Бројот на заболени од голема кашлица во Белград годинава е драстично зголемен во однос на претходните пет години. Според податоците на Градскиот институт за јавно здравје до кои дојде Н1, во 2018 година имало 29 регистрирани случаи, во 2019 година 14 случаи, во 2020 година три случаи, во 2021 година два случаи, додека лани немало пријавени случаи на голема кашлица. Во текот на оваа година до 10 ноември веќе биле пријавени 67 случаи.
Д-р Ивана Беговиќ Лазаревиќ, епидемиолог и раководител на Одделението за имунизација на Градскиот институт за јавно здравје Белград, за N1 објаснува дека големата кашлица или пертусис е акутна инфективна болест предизвикана од бактеријата Bordetella pertussis.
По период од 7-10 дена (најдолгиот е 21 ден) од контакт со болен, додава докторот, се појавуваат првите симптоми на болеста.
Голема кашлица – симптоми
Во типичната клиничка слика на голема кашлица се препознаваат три фази на болеста.
„Во катаралната фаза, доминантните симптоми и знаци се слични на настинка (кивање, течење на носот, малку покачена телесна температура или отсуство на нејзино зголемување, блага кашлица), кои траат една до две недели. Во вториот, пароксизмален стадиум, со засилување на симптомите и знаците на болеста од првиот стадиум, се забележува значително влошување на поплаките во однос на интензитетот и зачестеноста на кашлањето со пароксизми, особено во текот на ноќта. Времетраењето на втората фаза на инфекција е од една до шест недели. Доцнењето помеѓу нападите не мора да дава впечаток дека лицето е болно. Во последната, конвалесцентна фаза, која трае со недели и месеци по почетокот на болеста, симптомите постепено се намалуваат и пациентите целосно закрепнуваат“, објаснува д-р Беговиќ Лазаревиќ.
Можни компликации
Според неа, најчеста компликација на голема кашлица е пневмонијата, која е најчеста причина за смрт кај заболените доенчиња.
Невролошки компликации како резултат на намален проток на кислород во мозокот се конвулзии и енцефалопатија. Други поблаги компликации се, додава, воспаление на средното уво, анорексија, дехидрација, а како резултат на зголемен притисок во пароксизмалната фаза се јавуваат крварења од носот, хернија и пневмоторакс.
Според соговорникот Н1, доенчињата до 12 месеци, кои се невакцинирани или нецелосно вакцинирани, се во најголем ризик за сериозни компликации и смрт.
„Најзначајните резервоари на инфекција за доенчињата се мајките, со над 30 проценти учество. Според резултатите од достапните студии, 12-26 проценти од возрасните со продолжена кашлица се серолошки позитивни на пертусис и затоа претставуваат значителни резервоари за понатамошно пренесување на инфекцијата“, забележува Беговиќ Лазаревиќ.
Како се пренесува големата кашлица?
Се пренесува, додава таа, од болна личност на здрава личност со капки респираторни секрети кои се ослободуваат со кашлање и кивање за време на катаралната фаза на болеста, кога болните се најзаразни за нивната околина, како и во првите две недели по почетокот на кашлањето.
„Ретко, предизвикувачкиот агенс може индиректно да се пренесе преку свежо контаминирани предмети од околината на болното лице. И покрај резултатите постигнати со имунизацијата, големата кашлица сè уште е водечка причина за смрт меѓу заразните болести против кои се спроведува имунизација. Стекнат имунитет по болест не е постојан (трае 5-10 години). Покрај тоа, имунитетот предизвикан од вакцината не трае долго. Иако Bordetella pertussis е присутна во сите делови на светот, најголеми стапки на инциденца има во земјите со низок опфат на имунизација кај помалите деца (земји во развој)“, објаснува нашиот соговорник.
Во развиените земји најмногу се разболуваат невакцинираните бебиња, а потоа има зголемување на инциденцата кај тинејџерите. Според податоците на Светската здравствена организација, повеќе од 150.000 луѓе се разболеле на глобално ниво во 2018 година.
Мерки за превенција
Според докторката, најефикасна мерка за спречување на голема кашлица е вакцинацијата.
„Во согласност со Правилникот за програмата за задолжителна и препорачана имунизација на населението од одредени заразни болести, Правилникот за имунизација и начин на заштита со лекови, тој е задолжителен за сите лица на одредена возраст. Имунизацијата против голема кашлица започнува на возраст од два месеци и се спроведува со петвалентна вакцина во три дози со интервал од најмалку четири недели помеѓу дозите. Првата ревакцинација се дава во втората година од животот, една година (најмалку 6 месеци) по примарната серија со петвалентна вакцина. Втората ревакцинација се врши со четиривалентна вакцина и се дава како дел од подготовките за започнување на прво одделение основно училиште (најдоцна во прво одделение)“, вели д-р Ивана Беговиќ Лазаревиќ, епидемиолог и раководител на Одделението за имунизација. на Градскиот институт за надворешно здравје Белград.
