По неуспешниот бунт на паравоената група Вагнер, Евгениј Пригожин наводно има намера да ја затвори својата медиумска група. Сепак, набљудувачите предупредуваат дека се уште се заканува опасност од лажни вести и дезинформации од Русија, пишува DW.
Се чини дека неуспешното востание на Евгениј Пригожин против руското Министерство за одбрана не го доведе само во прашање опстанокот на неговата паравоена група Вагнер. На крајот на јуни, публикациите од медиумската група на Пригожин „Патриот“ објавија дека ја прекинуваат нивната работа. Дали ова значи дека и дојде крајот на неславната „фабрика за тролови“ во Русија, чии „интернет платеници“ со години во коментари и написи го фалат Кремљ и ја поттикнуваат опозицијата?
„Фабриката за тролови“ стана позната во 2013 година кога новинарите ја открија таканаречената „Агенција за истражување на Интернет“, чии вработени добивале плата за објавување на социјалните мрежи. „Агенцијата“ набрзо беше поврзана со Евгениј Пригожин, но тој негираше дека е вмешан. Дури во февруари 2023 година призна дека ја основал „за да го заштити рускиот информативен простор“, пишува ДВ.
Според Евгениј Зубарев, шеф на „Федералната новинска агенција“, која припаѓа на медиумската групација „Патриот“, фабриката за тролови започнала со работа во 2009 година. „Првите коментатори дејствуваа против опозициските фигури како Алексеј Навални и други“, вели тој. Приватната „интернет армија“ на Пригожин расте и е активна на меѓународно ниво од средината на 2010-тите. Поради мешање во претседателските избори во САД во 2016 година, американското Министерство за правда покрена обвинение против Пригожин.
Десетици илјади трол коментари
Во почетокот Пригожин имаше само неколку десетици соработници, од кои секој требаше да објавува по стотина коментари дневно. До 2023 година, фабриката за тролови порасна на 400 вработени. Некои пишуваа написи за медиумите на Пригожин, а најмалку една четвртина пишуваше коментари на социјалните мрежи. Технички е можно да се објавуваат десетици илјади објави дневно, според истражниот центар Досиер, чија веб-страница е блокирана во Русија. Тој проект е основан од поранешниот шеф на рускиот нафтен концерн Јукос, Михаил Ходорковски, противник на Кремљ кој сега живее во Лондон.
Со оглед на тоа што протекоа документи од структурите на Пригожин, центарот „Досие“ можеше да објави и некои други детали за фабриката за тролови. Според нив, интернет-империјата на Пригожин располага со околу сто милиони рубљи месечно (околу еден милион евра).
Кој ја контролира медиумската империја?
За време на бунтот на групата Вагнер на 24 јуни, безбедносните сили го претресоа деловниот центар „Лахта 2“ во Санкт Петербург, во кој беа сместени соработници на медиумите на Пригожин. Некои од нивните страници не беа ажурирани потоа. Така, Твитер профилите „RussiaActually“ и „WorldActually“ објавија само две објави по 23 јуни, а по 29 јуни не објавија ништо повеќе. И претходно, тие објавуваа по десет до 12 твитови секој ден.
Независните руски онлајн медиуми во странство „The Bell“ објавија дека се бара нов сопственик за „Интернет фабриката“ на Пригожин. Наводно, медиумите на Пригожин треба да бидат ставени под надзор на „Националната медиумска групација“ на Јуриј Ковалчук. Претседател на управата на таа група е поранешната гимнастичарка Алина Кабаева, за која се пишува и како партнерка на Владимир Путин. Милијардерот Ковалчук важи за близок пријател на рускиот претседател.
Подоцна, „Ѕвоното“ објави дека самиот Пригожин одлучил да ја распушти својата медиумска империја. Тој, наводно, им наредил на своите уредници да ги „отстранат сите траги на присуство“ на Интернет – не само веб-страниците, туку и нивните поврзани сметки на социјалните мрежи. Во исто време, руското надзорно тело „Рсокомнадсор“ го ограничи пристапот до медиумите на Пригожин, вклучително и „Федералната новинска агенција“.
Дали е крајот на интернет троловите?
Европската унија не гледа причина да ја слави победата против лажните вести и интернет троловите. „Сè уште е рано да се донесе конечен суд за ситуацијата во рускиот систем за дезинформација по наводниот прекин на дезинформациските активности на Пригожин“, изјави за ДВ Петер Стано, портпаролот на ЕУ за надворешна и безбедносна политика.
А експертите кои долго време ја следат активноста на троловите се сомневаат дека сега се завршени. „Бот-блокатор“, кој го води Твитер профилот „natibot4navalny“, посочува дека покрај медиумските проекти на Пригожин, има и други коментатори за социјалните мрежи. „Нивната работа не беше значително намалена по бунтот“, вели „Бот-блокатор“ за ДВ, кој не сакаше да се објави неговото вистинско име. „Троловите лојални на Кремљ, односно оние кои дејствуваат по налог на Кремљ, сè уште се активни и создаваат нови сметки на Твитер (…). Во последните денови не забележавме никаков прекин или значително намалување на нивната активност“, нагласува соговорникот на ДВ.
Слично на ситуацијата гледаат и активистите на проектот „Falle des Chefkochs“ (Замка на готвачот), кои ги следат интернет троловите во руската социјална мрежа.
„Бројни медиуми пишуваат дека познатата фабрика за тролови е затворена од 24 јуни, но според нашите информации нивната работа продолжува“, се наведува на веб-страницата на проектот, чие име е алузија на прекарот на Пригожин: „Готвачот на Путин“. Пригожин се збогатил со својата гастрономска компанија „Конкорд“ благодарение на покровителството на Владимир Путин.
Кого слушаат троловите?
Но, под чија команда се троловите? Мислењата на набљудувачите се различни. Во проектот „Falle des Chefkochs“ тие сметаат дека од мај, кога ескалирал конфликтот меѓу групата Вагнер и руското Министерство за одбрана, повеќето постови на троловите биле насочени против Пригожин. Во меѓувреме, од 15.000 трола, околу 13.000 од нив не го послушале својот бунтовнички шеф. Можно е, велат во проектот „Falle des Chefkochs“, на Пригожин да му ја ограбиле фабриката за тролови.
Бот Блокер има поинакво мислење. „Однесувањето и реториката на троловите продолжуваат и ги застапуваат интересите на Кремљ, како и во текот на целиот период што го следиме. „Промената во односот кон Пригожин најверојатно може да се објасни со промена на неговото известување во вестите, а не со предавање на фабриката на друг „сопственик““, велат во „Бот-блокатор“.
Ниту Европската унија не очекува да се намали бројот на руски дезинформации. „Очигледно е дека активностите за дезинформација не започнуваат и не завршуваат само со фирмите на Пригожин. Кремљ ќе продолжи да се обидува да дејствува со дезинформации и манипулирани информации преку различни актери и средства, како што тоа го прави со години“, заклучува портпаролот на ЕУ за надворешна и безбедносна политика Петер Стано.
