Британскиот весник „Гардијан“ пишува за загадениот воздух во Белград што граѓаните можат да го „почувствуваат и вкусат“, посочувајќи дека главниот град на Србија има пет од 15-те најзагадени населби на европскиот континент.
Во написот со наслов „Белград: град во кој валканиот воздух се смета за „последица на економскиот раст““, авторот пишува дека уште во 1974 година, тогашниот југословенски премиер Џемал Биједиќ ветил дека ќе го исчисти воздухот во земјата, а дека половина век подоцна белграѓани се уште го чекаат тоа.
Воздухот во главниот град на Србија, земја со седум милиони жители на ред за влез во ЕУ, е полош од речиси во кој било друг град во Европа, пишува авторот.
Критичарите велат дека нема политичка волја во главниот град на Србија да се исчисти загадениот воздух што жителите велат дека можат да го „чувствуваат и вкусат“, пишува весникот.
Пет од 15-те најзагадени населби на континентот се наоѓаат во Белград, според моделската анализа на Гардијан врз основа на податоците за квалитетот на воздухот во Европа.
Валкани електрани на јаглен, депонии, стари возила и лоши греалки исфрлаат коктел од токсични честички кои завршуваат во белите дробови и вените на жителите на градовите, пишува Гардијан.
„Градот признава дека не може да го реши проблемот“
Како што истакнува авторот, зголемениот гнев понекогаш избувнува во протести, но малку се прави за да се направи воздухот безбеден.
Авторот наведува дека во еден од првите обиди за заштита на децата од токсичен воздух, градот распишал тендер за 11.500 прочистувачи на воздух за училишта и градинки.
Милица Јаблановиќ, член на опозициската Партија на зелените, за Гардијан изјави дека со овој потег градот признава дека не може да го реши проблемот.
Во лето, според Гардијан, воздухот во Белград е само малку полош отколку во Лондон и Берлин, но кога ќе дојде зимата, кога луѓето трошат повеќе гориво и слоеви топол градски воздух ги заробуваат токсините блиску до земјата, градот е задушен со смог што ветровите не можат да го растурат.
Весникот ги цитира зборовите на некои граѓани кои велат дека чувствуваат дека нема доволно воздух и дека мириса на маснотии, а луѓето со астма и кардиоваскуларни проблеми најчесто имаат големи проблеми во тие денови.
Студијата финансирана од Министерството за наука на Србија оваа година ги разгледа податоците за загадувањето во летните месеци и процени дека фините честички се одговорни за секој петти мозочен удар, секој четврти случај на исхемични срцеви проблеми и еден од 11 случаи на рак на белите дробови. пренесува весникот. „Гардијан“ наведува дека во студијата била побарана градската управа да ги извести граѓаните кога воздухот е лош и да ги повика да останат внатре.
Весникот пишува и дека градскиот секретаријат за заштита на животната средина посочил дека нивните податоци за загаденоста на воздухот се најрелевантни за Белград, а градот презел низа мерки за намалување на загадувањето, како и дека нивните податоци покажуваат дека нема зголемување на просечната годишна концентрација на ПМ10 честичките или на бројот на денови во кои е надмината граничната вредност.
„Особено валкан вид јаглен“
ТЕНТ, термоелектрана Никола Тесла, ОбреновацШаттерсток
Гардијан понатаму пишува дека Белград, како и многу главни градови на републиките кои биле дел од Југославија, има застарени термоелектрани кои користат лигнит, кој, како што наведува, е особено валкан тип на јаглен.
Во 2016 година, 16 термоелектрани во Западен Балкан испуштале повеќе сулфур диоксид од 250 електрани во ЕУ, се вели во извештајот на Алијансата за здравје и животна средина.
Најголемо загадување во Белград има во Обреновац, пишува Гардијан, наведувајќи дека станува збор за општина на околу 25 километри од центарот каде се наоѓа најголемиот дел од комплексот на термоцентралата Никола Тесла. Во 2019 година, воздухот содржел ниво на ПМ2,5 честички, што е пет пати поголемо од границите поставени од Светската здравствена организација, покажа анализата на овој труд.
Проблемот дополнително го влошуваат домовите со стари печки кои користат нечисто гориво, пишува весникот. Повеќето згради во Србија се изградени пред повеќе од 50 години и често со лоша инсталација, додека повеќе од 60 отсто од греењето во земјата се обезбедува со согорување на дрва и јаглен. Како резултат на тоа, во зима, граѓаните често имаат избор или да останат во затворени простории или да дишат во воздухот што убива, наведува Гардијан.
Градот постигна напредок во некои области, во изминатите децении, Белград ја прошири својата мрежа за централно греење, која главно работи на гас, и отстрани повеќе од 1.000 котли, пишува авторот, додавајќи дека градот престанал да користи јаглен во некои големи јавни згради.
Подобрувањата се случуваат, но тоа не е доволно, изјави за весникот Елизабета Пауновиќ, пензионирана лекарка која беше на чело на Европскиот центар за животна средина и здравје на Светската здравствена организација. Таа додаде дека добрите примери не се доволни и дека тоа мора да стане практика.
