Европската Унија веќе подолго време води правно-политичка битка против Будимпешта и Варшава поради непочитување на владеењето на правото во овие земји. Во изминатиот период и двете земји се соочија со укинување на средства од европскиот буџет, како и можни други казни. Меѓутоа, Европа сега се соочува со друг проблем, а тоа е унгарското и полското претседателство со Европската унија во 2024 и 2025 година, веднаш по европските избори во јуни следната година.
Белгиските правни експерти од Комитетот Мејерс, според Политико, подготвиле предлог за можни дејствија од страна на Европската унија, односно Европскиот совет, со цел да се спречи или ограничи претседавањето со Унијата од страна на овие две земји. Истовремено, од Европскиот парламент доаѓа предупредување дека доколку нема конкретна акција од страна на Европскиот совет, ќе реагираат за регулирање на оваа состојба. Правните експерти развија три потенцијални опции.
Првата опција би го ограничила пристапот до класифицирани информации на овие земји и ќе им даде контрола над нив на земјите што претседавале или ќе претседаваат со Европската унија по нив.
„Одземете ги чувствителните досиеја на Унгарија и Полска преку договор со другите претседателства во нивните „тројки“. Унгарија и Полска ќе го продолжат своето претседавање, но други земји ќе претседаваат со состаноци и преговори каде инаку би имало конфликт на интереси. (Унгарските трио партнери се Шпанија и Белгија; полско трио се Кипар и Данска), се вели во ова мислење.
Друга опција би била примена на претходниот модел на одложување на претседателството, како што беше претходно направено со земјите кои штотуку влегоа во Европската унија.
„Да се одложи претседателството на Унгарија и/или Полска со одлука на Советот, без промена на сегашните правила. Весникот тврди дека земјите од ЕУ би можеле да одлучат за промена на редоследот на претседавањето, со оглед на тоа што има преседан (досега редоследот е сменет шест пати, најмногу по влезот на нови земји во ЕУ)“, сметаат експертите. на Комитетот Мејерс.
Третата опција би била веројатно најрадикална, а веројатно и најмалку веројатна, бидејќи би довела до дополнителни проблеми во самата Унија.
„Забранете им да претседаваат со усвојување на нов закон кој ќе ги спречи државите да претседаваат додека се предмет на постапки за владеење на правото. Законот би можел да се донесе со квалификувано мнозинство гласови во Советот“, тврдат авторите.
Сепак, Политико првата опција ја опишува како дипломатија „меко-мека“, за која се поставува прашањето дали воопшто може да функционира, имајќи го предвид претходното унгарско-полско однесување.
„Опција 1, која се занимава со овие внатрешни тројки, веројатно нема да биде изводлива за проблемот со демаркацијата што го идентификувате, како и за земање заложници. „Мислам дека единствениот начин на кој вистинската енергија ќе се влее во оваа опција е ако опциите 2 или 3 станат доволно веродостојни…да станат политички атрактивни како чувар на лице за Унгарија и Полска во контекст каде нивното влијание веќе би било намалено“, рече тој. изјави тој за Политико.Џон Моријн, еден од експертите од Комитетот Мејерс.
