Денес, ин витро оплодувањето (ин витро оплодување – ИВФ) е се почест пат кон родителството и луѓето го прифаќаат како нормално, изјави за порталот N1 д-р Зорица Црногорац, водечки експерт за третман на неплодност.
„Како некој кој е посветен на својата мисија речиси две децении – дарот на животот, за мене ин витро оплодувањето е навистина нешто посебно“, истакнува таа.
Изјавува дека тоа е „исклучително деликатна работа, но и најубавиот и најхуманиот дел од медицината“ што, како што вели, и по толку години занимавање со таа област сè уште го фасцинира.
„Прво го гледаш тоа дете додека е уште клетка, потоа ембрион, до моментот кога ќе го слушнеш неговото прво чукање на срцето, чувство кое не можам да ти го опишам. „Мојата работа отсекогаш ме правеше горда, но бидејќи јас лично поминав низ се, уште повеќе сум горда на мојот тим и радоста што ја носиме во животите на многу луѓе секој ден“, рече таа.
Д-р Црногорац истакнува дека често се користи погрешно име – „вештачко оплодување“.
д-р Зорица Црногорац Извор: Приватна архива
„Тука нема ништо вештачко. Ин витро методата е еден од методите на медицинско потпомогнато оплодување во кое селекцијата на половите клетки (јајце клетки и сперматозоиди), оплодувањето и почетокот на развојот на ембрионот се одвива надвор од телото, во ембриолошка лабораторија. Друг метод на медицински потпомогнато оплодување е интракорпоралното оплодување, односно интраутерина инсеминација непосредно пред точно одредена овулација“, објаснува тој.
Докторката нагласува дека неплодноста е се почеста кај нас, но и во светот и дека погодува околу 15-17 отсто од паровите.
„Во третина од случаите проблемот е женската неплодност, во третина од машката неплодност, а една третина е предизвикана од комбинирани фактори. Важна причина за неплодност е одложувањето на раѓањето до триесет години, бидејќи тогаш плодноста на жената веќе опаѓа. Не смееме да заборавиме дека во четвртата деценија на жената и остануваат само околу 30.000 јајце клетки од почетните 7 милиони. Тие се трошат со секој циклус и не можат да се обноват“, вели таа.
Според неа, не се прави доволно за да се спречи машкиот стерилитет, кој е во пораст во последните години.
„Младите мажи сè уште добиваат многу малку совети за тоа како да се заштитат од инфекции, особено сексуално преносливи инфекции, како да прават превентивни прегледи и каде можат да добијат совет и како да го проверат својот статус на плодност. Затоа се трудиме да направиме комплетна дијагноза на машкиот партнер за секој пар кој ќе дојде со проблем со стерилитет“, вели д-р Црногорац.
Тој додава дека воопшто не е лесна одлуката по кој пат и со кого да се оди.
„Добрите информации за резултатите што институцијата ги постигнува на тоа поле и во вашата возрасна категорија, за односот што го има со пациентот, за технологијата што ја користи, може значително да ви помогнат да изберете тим на кој ќе му верувате. Секој пар е посебен, модерната медицина се заснова на персонализиран пристап, не можете да примените некои општи правила на секој пар, се е приспособено и тоа придонесува за поголем успех на ин витро оплодувањето“, посочува таа.
Тоа укажува дека на постапката на ин витро оплодување и претходат многу други, поедноставни, кои многу често го свртуваат курсот во посакуваната насока веќе при подготовката за самата процедура.
„Понекогаш е потребно само да се коригира овулацијата кај жената, отпорност на инсулин, дисфункција на тироидната жлезда, тромбофилија, да се отстранат нарушувањата на матката празнина со хистероскопија, после сето горенаведено, ин витро оплодување не е потребно кај голем број случаи“, вели таа.
Докторот нагласува дека денес во светот се прават повеќе од една милијарда процедури за ИВФ. Во Србија, според некои истражувања, околу 400.000 имаат проблем со зачнувањето потомство, а околу 100.000 од нив се кандидати за ин витро оплодување.
„Се повеќе млади парови, помлади од 30 години имаат проблем со стерилитет и тие сочинуваат и до 30 отсто од вкупниот број на парови кои се вклучени во процедурите за ИВФ. Минатата година на сметка на Републичкиот фонд за здравствено осигурување (РФЗО) околу 7.200 жени поминале низ процедурата за ин витро оплодување. Во нашата установа годишно се вршат повеќе од 1.000 процедури за ин витро оплодување“, вели таа.
Проценките велат дека секој шести пар во Србија има проблем со стерилитет, а виталните статистики сведочат дека создавањето семејство се повеќе се одложува за подоцнежните години, поради што сè поголем број жени за првпат одат на породилно на крајот на четвртата или на почетокот на петтата деценија од животот. Бројките на Републичкиот завод за статистика покажуваат дека во 2020 година повеќе од 10.000 жени родиле дете на возраст од 35 до 39 години, а дури 2.298 жени отишле во породилиште на возраст од 40 до 44 години. Податоците покажуваат и дека во таа календарска година 196 жени на возраст од 45 до 49 години родиле дете, а 44 жени над 50 години отишле во породилиште.
Кога зборуваме за неплодност, зборуваме за трка со времето, вели д-р Црногорац и додава дека ако после една година партнерите не го постигнале тоа по природен пат.
„Раѓањето на подоцнежна возраст го зголемува ризикот од генетски аномалии на плодот. Од друга страна, од професионален аспект, знаеме дека успехот на ин витро оплодување се намалува по 40-тата година – тоа е околу 10 проценти, а по 45-та година е околу пет проценти. Почести се спонтаните абортуси, предвременото породување, појавата на хипертензија, но паровите мора да бидат свесни за овие факти и без разлика на малата стапка на успех, мора да ги поддржиме и да ги советуваме да бидат трпеливи“, вели докторката.
Иако шансите за успех на циклусот на ин витро оплодување се добри и денес достигнуваат повеќе од 50 проценти во одредени ситуации, оваа процедура сепак не е „волшебно стапче“ и одреден процент од пациентите нема да успеат на првиот или дури на неколку обиди, посочува таа.
„Тоа ќе биде многу силен удар за парот, неочекуван, односно во момент кога не се ни подготвени за тоа. Она што ги советувам да го направат е да бидат свесни дека дале се од себе, дека ги искористиле можностите што се пред нив и дека за многумина има уште повеќе. Сепак, драго ми е што многу повеќе ми се познати убавите приказни дека токму таков предизвик ја зајакнува двојката. Да се зближиме, да се разбереме подобро, да се запознаеме подобро и со тоа да се овластиме полесно да го прифатиме животот дури и без бебе“, вели таа.
На прашањето што ги советува пациентите, д-р Црногорац одговара дека прво им кажува на сите што ќе дојдат кај неа дека има решение, бидејќи медицината многу напреднала и дека треба да имаат верба во себе, да бидат позитивни, да имаат доверба во тимот. тие избраа и дека резултатот „речиси сигурно ќе дојде“.
Едно од најчестите прашања при информирањето за самиот процес и конечната одлука е дали оваа стимулација може да има негативни последици.
„Но, хормонската терапија во процесот на ин витро оплодување е краткотрајна (само десет дена во случај на кратки протоколи) и генерално не остава никакви последици по здравјето на жената. Хормоналната терапија може да се користи кај здрави жени, а со претпазливост и надзор и кај пациенти кои страдаат од одредени болести (на пр. црн дроб, бубрег, тумори). Токму од тие причини пациентот детално се прегледува пред процедурата која опфаќа задолжителен преглед на дојките“, нагласува таа.
Тој додава дека можни се некои несакани ефекти со давање на хормони, како на пр појавата на цисти на јајниците.
„Кај пациентите кои имале неколку процедури за ин витро оплодување со хормонална стимулација, таканаречената „резерва на јајниците“ неизбежно паѓа, што резултира со послаб одговор на јајниците во следните процедури, при што се добиваат помал број на јајце клетки. државите.
Иако 21-от век ни донесе многу добри работи, нè „почести“ со значително побрз и понездрав начин на живот од оној што го водеа некои генерации пред нашата, вели таа.
„Храната што ја јадеме е полна со адитиви, хормони, пластика итн. Воздухот што го дишеме е позагаден, животот што го водиме е постресен, а сето тоа доведе до фактот дека создавањето потомство ни стана предизвик. За среќа, медицината толку многу напредуваше што секојдневно успеваме да се справиме со сите овие предизвици и да израдуваме многу семејства“, заклучува д-р Зорица Црногорац.
