие се стекнуваат со право да се тетовираат, но само откако ќе направат кривично дело.
Луксузни автомобили возат наоколу за да ја пуштат или подигнат дрогата токму под носот на полицијата бидејќи и внатрешниот пазар се разви и таму талкаат „зомби“ зависни од остатоците од кокаин што се продаваат по 25 центи за грам.
Насилството е неконтролирано и во затворите во земјата, каде од јануари 2021 година умреле 392 затвореници, од кои повеќето во Гвајакил. Во овој огромен казнен центар, 122 затвореници беа убиени само во септември 2021 година за време на едно од најсмртоносните масовни убиства во затворите во Латинска Америка.
„Не е државата таа што управува со затворите , туку криминалните организации со соучесништво на агенти на безбедносните сили кои дозволуваат, толерираат и збогатуваат од трговијата со оружје“ дури и во преполните затвори“, објаснува Били Наварете од Комитет за одбрана на човековите права.
Во областа Социо Вивиенда II, од почетокот на годината се регистрирани 252 убиства, во споредба со 66 во цела 2021 година, додека во Самборондон, заштитен и богат сектор, се изброени само 14 убиства, што покажува дека насилството владее во град во кој 26 отсто од населението живее во сиромаштија.
Само за викендот пред финалето на Копа Либертадорес меѓу бразилските клубови Фламенго и Атлетико Паранаенсе, кое се очекува да привлече околу 50.000 странски туристи во западниот дел на градот, имаше 21 убиство.
„Дозволивме сите ѓубриња од Колумбија, Перу, Мексико и други земји да дојдат во нашиот град. Затоа познавам многу добри луѓе кои се иселиле или имаат намера. Тука веќе нема живот, со Гвајакил владее смртта“, рекол еден од граѓаните, додавајќи дека и тој има намера да се исели.
