Летото на северната хемисфера досега носи сцени како оние од филмовите за апокалипса: екстремни горештини, поплави и пожари. Сепак, научниците предупредуваат дека ова може да биде само предвесник на непредвидливиот хаос што ќе настане доколку светот продолжи со загадувањето, кое предизвикува затоплување на планетата.
Помина само нешто повеќе од половина јули, а веќе се срушени голем број екстремни временски рекорди.
Продолжен, незапирлив топлотен бран изгоре големи делови од јужниот и југозападниот дел на Соединетите држави. Температурите во Феникс достигнаа најмалку 43,3 степени за рекордни 19 последователни дена, а одделенијата за вонредни состојби се преоптоварени со случаи поврзани со топлина, јавува CNN во новата анализа на екстремната временска ситуација.
Јужна Европа минува низ еден од најекстремните топлотни бранови досега, со шумски пожари кои беснеат во Грција, Шпанија и Швајцарија. Во Азија, температурите се искачија над 50 степени во Кина, додека делови од Јужна Кореја, Јапонија и северна Индија доживеаја смртоносни поплави.
Во изјавата во вторникот, Петри Таалас, генерален секретар на Светската метеоролошка организација, оваа немилосрдна каскада на екстремни временски услови ја нарече „новата нормала“.
Но, некои научници бегаат од таа рамка.
„Кога ќе го слушнам тоа, малку полудувам бидејќи тоа навистина не е новото нормално“, вели Хана Клок, климатски научник и професорка на Универзитетот во Рединг во Велика Британија. „Додека не престанеме да пумпаме стакленички гасови во атмосферата, немаме поим како изгледа иднината.
Таа е една од многуте експерти кои предупредуваат дека ова лето, иако е многу лошо, е само почеток. Сè додека глобалните температури продолжуваат да растат, велат тие, светот треба да се подготви за ескалација.
Мајкл Е. Ман, експерт за клима и угледен професор на Универзитетот во Пенсилванија, претпочита да го опише времето што го гледаме како „ново абнормално“.
Новото нормално „погрешно ја пренесува идејата дека едноставно стигнавме до некоја нова климатска состојба и дека едноставно мораме да се прилагодиме на тоа“, изјави тој за Си-Ен-Ен.
„Но, тоа е многу полошо од тоа. Влијанијата стануваат се полоши и полоши бидејќи согорувањето на фосилните горива и затоплувањето продолжуваат. Тоа е променлива основа на сè поуништувачки влијанија сè додека Земјата продолжува да се загрева“, додава тој.
За научниците како Ман и Клок, овогодинешните екстремни временски услови во голема мера не беа изненадувачки. Се очекуваше големо влијание да има развојот на Ел Нињо, природен феномен кој има влијание врз глобалното затоплување, кое е надредено на долгорочното глобално затоплување предизвикано од човекот.
Но, регионално, имаше „некои неверојатни аномалии“, рече Ман, кој укажа на рекордно ниските зимски нивоа на мраз на Антарктикот и топлината „надвор од топ листите“ во Северниот Атлантик. „Тие се потсетник дека не само што можеме да очекуваме да видиме соборени рекорди, туку и рекорди ако продолжиме да согоруваме фосилни горива.
Како што климатската криза се забрзува, сцената е поставена за нови изненадувања.
Климатските екстреми опустошија делови од Азија: монсуни, поплави, топлотни бранови
„Екстремните временски услови ќе продолжат да стануваат поинтензивни и нашите временски шеми би можеле да се променат на начини што сè уште не можеме да ги предвидиме“, рече Питер Стот, научен соработник во Метеоролошката канцеларија на Обединетото Кралство.
Во некои случаи, топлината, пожарите и поплавите веќе го надминуваат она што го предвидоа климатските модели, рече Ман. Ова делумно се должи на промените во млазниот тек, рече тој.
Млазниот тек е поттикнат од разликата во температурата помеѓу половите и екваторот. Како што Арктикот брзо се загрева, температурната разлика се намалува и млазниот тек се забавува и слабее. Ова може да значи дека временските системи можат да бидат блокирани на долги временски периоди.
„Истиот регион се пржи ден по ден или врне дожд од ден на ден – токму тоа е однесувањето што го гледаме ова лето“, рече Ман.
На земјите ќе им биде тешко да се прилагодат на овие нови екстреми, рече Вики Томпсон, климатски научник од Кралскиот холандски метеоролошки институт. „Ќе видиме комбинации на настани кои би можеле да доведат до неочекувани ефекти. „Екстремните горештини би можеле брзо да бидат проследени со обилни врнежи од дожд кои на необичен начин ќе влијаат на општеството, земјоделството и екосистемите“, изјави таа за Си-Ен-Ен.
Земјите обично се подготвуваат за најлошото што го доживеале, но со климатските екстреми кои ги уриваат сегашните рекорди, „мора да бидеме подготвени за ситуации кои може да изгледаат невозможни во моментов“, рече Томпсон.
Иако светот е веќе зафатен со некои од влијанијата на глобалното затоплување, поради глобалниот неуспех да се намали загадувањето од затоплувањето на планетите, на научниците им е јасно дека се уште има време да се избегнат најлошите последици.
Најновите научни достигнувања покажуваат дека порастот на глобалните температури ќе престане речиси веднаш откако ќе престанеме да согоруваме фосилни горива, рече Ман.
Ќе има повеќе докази дека секој дел од степенот на светот може да го ограничи глобалното затоплување, изјави Клок за CNN. Планетата е околу 1,2 степени потопла отколку што беше пред индустриската револуција – сепак помалку од 1,5 степени, научниците предупредуваат дека планетата треба да остане долу. Но, дури и сега, последиците се смртоносни и далекусежни.
„Тоа е навистина страшно“, рече таа. „Но, колку повеќе активности преземеме, толку побрзо ќе ги преземеме, толку подобра ќе биде нашата иднина.
