Во една неодамна објавена студија, научниците од Универзитетот во Пекинг напишаа дека внатрешното јадро на Земјата веројатно престанало да ротира и наскоро може да почне да ротира во друга насока. Геофизичарот од Австралискиот национален универзитет Хрвоје Ткалчиќ, кој не бил вклучен во истражувањето, е критичен кон наодите од истражувањето, пишува CNN.
Планетата Земја е составена од различни слоеви. Од површината на Земјата, по која чекориме секој ден, литосферата, која се состои од кора и горните делови на обвивката, потоа земјината обвивка и надворешното и внатрешното јадро, се следат една со друга кон јадрото.
Цврстото внатрешно јадро лебди внатре во течното надворешно јадро, така што не ротира со иста брзина како и остатокот од Земјината обвивка или со различна брзина од самата Земја. Не знаеме многу за внатрешното јадро на Земјата. Наодите на научниците потврдуваат дека нејзината големина е споредлива со големината на целата планета Марс, се состои од мешавина од железо и никел и претставува третина од масата на Земјата. Тука е и потеклото на гравитационата сила која ги влече сите тела кон центарот на Земјата, предизвикувајќи лазење на земјата, движење на глечерите и тектонските плочи и сродни активности.
Резултатите од новото истражување, кое беше објавено пред неколку дена во научното списание Nature Geoscience, покажуваат дека ротацијата на внатрешното јадро на Земјата престанала и наскоро може дури и да почне да ротира во спротивна насока. Истражувачот од Универзитетот во Пекинг, Џи Џанг и Чаир Ксијаодонг Сонг ги проучуваат сеизмичките бранови предизвикани од земјотреси кои патувале низ јадрото на Земјата од 1960-тите, со цел прецизно да ја одредат брзината на ротација на внатрешното јадро на Земјата. Како што соопштија, резултатите од истражувањето ги изненадиле.
Од 2009 година, сеизмичките записи, кои претходно варираат со времето, не се значително променети, објаснуваат тие и додаваат дека, според нив, тоа укажува дека ротацијата на внатрешното јадро престанала. „Изненадувачките набљудувања сугерираат дека внатрешното јадро речиси престанало да се врти во последната деценија и можеби почнува да се врти во друга насока“, напишаа тие во студијата. Во периодот помеѓу 1980 и 1990 година, според Јанг и Сонг, видливи се јасни промени во ротацијата, во деценијата што следеше, промените тешко се воочливи.
Ротацијата на внатрешното јадро инаку е поттикната од магнетното поле создадено од електричните струи во течниот дел од јадрото на Земјата и гравитационите ефекти на обвивката на Земјата. Попрецизното знаење за ротацијата на внатрешното јадро на планетата на која живееме би можело да фрли светлина на тоа како поединечните слоеви на Земјата комуницираат едни со други и да ги објаснат другите процеси што се случуваат длабоко во внатрешноста на Земјата.
„Ништо катаклизмично не се случува“
Геофизичарот од Австралискиот национален универзитет Хрвоје Ткалчиќ, кој не бил вклучен во истражувањето, инаку е критичен кон резултатите од истражувањето. Тој верува дека внатрешното јадро не застанало, а наодите на истражувачите од Универзитетот во Пекинг само укажуваат дека ротацијата на внатрешното јадро е повеќе синхронизирана со ротацијата на Земјата отколку пред една деценија. „Ништо катаклизмично не се случува“, додаде тој.
Напротив, Сонг и Јанг тврдат, врз основа на нивните пресметки, дека дури и мала нерамнотежа помеѓу електромагнетните и гравитационите сили може да ја забави или дури и да ја смени ротацијата на внатрешното јадро. Тие веруваат дека ова е дел од 70-годишен циклус и дека претходната пресвртна точка пред онаа што ја забележале во нивните податоци помеѓу 2009 и 2010 година се случила во раните 1970-ти.
Ткалчич, кој е автор на книгата The Earth’s Inner Core: Revealed by Observational Seismology (op.p. Internajje jedro Zemje: Revealed by observational seismology), рече дека податоците вклучени во студијата се добри, но дека треба да ги земат проучувајте се со резерва, бидејќи „потребни се уште повеќе податоци и иновативни методи за да се расветли ова интересно прашање“. Сонг и Јанг, исто така, се согласија дека е потребно дополнително истражување.
Ткалчич, кој во својата книга посвети цело поглавје на ротацијата на внатрешното јадро, смета дека промените во ротацијата се циклус од 20 или 30 години, а не период од 70 години. „Објектите на нашето истражување се закопани илјадници километри под нашите нозе“, рече тој, додавајќи дека и во тоа лежи причината зошто е толку тешко да се разбере што се случува во најдлабоките делови на планетата.
„Ние користиме геофизички методи за заклучување за да ја разбереме активноста внатре во Земјата, затоа мораме да бидеме многу внимателни кога поставуваме нови хипотези и концептуални рамки, барем додека не бидат потврдени со мултидисциплинарни наоди“, објасни Ткалчиќ, додавајќи дека сеизмолозите може да се видат како лекари, кои ги испитуваат внатрешните органи на телото на пациентот со некомплетна или ограничена опрема. „И покрај напредокот, нашата слика за внатрешноста на Земјата е сè уште нејасна и сè уште сме во фаза на откривање“, заклучи тој.
