Рибата може да обезбеди мноштво неверојатни здравствени придобивки. На пример, повеќето масни риби содржат омега-3 масни киселини, за кои е познато дека го намалуваат ризикот од срцеви заболувања и помагаат во когнитивното здравје. Тие исто така можат да го намалат ризикот од депресија и да го подобрат менталното здравје.
Сепак, иако рибата има многу здравствени придобивки, таа исто така може да ја зголеми вашата изложеност на жива. Според списанието Environmental Health Perspectives, потрошувачката на риба е одговорна за повеќе од 90 проценти од изложеноста на жива во САД, а туната е еден од водечките видови риби за содржината на жива.
Но, иако знаеме дека туната и другите видови риби содржат жива, дали е можно да добиете труење со жива ако јадете премногу од неа?
Живее во туна
Consumer Reports, непрофитна организација која меѓу другото се занимава со заштита на потрошувачите, неодамна објави извештај во кој ги испитуваше нивоата на жива во пет различни марки туна: Wild Planet, Bumble Bee, StarKist, Chicken of the Sea и Safe Catch. Покрај различни производители, тие проучувале и различни видови туна.
Откриле дека сите пет марки содржат одредени нивоа на жива, а научниците се загрижени дека количините што ги пронашле во одредени лименки може да бидат потенцијално опасни. Бидејќи нивото на жива варира од туна до туна и од производител до производител, експертите препорачуваат трудниците целосно да избегнуваат туна доколку е можно, а другите возрасни лица да ја јадат умерено.
Но, дури и со овие нови информации за нивоата на жива во одредени брендови и видови туна, како и со сугестијата дека бремените жени целосно се држат настрана, има уште повеќе да се знае за ризиците на просечниот возрасен кога станува збор за јадење туна и жива – особено дали може да ви премногу туна всушност може да предизвика труење со жива.
Зошто туната содржи жива?
Според Consumer Reports, не можете да јадете морска храна без да консумирате одредено ниво на жива. Тоа е затоа што постојано е присутно во морињата и затоа што е природен минерал, но и затоа што доаѓа од загадување предизвикано од човекот.
Во една статија од списанието „Biological Trace Element Research“ се наведува дека туната не добива жива само хранејќи се со други риби, туку овој минерал исто така се акумулира во ткивото на туната со текот на времето бидејќи не може лесно да се отстрани. Оваа комбинација на фактори ја прави живата главен проблем, особено кај туната.
Дали живата може да му наштети на телото?
Според ЕПА (Агенција за заштита на животната средина на САД), живата се смета за невротоксин кој може да има негативни здравствени ефекти доколку се консумира во големи количини – како што се губење на мозочните клетки и моторните вештини, нарушена меморија, чувство на вознемиреност и зголемен ризик за срце болест. Поточно, метилживата е вид на жива која се наоѓа во морските плодови и рибите како туната, а високите нивоа потенцијално може да доведат до труење.
ЕПА исто така вели дека симптомите на труење со метилжива вклучуваат оштетен говор или слух, губење на периферниот вид, мускулна слабост и чувство на пецкање во телото.
Но, како да знаете кога да престанете или колку жива може да доведе до труење?
За жал, не постои јасна индикација за тоа колку туна можете да јадете пред да ризикувате труење со жива, особено со оглед на тоа што новите наоди за конзервираната туна покажуваат дека конзервите често содржат неочекувани и неконзистентни количини на жива. Но, американската Администрација за храна и лекови (ФДА) има некои основни упатства што можете да ги следите за да го намалите ризикот од труење, пишува EatThis.
Што вели ФДА?
ФДА вели дека возрасните треба да јадат риба со ниска жива околу еднаш или двапати неделно, а дека бремените или доилките треба да ја ограничат потрошувачката на риба на видови со ниска жива на два или три пати неделно.
Ако редовно јадете многу туна, обрнете внимание на некои од можните знаци на труење со жива во вашето тело и разговарајте со вашиот лекар ако сте загрижени за тоа колку консумирате.
Предлози за морска храна со ниска содржина на жива
Важно е да запомните дека секогаш кога јадете морска храна, повеќе од веројатно внесувате одредена количина на жива во вашето тело. Сепак, постојат видови риби и школки кои, во просек, содржат помалку жива од, на пример, туната.
Пониски нивоа на жива се наоѓаат во рак, ракчиња, лигњи, бакалар, лосос, остриги и јастог. Ако барате конзервирана стока која не е толку изложена на жива како конзервирана туна, пробајте сардела или сардини, кои се сметаат за во категоријата „пониска жива“.
Иако не можете целосно да предвидите колку точно туна може да доведе до труење со жива, безбедно е да се каже дека повисоките нивоа на жива секако може да имаат потенцијално штетно влијание врз и вашето здравје.
Јадранското Море е почисто од океанот
Според информациите собрани во рамки на проектот „Рибите на Хрватска – јадете колку вреди“, се знае дека Јадранското море не е загадено со жива и тешки метали.
Хрватската агенција за храна во 2014 година подготви „Научно мислење за присуството на жива, олово, кадмиум и арсен во водни организми на пазарот на Република Хрватска“. Заклучокот од ова научно мислење е дека нивото на ризик по здравјето на луѓето од внесување на токсични елементи преку консумирање на истражуваните водни видови во Република Хрватска е многу ниско.
Сепак, тие предупредуваат дека големите предатори, како што се туната, сабјарката итн., се на врвот на синџирот на исхрана во морскиот екосистем и затоа можат да биоакумулираат големо количество жива, особено во форма на метилжива. Поради горенаведените причини, не се препорачува конзумирање на туна и сродни видови во големи количини во подолг временски период.
Главните симптоми на труење со жива:
– губење на чувството во јазикот и усните
– губење на способноста за координација
– намалување на видното поле
– губење на слух
– одвраќање на нервниот систем и ментални нарушувања
„Како и сите други риби, туната и сродните видови се исклучително здрав извор на протеини, но мораме да внимаваме колку често ја јадеме, тоа не е храна што треба да ја јадеме секој ден“, се вели во текстот потпишан од д-р с. . Крстина Мислов.
