Единствениот примерок на изумрен вид птици пронајден мртов во делтата Неретва
Здружението „Биом“ кое се занимава со заштита на природата, како и бројни граѓани кои се љубители на птици и ретки животни, се шокирани од смртта на Џипси, женка ќелава ибис која во последните неколку месеци престојуваше во Хрватска.
Имено, станува збор за вид кој исчезнал во Европа, а како дел од проектот LIFE Northern Bald Ibis се прават обиди повторно да се воспостави неговата популација, па затоа не е чудно што појавата на една единка во нашиот регион има предизвика интерес и симпатии кај голем број граѓани.
По совет од австриската организација Waldrapteam, која го спроведува проектот за повторно воведување на ибис, вработените во Биом заедно со претставници на Јавната установа за управување со заштитени природни вредности на округот Дубровничко-Неретва излегоа на терен во делтата Неретва кај Опузен. во понеделник, 6 март, каде пронашле мртва ќелава ибис.
Потенцијални причини за таквата смрт се најверојатно пукање или некој друг вид физичка повреда, а можно е и акутно труење. Природна смрт е малку веројатна, освен во случај на екстремни временски услови, но такви услови не постоеле на денот на смртта.
„Со оглед на тоа што ова не е првпат во Хрватска под сомнителни околности да угинуваат ќелави ибиси, за овој случај ја известивме полицијата и криминалната полиција веднаш излезе на терен, како и ветеринарниот инспектор кој ја зеде птицата и ја испрати. за анализа до Хрватскиот ветеринарен институт во Загреб. Резултатот од анализата треба да ја покаже причината за смртта“, изјави Биом.
Тие потсетуваат на трагичен случај од почетокот на 2020 година, кога во Хрватска угинаа четири ибиси, од кои две беа ловокрадени во близина на природниот парк Вранско Езеро. За жал, случајот со страдањето на тие ибиси не заврши со кривична пријава. Се надеваат дека овој случај нема да заврши на истиот начин и дека надлежните институции ќе направат се што е во нивна моќ да го откријат и казнат сторителот, доколку се покаже дека е кривично дело против природата.
„Џипси беше здрав“
Во актуелниот случај, ќелавиот ибис Џипси, според податоците од сателитскиот предавател, нормално се движел помеѓу живеалиштето и местото за хранење, па дури летал до островот Шипан и назад еден ден пред неговата смрт. Таквата активност укажува на здрава птица која е насилно убиена. Птица која умира со природна смрт го намалува своето движење пред смртта и често останува на истото место неколку дена.
Даниела Троуб од австрискиот Waldrapteam одговорна за управување и сателитски (GPS) мониторинг на ќелав ибис како дел од европскиот проект LIFE Northern Bald Ibis, коментира:
„Врз основа на податоците од ГПС, можеме безбедно да заклучиме дека Џипси ненадејно починал и дека причината за смртта не била природна. Нема знаци на грабеж. Болеста или гладувањето изгледаат поинаку во податоците. Птицата претходно би била помалку активна и тоа би било јасно видливо во шемата на активност. Ден пред смртта, Џипси одлетала речиси до Дубровник и истиот ден се вратила во делтата на Неретва, што значи дека била во добра физичка кондиција, подготвена за миграција. На денот на нејзината смрт, како и обично, таа наутро отишла да се храни. Но, 15 минути подоцна таа била мртва до зградата. Ги чекаме резултатите од анализите од Загреб за да не погодуваме. Но, податоците од ГПС силно укажуваат на човечки фактор“.
Јоханес Фриц, раководител на европскиот проект LIFE Northern Bald Ibis, додава: „Со години се бориме против нелегалното убивање на ќелав ибис, што сè уште предизвикува една третина од загубите во Италија. Информациите со кои располагаме во моментов покажуваат дека едно лице починало и во Хрватска. Ова нè растажува и загрижува бидејќи се чини дека птиците преселници никаде не се безбедни од оваа бесмислена закана за биолошката разновидност“.
Изумрен во Хрватска во 18 век
Овој прекрасен вид на птица исчезнал во Хрватска во 18 век, а последните единки се вгнездиле во Истра. Ниту светот не е многу подобар – на почетокот на 21 век, светската популација на ќелав ибис беше намалена на само 200-250 единки, кои преживеаја во областа на Северна Африка и Блискиот Исток. Ибисот повторно се појави во Хрватска во последниве години благодарение на проектот LIFE Northern Bald Ibis, кој врши реинтродукција на овој вид во Германија и Австрија, каде што околу 140 единки се гнездат во вештачки создадени колонии.
Ќелавите ибиси од оваа програма за повторно воведување зимаат во Италија, а некои поединци се обидуваат да ја поминат зимата на источниот брег на Јадранот. За жал, повеќето од нив се повредени во тој процес.
Џипси го прелета Јадранот од Италија, каде што требаше да презими, во првата половина на декември и слета во Крушево кај Обровац. Потоа престојувала во близина на селото Богдановиќи кај Водице, со една ноќ во Шибеник. По Ога остана на Брач, го посети Хвар и продолжи на југ сè до Слано, недалеку од Дубровник. После тоа, таа одлетала до делтата на реката Неретва, накратко ја посетила соседна Босна и Херцеговина, а потоа се вратила во областа на делтата Неретва, каде што ја поминала ноќта во Комина и се хранела во близина на Опузен. Во таа област останала до нејзината смрт.
