Кога готвиме во нашата домашна кујна, наскоро акумулираме значителни количини отпадно масло за јадење. И покрај тоа што комуналните претпријатија и еколошките организации велат дека не треба да го истураме во канализацијата, сепак многумина го прават тоа. Проверивме како да се справиме правилно.
При готвење, особено пржење, нашите домови наскоро акумулираат значителни количини отпадно масло за јадење. Некои го истураат во одводот, други го ставаат во контејнер за ѓубре пред куќата, но сите го истураат во природата. Комуналните претпријатија и еколошките организации тврдат дека тоа е штетно за животната средина.
Отпадното масло за јадење може да ја загади (дури и водата за пиење). „Маслото акумулирано на површината на водата го спречува преминувањето на кислородот, а со тоа и животот на водните животни и растенија. Се таложи на ѕидовите на канализационите цевки, што го отежнува минувањето на другите отпадни води, а чистењето на цевките е многу напорно, бидејќи тие често се закопани длабоко под земја“, предупредува Здружението на потрошувачи на Словенија (ЗПС). ЗПС забележува дека не го држи митот дека отпадното масло не предизвикува штета ако се истури во одводот заедно со детергентот.
„Отпадното масло припаѓа на посебен отпад, па затоа треба да се собира посебно“, предупредува ВО-КА Снага, која во Љубљана и околните општини се грижи и за водата и за отпадот. „Отпадното масло претставува 3.500 пати поголем товар за животната средина од комуналната вода, бидејќи формира непропустлива фолија на површината на водата и ја спречува циркулацијата на кислородот. Една капка масло слабее и до 1.000 литри вода“, напишаа тие и предупредија дека маслото во канализациониот систем предизвикува облоги и мали цевки и ги нарушува процесите на чистење уреди, што значи поголеми трошоци за вонредно одржување.
За оние чија еколошка свест не е многу висока, треба да се нагласи дека и ние сме обврзани со законската регулатива правилно да го отстрануваме отпадното масло. Во регулативата за управување со отпадни масла и масти за јадење се вели дека е забрането истурање масло во канализација и септички јами, директно во вода или во почвата. Исто така, забрането е да се меша со друг отпад и да се фрла во мешан комунален или биолошки отпад.
Па што да се прави? Отпадното масло треба да го носиме во собирниот центар на регионалната општина. ЗПС забележува дека приближно половина од околу 60 општински претпријатија во Словенија имаат инсталирано и улични колектори, кои можеби се поблиску до собирниот центар. Понекогаш тие имаат и мобилни собирни точки, на веб-страницата на комуналните услуги можете да најдете распоред каде и кога ќе се инсталираат. Некои комунални претпријатија на домаќинствата им обезбедуваат и контејнери со цедалка за собирање отпадно масло за јадење, од кое можат да го истурат во уличниот колектор.
На оваа веб-локација, можете да проверите каде се собира отпадното масло во вашата област.
Во Љубљана, жителите можат да фрлаат отпадно масло за јадење во собирните центри во Барје или Повшетови, но можат да го донесат и во еден од мобилните собирни пунктови, кои според однапред утврден распоред во пролет и есен стојат на четириесет различни локации во Општина Љубљана и десет приградски општини, каде што управувањето со отпадот е одговорност на Вока Снаг, наместо во јавно претпријатие. Отпадното масло за јадење корисниците може да го предадат во сопствено пакување, на пример во пластично шише.
Бидејќи жителите на главниот град се жалат дека има малку можности за подарување нафта и дека има многу малку мобилни собирни пунктови, побаравме од ВОКА Снаго, но планираат да ја зајакнат наплатата. Тие одговорија да, но се уште не се знае кога тоа би можело да се случи. „В ЈП Вока Снага планира воведување систем со кој (согласно принципите на кружна економија и принципите на нула отпад) целосно ќе го организираме системот на собирање корисен отпад или се уште употребливи работи, меѓу другото, отпадно масло за јадење. , мали апарати за домаќинство, текстил, играчки…“ со запишано.
Понекогаш таа исто така верува дека е потребен труд за да има попријателски однос со околината. „Свесни сме за потребата на граѓаните за најпристапни и најпогодни услуги. Целите во делот на собирање отпад се предизвик, бидејќи начинот на нивно постигнување значи менување на шаблоните, вредностите и навиките на нашите корисници, што е долгорочен процес“, велат од комуналното претпријатие, додавајќи дека затоа меѓу мерките за намалување на количеството на сите видови отпад, исто така, се продолжување на активностите за подигање на свеста и едукација и поттикнување на корисниците да донесат поодговорни одлуки за животната средина и општеството.
Каде завршува отпадното масло?
Се зголемува количината на собраното масло. Во Љубљана, ВОКА Снага собра 7 тони во летото 2011 година, околу 15 тони во летото 2015 година, добри 25 тони во летото 2019 година и 33 тони отпадно масло за јадење во летото 2022 година.
Отпадното масло се предава на комуналното претпријатие, или се продава на фирмата која се занимава со нејзината понатамошна судбина. Во спротивно, лесно може да се изгори маслото стар колку и другиот отпад, но неговата цена на пазарот е доста висока, затоа е поисплатливо да се рециклира, поточно во ЗПС и додаваат дека неговите цени се зголемиле особено за време на епидемијата, кога го имало помалку на пазарот. поради затворањето на рестораните, кој е најголем потрошувач на нафта. На пазарот цените достигнуваат и до 400 евра за тон, велат од здружението на потрошувачи.
Најголем дел од отпадното масло на компанијата беше извезено во странство. Како што велат во ВОКА Снаги, го обработуваат на тој начин што 90 отсто од биодизелот се произведува од отпадно масло за јадење, а остатокот е глицерин. Глицеринот е корисна суровина што се користи во фармацијата и козметиката.
