Дури 25 лиценцирани механичари на авиони ја напуштиле компанијата „Ер Србија техника“ само во последниве две години, човек без искуство во воздухопловството по партиска линија е поставен за директор, а одржувањето на авионите на „Ер Србија“ се префрла на приватна компанија која до неодамна беше задолжена за перење и чистење авиони.
Ова во интервју за Н1 го велат двајца авиомеханичари на „Ер Србија“ со долгогодишно искуство во врска со патничкиот авион кој цел час леташе над Белград со дупнат труп, а при полетувањето удри во светлосна сигнализација.
– Нашиот синдикат пред почетокот на летната сезона побара зголемување на работната сила бидејќи обемот на работа е двојно поголем од тој лани. Раководството на „Ер Србија“ ги одби сите барања, а за да го спречи нашиот евентуален штрајк, техничкото одржување на авионите ѝ го префрли на приватната компанија „Авиостар“ која до неодамна само ги переше авионите на „Ер Србија“. Од перење авиони станаа компанија која поправа авиони – велат механичарите кои, плашејќи се од последици, побарале да останат анонимни.
„Сé е протуркано преку партија“
Според податоците на Агенцијата за деловни регистри, компанијата „Авиостар“ е основана на крајот на 2014 година, а сопственик е Словенецот Алеш Лучи.
– Радослав Перовиќ беше првиот човек назначен од Лучи кој го ангажираше за одржување на авионот. Тој му е роднина на висок функционер на Социјалистичката партија на Србија (СПС). Секако не е спорно дека Перовиќ е искусен механичар кој ги знае процедурите и знае да ги организира луѓето. Имаме информации дека целата приказна е протуркана преку СПС бидејќи така лесно не се добива дозвола и не се влегува во процесот. Тоа може да се изведе само со политички средства. Полека ни земаат авиони, нашите си заминуваат, а никој ништо не прави – велат соговорниците и додаваат дека вработените стравуваат за својата егзистенција.
Велат дека претставници на синдикатот испратиле е-пораки до раководството, побарале разговор, изнесувале предлози со желба да се дојде до решение. Сепак, додаваат соговорниците на Н-1, раководството на компанијата „останало глуво“ на сите синдикални барања.
„Никој нема да дојде да работи за овие пари“
– Стручни и квалитетни кадри заминуваат место да ги задржат таквите бидејќи не е лесно да се најдат експерти. Не е човек од улица, тоа е некој со години искуство. Побаравме од менаџментот на компанијата да ги зголеми платите и да вработи повеќе луѓе бидејќи безбедноста на воздушниот сообраќај е загрозена во вакви услови. Кон крајот на минатата година беше распишан конкурс на кој се пријавија многу пилоти и стјуардеси, но никој не се пријави за работното место механичар. Никој нема да дојде да работи за парите што се нудат бидејќи може да оди во странство и да заработува 45 евра на час – раскажуваат лиценцираните авиомеханичари за Н1.
Според нив, компанијата „Авиостар“ во меѓувреме регрутирала неколку механичари на „Ер Србија“ со високи плати за да преминат во таа компанија.
– На почеток дури мислевме дека и нам ќе ни биде полесно доколку „Авиостар“ преземе дел од работата. Но, како што минуваше времето, компанијата растеше сѐ повеќе, презеде поголем дел од работата, па сега има индиции дека ќе им биде префрлена целата работа и дека нашата компанија ќе се затвори – тврдат автомеханичарите.
Тие знаат само „основно одржување“
Тие велат дека во „Авиостар“ во моментов има речиси онолку вработени колку и во „Ер Србија техника“, но додаваат дека во таа приватна компанија нема доволно луѓе кои се обучени да ги отстранат дефектите бидејќи работат во база, а не во линија за одржување.
– Базно одржување е кога авионот на една или на две недели се прегледува во хангарот, а линиското одржување вклучува транзитни, дневни и неделни инспекции, редовни и вонредни услуги за техничко одржување, како и поправка на дефекти на авионскиот систем. Тие работници имаат искуство само со основно одржување – објаснуваат механичарите со долгогодишно искуство.
„Поправаме авиони и на минус 10 Целзиусови степени“
Според механичарите, „Ер Србија“ нема свој хангар за авиони на белградскиот аеродром, а сите поправки се вршат надвор.
– Ние правиме сé на отворено, дури и кога температурата надвор е минус 10 Целзиусови степени. Кога не е сезона за одржување на базата, што е случај само во лето, можеме да ги користиме хангарите на ЈАТ Техника кои тогаш се полупразни. Меѓутоа, нивните хангари се полни и сите линии им се окупирани во декември, јануари и февруари , па принудени сме да работиме надвор – објаснуваат механичарите на „Ер Србија“.
Како што посочуваат, најважни се лиценцираните механичари кои имаат овластување да ги потпишат таканаречените технички книги, без кои авионите не можат да полетаат.
– Само во последните 6-7 месеци, 8 колеги кои беа овластени да ја потпишат техничката книга за авионот Ербас 330 поднесоа отказ. Со негов потпис, механичарот гарантира дека авионот е технички исправен и безбеден за следниот лет. Доколку не сте ја почитувале процедурата и не сте направиле сѐ како што треба, а сте потпишале дека авионот е исправен, кривично одговарате. За жал, безбедноста на авионите на „Ер Србија“ е загрозена бидејќи не се почитуваат одредени процедури – тврдат механичарите на компанијата.
Механичарите гарантираат дека се безбедни само авионите што ги одржува „Ер Србија Технологија.
– Имаше разни притисоци и телефонски повици да се пушти некој авион кој не е безбеден за лет. – Има 2 варијанти: едната вклучува само авиони, таканаречениот сув или сув лизинг, а другата вклучува екипаж, механичар, пилоти и се нарекува ветеринарен лизинг. „Ер Србија“ се одлучи за првата опција, а изнајмувањето на авионот се плаќа секој месец – нагласуваат механичарите и ги опишуваат притисоците со кои се соочуваат.
Како што велат, ниеден авион не е во сопственост на „Ер Србија“.
Колку чини одржување на авион месечно?
Одржувањето на еден авион чини од 30.000 до 50.000 евра месечно, што е платената сума само за најосновното одржување, а сѐ што е надвор од тоа дополнително се наплаќа.
-„Ер Србија“ ни го плаќа тоа преку плати и резервни делови, додека, пак, „Авиостар“ директно ги добива парите. А тоа е многу поскапа опција за „Ер Србија“ одошто малку да им ги зголемат платите на работниците и да донесат повеќе луѓе. Тогаш немаше да има потреба да одат пари кај нив, а тоа се многу пари. Компанијата „Авиостар“ дневно врши дваесетина транзитни инспекции кои се вршат помеѓу слетувањето и полетувањето на леталото, траат во просек од 45-50 минути и чинат 55 евра на час – велат механичарите.
Откако беше разрешен досегашниот директор на „Ер Србија техника“, на негово место е донесен Зоран Екмешчиќ. Станува збор за човек кој претходно бил задолжен за набавки, што е информација јавно достапна во неговата професионална биографија.
– Екмешчиќ стана директор на „Техника“ без ниеден ден стаж во воздухопловството. Доведен е по партиска линија и се однесува арогантно. Тој човек директно го руши системот и создава таква атмосфера што луѓето ја напуштаат компанијата. Пристигнува на аеродром во 3 часот наутро, се качува во автомобилот на конкурентската компанија „Авиостар“ и гледа кој што прави од тој автомобил. Сакаме да знаеме зошто на директорската позиција е поставен човек кој нема соодветно знаење и искуство во воздухопловството – прашуваат механичарите – прашуваат механичарите.
Велат дека атмосферата во компанијата е лоша и го обвинуваат раководниот кадар за таквата ситуација.
– Менаџментот изгледа сака да ги натера вработените сами да ја напуштат компанијата. Колегите се нервираат зашто гледаат што се случува околу нив, како сѐ се уништува, а компанијата систематски згаснува – заклучуваат интервјуираните Н1.
Од Ер Србија нема одговор на анкетата на редакцијата на Н1.
