Јадењето на една слатководна риба уловена во американските езера и реки е еквивалентно на пиење вода загадена со таканаречените „вечни“ загадувачи, хемикалии од групата PFAS, за еден месец, според новата студија објавена во вторник.
Станува збор за хемикалии развиени во четириесеттите години на минатиот век, кои се целосно отпорни на вода и топлина.
Хемикалиите од групата PFAS вклучуваат перфлуороалкилни и полифлуороалкилни супстанции, голема група од илјадници синтетички хемикалии чија употреба во општеството и појавата во природата е широко распространета.
Сите хемикалии од оваа група содржат јаглерод-флуор врски, една од најсилните хемиски врски во органската хемија, што им овозможува да бидат отпорни на разградување при употреба и во околината. Повеќето хемикалии од групата PFAS лесно се транспортираат низ околината и патуваат на долги растојанија од изворот на ослободување.
Ги има во нелепливи облоги, во текстил или пакување на храна.
За жал, неуништливата природа на хемикалиите од групата PFAS имплицира дека тие се акумулирале со текот на времето во воздухот, почвата, езерските и речните води, во храната, па дури и во човечкото тело.
Хемикалиите од групата PFAS можат да влијаат на развојот на ракот
Сè повеќе се повици за построго регулирање на употребата на PFAS, кои се штетни за здравјето на луѓето. Тие можат да го оштетат црниот дроб, да резултираат со висок холестерол во телото, да го намалат имунолошкиот одговор и да влијаат на развојот на неколку видови на рак, особено на смртоносната форма на рак на црниот дроб.
Така, истражувачите, кои ја објавија студијата во списанието Environmental Research, сакаа да ја измерат контаминацијата на слатководните риби со анализа на 500 примероци земени од американските езера и реки помеѓу 2013 и 2015 година.
Просечната стапка на контаминација беше 9,5 микрограми на килограм. Од сите контаминирани примероци, три четвртини беа поврзани со PFOS – перфлуорооктансулфонска киселина, една од најчестите и најштетните загадувачи од илјадниците што го сочинуваат PFAS.
Истражувачите пресметале дека консумирањето само една слатководна риба е еквивалентно на вода за пиење контаминирана со 48 штетни честички на трилион во период од еден месец.
Според препораките на американската Агенција за заштита на животната средина, водата се смета за безбедна за пиење доколку содржи не повеќе од 0,2 делови на трилион.
Утврдено е дека нивоата на PFAS пронајдени во диви слатководни риби се 278 пати повисоки од оние што се наоѓаат кај одгледуваните риби.
PFAS е „веројатно најголемата хемиска закана за човештвото во 21 век“
„Веќе не можам ни да гледам риба без да размислувам за степенот до кој е загадена со PFAS“, изјави за AFP Дејвид Ендрјус, научник од НВО Environmental Working Group, кој ја водел студијата и израснал во риболов. Риба.
Наодот е „особено загрижувачки поради влијанието што го претрпеа обесправените заедници бидејќи консумираат риба како извор на протеини или поради социо-културни причини“, додаде тој.
„Резултатите од ова истражување многу ме налутија затоа што компаниите кои произведуваа и користеа PFAS го контаминираа светот без да одговараат.
За Патрик Бирн, научник кој се занимава со проблемот со загадувањето на животната средина на британскиот универзитет Џон Мурс во Ливерпул и не бил вклучен во истражувањето, PFAS е „веројатно најголемата хемиска закана за човечкиот вид во 21 век“.
Тој додава дека оваа студија ја смета за многу важна бидејќи „го дава првиот доказ за широко распространето пренесување на PFAS директно од рибите на луѓето“.
Резултатите од студијата беа објавени по иницијатива на Данска, Германија, Холандија, Норвешка и Шведска, земји кои минатиот петок поднесоа предлог до Европската агенција за хемикалии (ECHA) за забрана на употребата на PFAS.
Предлогот дојде откако експерти од пет земји открија дека хемикалиите од групата PFAS не се соодветно контролирани и веруваат дека е потребна регулација на ниво на целиот блок, се вели во соопштението на агенцијата.
