Пирамидалната шема eMagnetix ги опустоши паричниците на Босанците и Херцеговците кои веруваа во сонот за лесни пари. „Работата од соништата“ за многумина стана ноќна мора. Детекторот се инфилтрирал во шемата за време на истрагата, спроведена во соработка со Unmasking, а сега открива како неговиот организатор регистрирал фиктивни компании во европските земји, од кои една веќе е под истрага за измама.
Претпоследниот ден од август 2023 година беше почеток на кошмар за Веска Стојковиќ од Сараево. Групата Telegram преку која работел за компанијата eMagnetix е избришана. Тој и повеќе од 1.000 членови на групата изгубиле секаков контакт со компанијата додека чекале заработените пари да слетаат на нивните банкарски сметки.
Веско беше во неверување. Петнаесет дена претходно, тој инвестираше 1.500 марки во онлајн платформа за кликнување на реклами. Ветената заработка од 75 марки дневно за само десет минути работа беше шанса која не се пропушта.
Веско немаше пари да влезе во бизнисот. Земал кредит и вложил депозит.
„Не ми се врати ниту денар“, вели тој.
Соништата за лесна и брза заработка им пропаднаа на илјадници жители на БиХ кои инвестираа пари во онлајн платформата во претходните месеци. На крајот на август сфатиле дека „работата од соништата“ е измама.
„Два-три дена, Малтен, бев како во бездна, не знаев што ми се случи. Едвај се составив, речиси погубен“, изјави Веско за новинарите на Детектор.
Во сонот што го живееше, работата се состоеше од кликнување на реклами за глобалните онлајн продавници за продажба како eBay, AliExpress, Zalando и други. EMagnetix тврдеше дека им помага на големите компании да ги оптимизираат податоците за продажбата на нивните производи.
За да се работи на платформата, потребен бил влог од 150 до 6.500 марки. Компанијата тврдеше дека на оние кои ги платиле парите ќе им се гарантира редовна работа и сигурен приход за следната година. Поголем удел ветуваше поголем профит.
Четири меѓународни компании потврдија за Раскринкање дека не соработувале со еМагнетикс.
Кликнувањето на рекламата беше само предница за пирамидална шема. На членовите им беше ветена поголема заработка и разни награди доколку ги запознаат другите со овој бизнис. Многумина се согласија со тоа и изградија тимови, од кои некои имаа стотици членови.
Тешко е да се одреди точната сума на пари што ги вложиле. Врз основа на групите до кои имал пристап и десетици разговори, Детектор проценува дека станува збор за повеќе од милион марки.
За време на траењето на оваа шема, новинар на Детектор се инфилтрирал во еМагнетикс и тајно собирал докази за оваа измама. Истражувањето ги однесе новинарите од судскиот регистар во Брчко на домашната адреса на организаторот Петер Тамаш Каса во Будимпешта. Овој Унгарец регистрирал бизнис во Словачка како и во Австрија, каде што полицијата ја истражува неговата компанија за измама вредна милион евра.
Сонот за лесни пари
Подемот на пирамидата еМагнетикс започна во мај 2023 година. Рекламите на социјалните мрежи кои ја споделуваат врската со апликацијата за кликање ги привлекоа првите членови.
Работата беше едноставна. Секој со паметен телефон и интернет може да работи. Само неколку минути кликнување на реклами во апликацијата гарантираат сигурна заработка. Компанијата понуди дводневен пробен период, за време на кој членовите ќе заработат десет марки и ќе ги префрлат на нивната банкарска сметка.
За понатамошна работа, членовите мораа да вложат свои пари. Работниот депозит бил гаранција дека редовно ќе ја извршува работата. Износот на депозитот одредуваше колку огласи ќе „кликне“ работникот во еден ден и колку ќе заработи од секој клик. Повисок депозит значеше повеќе работа и поголема заработка. За исплата од 150 марки гарантираната дневна плата била шест марки, а за 500 – 24 марки. Компанијата вети дека депозитот ќе биде вратен за неколку месеци.
Елмир Памиќ, еден од првите „вработени“ на еМагнетикс, бил сомнителен на оваа деловна понуда, но решил да вложи 500 марки кога се уверил дека компанијата е регистрирана во Босна и Херцеговина. Деталите за работата ги дознал во група на Телеграм каде што бил претставен од лице кое се претставило како Елиана на WhatsApp.
„Кликни, кликни, кликни… тој ден заработуваме 24 марки. Тој вели: „Дали би сакале да се повлечете на вашата тековна сметка?“ О, јас ќе го направам тоа. Слободно, вели, тргни се. Кликнете, кликнете, кликнете, салдото на депозитната сметка во апликацијата се намалува и пишува: ‘Банкарска обработка, почекајте час до два, ќе имате средства на вашата тековна сметка’“, го опишува Памиќ својот почеток со работа во eMagnetix.
За два часа сигналот на неговиот мобилен телефон потврдил дека уплатата пристигнала на неговата сметка.
“Одлично. Тој вели: „Утре можете повторно да ги завршите задачите, вечерва после 12.“
Беше воодушевен од новата работа: „Излегувате на кафе, сите сте среќни, можете да покажете некому: „Луѓе, гледате, ова можете да го заработите за две минути работа“ Па, 20-25 марки се не малку, тоа се многу убави пари за две минути кликање.
Во месеците што следеа, бизнисот на eMagnetix порасна. Се повеќе и повеќе членови инвестираа пари во оваа платформа. Се прошири веста за лакот работа и добра заработка.
„Брзо и лесно за заработка. Со десет минути работа секој ден, заработете месечна плата“, пишува во една од објавите на Фејсбук.
Инфилтрирање во шемата
Компанијата силно го охрабри регрутирањето на нови членови, тврдејќи дека им требаат повеќе работници за да ги исполнат своите обврски кон глобалните компании за онлајн трговија. Членовите се охрабруваат да ги вклучат своите пријатели и семејството во бизнисот.
Тоа го направи и извесен Чарлс, личноста која од почетокот беше претставен како главен оперативен директор на еМагнетикс.
Воведувањето на нови членови беше посебно наградено. Членовите имаа процент од дневната заработка на оние што ги воведоа. Секој што воведе десет нови членови во бизнисот може да стане лидер на тимот, а компанијата му гарантираше месечна плата од 300 марки. Плата од 1.500 марки им беше ветена на супервизори кои развиваат пет лидери на тимови во нивниот тим.
Во зависност од големината на тимот, лидерите можеа да добијат дополнителни награди како тостери, телефони, лаптопи, а најпримамливата награда беше џип Мерцедес. За тоа требаше да се соберат 1.000 членови.
Тоа не беше се. За една година работа во еМагнетикс, на членовите им беше ветено дека тринаесеттата плата ќе ја добијат од „Министерството за персонал“.
Сè изгледаше како можност што не се пропушта. Членовите беа зафатени со создавање тимови. Меѓу нив беше и Сарајка Ања, која на крајот на јули 2023 година и препорача на новинарката да се вклучи во оваа работа. Ања и новинарката се запознале преку Фејсбук група каде се разговарало за еМагнетикс.
„Само одлучете што е можно поскоро, додека е само почеток, да можете да се развивате“, ја советувала новинарката Ања, што не е нејзиното вистинско име бидејќи се согласила да биде цитирана во сторијата под услов нејзиниот идентитет да не се открие. .
Таа објасни дека вработените во еМагнетикс не склучуваат договор со компанијата, а парите што ги заработуваат им се исплаќаат како „хуманитарна помош“, поради што не плаќаат данок.
„Не се милиони, вреди да се проба. Десетгодишни деца вака можат да заработат“, ја уверила Ања новинарката.
На новинарката очигледно овој бизнис и е сомнителен, па следниот месец го поминала тајно собирајќи докази за работата на еМагнетикс и сведочејќи за подемот и падот на оваа пирамидална шема.
Депозит од 500 марки и овозможи пристап до затворената група „Дениса радни тим008“ на комуникациската апликација Телеграм. На почетокот на август групата броеше речиси 800 членови, а ја водеше лице кое се претстави како регионален менаџер Дениса Омерчевиќ.
Групата комуницирала на босански јазик, но пораките на Дениса не биле секогаш разбирливи. „Конвертибилниот печат“ често бил „километар“.
Данокот треба да го пријавите само ако заработувате повеќе од 1000 километри месечно во еМагнетикс“, напишала Дениса во една од пораките.
За себе пишувала од машки и женски род, додека на прашањата на членовите на групата често одговарала со генерички пораки.
„Како да разговараме со компјутер“, напиша Самир, еден од членовите на групата.
„Па, знаеме дека тоа е робот од почеток, тоа не е спорно“, одговори Алдин.
Повремените проблеми во комуникацијата не ги спречија членовите на eMagnetix да продолжат да работат. Довербата во компанијата ја зајакна и директорот Чарлс. Редовно одржуваше средби со работниците. Меѓутоа, членовите на групата никогаш не го виделе. Дениса ја објави својата адреса преку пораки во работната група. Пораките, често збунети и лошо преведени, ветуваа многу.
Чарлс свечено најави дека депозитите ќе им бидат вратени на промовираните членови, а тие со ентузијазам му се заблагодарија.
Приказната за лесната работа и добрата заработка не беше убедлива за сите. Мрежите, форумите и блоговите предупредија дека овој бизнис е пирамидална шема и дека жителите на соседните држави изгубиле пари во слични измами. Но, компанијата редовно ја исплаќаше заработката, а за многумина тоа беше доволен доказ дека бизнисот е реален.
„100 луѓе ми рекоа: „Гледај, болно е, пишува измама.“ Тие рекоа: „Е, види, тие плаќаат“, вели еден од лидерите на тимот, кој вели дека изгубил 7.000 марки. Тој се согласи да разговара со новинарите на Детектор, но не сакаше да биде именуван, поради проблемите во семејството што му ги донесе оваа шема.
Нов ден, нова жетва, нов член
Стотици членови кликнуваа на реклами на апликацијата секој ден. Откако ќе ги завршат секојдневните задачи, тие ќе пријават во групата Телеграм дека работата е завршена.
„Утре е уште еден ден, нова работа, нова жетва, добра ноќ на сите“, им напишала Дениса на своите членови потсетувајќи ги да продолжат со работа следниот ден.
Главната задача на Дениз беше да ги убеди членовите да донесат нови луѓе во бизнисот. Таа го направи тоа успешно. Бројот на членовите на групата растеше секојдневно.
На почетокот на август можноста за влог се зголеми на 1.500, а подоцна на 3.500 и 6.500 марки. Удел од 6.500 вети неделна заработка од дури 1.625 марки.
Многумина не можеа да одолеат на големата и брза заработка, па уплатија неколку депозити и ги претставија најблиските.
Јасмин Пилав од Јелах за новинарите изјави дека платил дури четири депозити. Во бизнисот ги довел сопругата, мајката, таткото, братот, снаата, своите вработени и пријателите, а парите ги вложил и за својата децата. Бидејќи компанијата нудеше поголем профит, тие исто така ги зголемија своите влогови.
Се изморивме од тие пари, па продолживме да плаќаме за да имаме уште повеќе пари“, вели Јасмин и додава дека изгубил околу 5.000 марки.
Не може да се утврди точниот број на луѓе кои учествувале во работата на еМагнетикс. Во групите Телеграм на крајот на август беа споменати две бројки – 8.000 и 20.000 вработени.
Детекторот утврдил дека во текот на јули и август, членовите на групата на Дениса платиле на eMagnetix најмалку 125.000 марки. Новинарите открија дека, освен Денисина, има уште најмалку седум други групи кои собрале вработени во еМагнетикс и дека само главната имала 3.000 членови.
Со цел побрзо да го прошири бизнисот, компанијата финансираше промоции и поттикна основање канцеларии. Успешните членови добија понуди од менаџери за отворање канцеларии. До крајот на август компанијата тврдеше дека има девет канцеларии во Босна и Херцеговина. Некои лидери сериозно ја сфатија канцелариската работа. Тие организираа свечени отварања, сечеа панделки, одржаа обуки и презентации.
Првите канцеларии ги отворија Јасмин Пилав во Јелах и Елмир Памиќ во Сараево. Канцелариите беа шанса за проширување на бизнисот и дополнителни приходи.
Пилав воведе 1.100 членови во бизнисот, од кои 400 платија депозит за работа. Тврди дека уште на почетокот ги предупредил членовите дека на ризик влегуваат во бизнисот: „Кој може да ја халализира таа сума од 500 марки нека халал, тој што не може не халал, но ако се случува некој да земе заем, стави ја последната ознака, не давај.“ Боже. Тоа беше нашата прва средба. Правиме нешто што не знаеме до кога ќе трае, кој стои зад ова, дека сите треба да внимаваме“.
А Мустафа Вилеш, кој заедно со имамот Аднан Јусуфспахиќ е претставен како водач на канцеларијата на Бугојана, тврди дека тој и Јусуфспахиќ ги предупредиле другите дека влегуваат во бизнисот на сопствен ризик.
„Никој никого не запозна, барем овде во Бугојно, колку што не му беше кажано дека ризикува на своја одговорност. Не можеше никого да убедиш дека ќе трае 100 проценти. Му велат дека има апликација каде ти се допаѓаат некои производи, инстант заработувачка работа, ако си спремен да платиш, плаќај на сопствена одговорност. Кога ќе згасне, дали ќе биде вечерва или за две, три, месец, година, никој не знае“, вели Вилеш.
Јусуфспахиќ не одговараше на повиците и пораките на новинарите на Детектор.
Иако челниците на канцелариите денеска тврдат дека паднале на измамата како и другите, канцелариите создале изглед дека бизнисот е легален. Менаџерите на групите Телеграм ја рекламираа работата на канцеларијата и ги поканија членовите да ја посетат канцеларијата доколку им треба помош.
Менаџерите на канцелариите со кои разговарал Детектор велат дека никогаш лично не запознале некој од компанијата еМагнетикс и дека деловниот простор го закупиле на свое име.
Алмир Бибиќ од Високо вели дека се сомневал дека се работи за измама и дека ја искористил понудата на менаџерката Дијана да земе пари за да отвори канцеларија. Ја отворил канцеларијата една вечер, а остатокот од парите ги задржал за себе.
„Тие дадоа 4.000 марки за да се отвори таа канцеларија и мислеа дека само ќе работам во таа канцеларија, дека ќе регрутирам луѓе таму. Сепак, знаев што доаѓа и не ни регрутирав никого. Само што го направивме свеченото отворање, се сликавме, десетмина бевме таму, ги испративме сликите таму за да ги оправдаме парите и толку“, вели Алмир.
eMagnetix го водеше својот бизнис во БиХ преку две компании регистрирани во Брчко – Magnetix Software Tech и Najko. Сопственик на двете фирми е унгарскиот државјанин Петер Тамаш Каса. Magnetix Software Tech, на чија сметка членовите плаќаа депозити, беше основана од Kasza во мај 2023 година. Тој купил друга компанија – Најк – од Кинез кој со години продавал куфери на пазарот во Аризона. На членовите им се исплаќаа заработката од сметката на оваа компанија.
Двајцата биле регистрирани на адреси во предградието на Брчко. Магнетикс на Сеоњаци бб, а Најко на маркет „Аризона“. Во Сеоњаци луѓето со кои разговараа новинарите на Детектор не слушнале за оваа компанија, ниту никаде се видливи траги од нејзиното постоење, како што нема траги од компанијата Најко на „Аризона“.
Таму новинарите го пронашле поранешниот сопственик на компанијата Најко додека продавал куфери на „Кинески пазар“. Јунченг Тој вели дека ја продал компанијата на Унгарец откако на маркетот „Аризона“ се појавил негов сонародник од Кина и побарал да купи туѓа фирма. Тој тврди дека нема повеќе информации за брокерот.
Според податоците собрани од Детектор, Каса престојувал во Брчко најмалку двапати во текот на 2023 година. Првиот пат беше во мај, кога основаше и купи фирми, а вториот пат беше во август, кога се сретна со сметководителот.
Миленко Михајловиќ, адвокат од Брчко, кој го водеше процесот на регистрирање на фирмите на Каса, се сети на својот клиент дури откако новинарите му ја покажаа неговата фотографија и други судски документи. Тој им објасни на новинарите дека само управува со процесот на регистрација.
„И мојата работа завршува таму“, вели Михајловиќ, кој не можеше да се сети дали Каса во тоа време беше сам.
Нотарката Тања Слишковиќ на 9 мај ги заверила документите потребни за регистрација на фирмите на Каса, а тие зборувале во присуство на преведувач и двајца свештеници. Таа вели дека немала понатамошна работа со овој клиент, ниту пак некогаш го видела.
