Може ли косовскиот конфликт да прерасне во регионален? Која е улогата на Додик и Вучиќ, а каква на меѓународната заедница?
Свои оценки за ова за ДВ даваат аналитичари од Бањалука, Белград и Сараево.
„Република Српска е подготвена да се бори со Србија за Косово“, рече Милорад Додик и нагласи: „Морам да го бранам народот, подготвен сум да се жртвувам и подготвен сум да одам до крај“.
Претседателот на РС ова го изјави откако високиот претставник во БиХ (ОХР) спречи усвојување на закон во РС за неприменување на одлуките на Уставниот суд на БиХ на територијата на тој ентитет и неспроведување на одлуките на високиот претставник Кристијан Шмит.
На комеморацијата на битката од Втората светска војна на планината Козари, Додик ги обвини „силите“ од меѓународната заедница за „заземање на Косово од Србија“.
„На сцената е синхронизиран напад врз РС и Србија, и врз претседателот на Србија, Александар Вучиќ, и врз мене како претседател на РС“, рече тој.
Затоа тој најави „зајакнување на линијата на ентитетот“ меѓу Република Српска и Федерацијата Босна и Херцеговина, со формирање на полициска служба за следење на линијата на ентитетот. Тој најави и референдум за „статусот на РС“ за есен. Тој, исто така, навести нови блокади на државните институции – Државната агенција за истраги и заштита (СИПА), како и Судот и Обвинителството на БиХ – оправдувајќи ги овие потези како одговор на „нападите врз Србите“.
Додик сака да биде лидер на сите Срби?
Професорот Миодраг Живановиќ од Бања Лука ги нарекува „фарса“ обидите на Додик да се поврзе со антифашистичкиот Козар, од каде што испрати пораки дека РС ќе се бори за Косово.
„Секогаш кога има потреба да се исправат грешките во сопствената политика, тогаш сите овие популисти се држат до антифашистичкото наследство на Босна и Херцеговина и Козаре“, вели Живановиќ.
Тој тврди дека Додик во РС всушност ги застапува спротивните принципи „за диктатура и фашизам“.
„Додик се приближува кон крајот на својата политичка кариера, која сака да ја заврши како лидер на сите Срби, узурпирајќи ја таа улога од Александар Вучиќ“, вели Живановиќ.
Тој забележува дека претседателот на РС во тоа има поддршка од Владимир Путин, кој е свесен за колебањето на Вучиќ во глобалните односи.
„Додик смета и на поддршката од десниот Виктор Орбан, со кого редовно се среќава“, вели Живановиќ.
И додека поддршката на Путин за Додик е недвосмислена, се уште не е сосема јасно како Американците ќе одлучат за устоличувањето на Додик како „водач на сите Срби“, вели професорот од Бања Лука.
„Можеби Балканот навидум би можел да се смири, но Косово сепак би останало нерешено прашање“, вели Живановиќ.
Соговорникот на ДВ е убеден дека „за да го устоличи сесрпскиот политички трон, Додик би ја продал и РС“.
Проширување на конфликтот со помош на Русија
На сериозноста на ситуацијата предупредува Душан Јањиќ од белградскиот форум за етнички односи, посочувајќи дека политичкото влијание на Москва, особено во РС, но и во Србија, е важен фактор што може да го дестабилизира регионот. Тој за ДВ посочува дека специјализираните руски групи преку кои дејствува Москва на Балканот, освен во БиХ и Србија, се активни и во Косово и во Црна Гора.
„Таму е платеничката „група Вагнер“, „Патриот“ под контрола на руската армија, за која се тврди дека учествувала во обуката и снабдувањето на специјалната единица на МУП на РС, како и моторџиската група. Ноќните волци контролирани од руските федерални служби“, тврди Јањиќ. Тој предупредува дека овие групи би можеле да се обидат да го оттргнат вниманието на Западот од украинското бојно поле со употреба на оружје во Западен Балкан.
Црните претчувства на Ескобар
Јањиќ е убеден дека Шмит и ОХР не можат да го контролираат Додик и ситуацијата во РС на начинот на кој досега се обидувале, бидејќи Додик и другите како него реагираат само на „виша сила“.
„Бидејќи тука нема сила, туку само празни заклучоци и неубедливи бонски овластувања, тешко е да се очекуваат резултати. Не можете да му се заканувате на некој што го прекршува Уставот со владеење на правото. Тоа е глупост“, вели Јањиќ.
По пораките на Додик дека РС ќе учествува во борбата за Косово, Јањиќ предупредува на потенцијалното ширење на „косовскиот конфликт“ во регионот на Западен Балкан, за што зборуваше и помошникот државен секретар на САД за Балканот, Габриел Ескобар. Американски дипломат неодамна пред Атлантскиот совет изјави дека „доколку нема итна деескалација, постои опасност кризата во Косово да се претвори во регионален конфликт“.
РС – „последниот Аламо“ на руското влијание на Балканот
Јањиќ потсетува дека и претходно Ескобар даваше слични оценки, но дека оваа најнова е „сериозно предупредување“, поради исклучително тешката ситуација во Косово. „И Србија и Косово и српската заедница на северот на Косово имаат инструменти за предизвикување конфликт“, предупредува Јањиќ, споменувајќи ги српската армија, косовската полиција и српските организации „Цивилна одбрана“ и „Бригада Север“.
Ако се додадат „екстремно националистички“ политики и лидерство што не се со наместо разговори и компромиси, тогаш се зголемува ризикот од ширење на конфликтот.
„За жал, такви лидери имаме во Србија, на Косово, на северот на Косово, но и во Босна и Херцеговина, каде што најмногу се истакнува Милорад Додик, иако не е единствениот“, вели соговорникот на ДВ.
Бидејќи позициите на Србија и Западот неодамна се приближија во однос на актуелната косовска криза, Јањиќ смета дека РС може да биде „последниот Аламо“ на руското влијание на Западен Балкан.
„Додик тоа не го крие. Тој отиде во Москва кога тоа го направија малку луѓе од кругот на земји кои воведоа санкции кон Русија, а меѓу нив беше и Босна и Херцеговина. „Додик, исто така, дојде во Белград и најави војна против Западот на митинг организиран од партијата на Вучиќ, во време кога на Вучиќ можеби не му беше удобно со таква конфронтација со Западот“, вели Јањиќ.
Ивица Дачиќ: „Ние не, Америка ја измисли РС“
Министерот за надворешни работи на Србија Ивица Дачиќ ги демантираше наводите на одредени бошњачки политичари, но и аналитичари дека Србија го поддржува уништувањето на Босна и Херцеговина.
„Постојано се наметнува тезата дека Србите се главниот нарушувачки фактор, а никој не сака да каже дека постои и желба за унитаризација на БиХ и укинување на ентитетите“, вели Дачиќ.
Повлекувајќи паралели помеѓу Косово и Република Српска, тој рече дека РС „е меѓународна креација, меѓународно признат ентитет, кој го измислија, не Србија, туку Соединетите Американски Држави“.
Погрешна политика на попуштање пред Србија и РС
Предупредувањето на Ескобар за можното ширење на косовскиот конфликт „не е доволно прецизно“, бидејќи не одговара на прашањето кои се носителите на опасноста од ескалација на кризата, смета Сеад Турчало, професор на Факултетот за политички науки. Sciences во Сараево.
Според неговото мислење, „овие носители се политиката на српското раководство и политиката на отстапка на меѓународната заедница кон Србија и другите деструктивни актери во регионот“.
Професорот од Сараево смета дека косовската влада е санкционирана „поради ирационалното верување“ дека тоа ќе го стабилизира регионот и ќе ја извлече Србија од руското влијание.
„Ескобар е во право кога зборува за можноста за регионален конфликт, но го игнорира фактот дека таа можност постои бидејќи Русија продолжува да работи во соработка со Србија и РС“, оценува Турчало.
Соговорникот на ДВ забележува и дека Ескобар избегнува да го споменува тој сојуз, а на косовскиот премиер Албин Курти му порачува да ја деескалира ситуацијата за да избегне конфликт.
„Потребно е меѓународната заедница да го прифати фактот дека Србија и РС не можат да се ослободат од руското влијание со правење отстапки на Александар Вучиќ и Милорад Додик“, заклучува Сеад Турчало.
