По страшната несреќа во која загинаа неколку стотици бегалци и мигранти кај грчкиот брег, потрагата по виновниците се уште трае, пишува Дојче веле.
Точно еден месец по страшната несреќа, односно потонувањето на бродот кај грчкиот брег, многу членови на семејствата на жртвите се уште чекаат расветлување на околностите на трагедијата, вести за тоа што се случило со нивните најблиски, Дојче пренесува Веле.
Али Шах (32) од Пакистан се надева дека неговиот внук ја преживеал бродската несреќа во која загинаа неколку стотици луѓе. Грчките власти му зеле примерок од ДНК и оттогаш тој ги чека одговорите кои го мачат. „Тие само велат дека треба да почекам и тоа е се“, вели Али. „Во Европа многу се зборува за хуманоста. И нели сме сите луѓе?”
Но, Шах е сигурен дека можеле да се спасат уште многу животи. На 14 јуни преполниот брод „Андријана“ со околу 700 луѓе потона пред Пилос во Јонското Море. Најголем дел од патниците загинале, спасени се само 104 луѓе, пишува Дојче веле.
Истражувањето на новинарската мрежа, во кое учествуваа новинари од британски „Гардијан“, германскиот јавен сервис НДР и грчкиот истражувачки медиум „Соломон“, покажа дека има нови детали за несреќата. Новинарите разговараа со 26 преживеани, добија пристап до судските документи, споредија сателитски податоци и бродски дневници и анализираа видео снимки снимени од блиските товарни бродови.
Како што пишува Дојче веле, врз основа на новите сознанија, берлинската истражувачка агенција „Форенсис“ направила компјутерска симулација на она што се случило во часовите пред бродоломот. Тоа предизвикува сериозни сомнежи за официјалната верзија на приказната понудена од крајбрежната стража на Грција.
Грчката крајбрежна стража/Прирачник/Фотографија преку REUTERS
Имено, истражувањето покажало дека бродот со мигрантите лебдел наоколу со часови, а потоа, набргу откако бродот на грчката крајбрежна стража му се приближил, се упатил кон запад. Преживеаните жртви од бродоломот им кажале на новинарите дека на тој курс ги придружувала крајбрежната стража, односно им гарантирала дека во Италија ги чека брод на крајбрежната стража.
Грчката крајбрежна стража тврдеше дека бродот со мигрантите се упатил кон Италија по сопствена желба. Истрагата на БиБиСи на 18 јуни, во која движењето на бродовите беше анализирано преку веб-страница, веќе ја доведе во прашање официјалната верзија на грчките власти.
Што предизвика бродот да потоне
Изјавите на преживеаните уште повеќе ги оптоваруваат грчките власти.
Имено, тие тврдат дека преполниот брод почнал да тоне дури откако крајбрежната стража се обидела со помош на јаже да го повлече пловилото кое повеќе не можело да се управува.
Две лица кои ја преживеале трагедијата и биле интервјуирани од новинари, опишале како грчката крајбрежна стража го обезбедила нивниот брод со помош на јаже. Некои други сведоци, кои во тој момент се наоѓале под палубата, рекле дека се сеќаваат на ненадејно движење, што доведува до заклучок дека се работи за обид да се одвлече чамецот.
Грчката крајбрежна стража ги отфрли тие приговори и соопшти дека на преполниот брод му понудила помош, односно дека Грците фрлиле јаже врз бродот со мигранти. Но, како што додаваат, тие не го влечеле чамецот, па, како што нагласуваат, не се одговорни за потонувањето.
Нејасно е зошто грчката крајбрежна стража игнорирала три понуди за поддршка од Фронтекс (агенцијата за гранична контрола на ЕУ), односно зошто целата операција не била снимена? Бродот на крајбрежната стража, кој е 90 отсто финансиран од ЕУ, е опремен со камери, за кои, според истражувачите новинари, не е потребна никаква значајна контрола од луѓе.
Грчката крајбрежна стража наведува дека нејзините припадници се концентрирале на спасување луѓе, а не на снимање.
Фронтекс одби да го коментира случајот на прашање на ДВ, повикувајќи се на тековната истрага. Се додава дека со несреќата ќе се занимава и Комисијата за основни човекови права. Фронтекс не сакаше ни да каже ништо за камерите кои не беа користени.
Комисијата бара транспарентност
Во Грција случајот го истражува и Државното обвинителство. Новиот министер за миграција Димитрис Каиридис ги отфрли обвинувањата против грчките власти. Крајбрежната стража беше таа што ги спаси луѓето, вели тој, а не невладините организации, странските новинари или членовите на Европскиот парламент: „Ние сме хумани и не наивни“, додаде Каиридис.
Медиумите и меѓународните хуманитарни организации ги обвинуваат грчките власти за незаконски т.н туркање на мигрантите. Многумина бараат да се воведе независен систем за следење на надворешните граници на Европската унија, а како една од причините за овие барања ги наведуваат недостатоците кога станува збор за независноста на надлежните институции кои треба да ги истражат прекршувањата на правото на ЕУ.
Илва Јохансон, еврокомесар за внатрешни работи, многу добро ги знае овие проблеми. И покрај бројните индикации и докази за незаконското однесување на грчките власти во последните години, таа досега не инсистираше да се започне постапка за утврдување дали Грците ги кршат правилата на Европската унија. Комесарот за тоа дури и јавно не ја прекори Атина.
По несреќата на бродот со неколку стотици бегалци и мигранти, службата за односи со јавноста на комесарот Јохансон потсети дека Грција е законски надлежна да ги расветли околностите на случајот. Во разговорот со надлежните министри во Атина, комесарот, како што се додава, „побарал целосна јасност“ за да се заклучи што навистина се случило како дел од „транспарентна истрага“, се со цел „кривично гонење на евентуално недолично однесување. “, соопшти нејзиниот кабинет.
Поголема одговорност на членките на ЕУ
Пратеникот на Зелените во Европскиот парламент, Ерик Маркарт, смета дека ваквите изјави се пред се „празни зборови“. Тој бара поодлучни потези од Европската комисија и членките на ЕУ.
Освен изразување на тага за тоа што се случи, нема сериозна реакција, тврди тој и додава дека, генерално, има премал интерес за расветлување на улогата на грчката крајбрежна стража во несреќата: „Како треба да функционира демократијата кога Земјите членки на ЕУ се занимаваат со вакви случаи дали едноставно лажат? „Тоа е очигледно за сите, бидејќи никој ништо не кажува“, рече Маркарт.
„Ако политиката сега се воздржува од јасно и гласно осудување на несоодветното однесување на европските институции, тогаш тоа не е сразмерно со сериозноста на ситуацијата“, вели пратеникот на Зелените.
За Маркарт, не се работи само за почитување на правата на барателите на азил, туку и за заштита на владеењето на правото во Европската унија: „Земја во која одредени групи немаат права на крајот ќе стане земја во која никој повеќе нема права. “, забележува соговорникот.
На крајот, предупредува Маркарт, „за законот и редот нема да одлучуваат законите и парламентот, туку само моќниците“.
