„Курти не е главниот проблем во дијалогот со Приштина, туку Белград. Белград смета дека Курти ги провоцира и според мене ова не е провокација, туку само се обидел да спроведе некои работи кои веќе биле договорени. Тоа значи дека Белград ги разголи своите намери до крај, бидејќи воопшто нема намера да влезе во тој дијалог и се уште стои на позицијата за поделба на Косово, а тоа јасно се гледа од сите неодамнешни реакции и однесување на Белград. од подигање на армијата на повисоко ниво на подготвеност, а згора на тоа, постојано се создава ваква тензија, бидејќи тие се воено супериорни во однос на Косово. Меѓутоа, ако ја поминат границата, таму ги чека НАТО, а не Курти“, изјави за белградскиот медиумски центар Соња Бисерко, претседател на Хелсиншкиот комитет за човекови права во Србија.
Според неа, проблемот со ЈСО е што тоа не може да биде прв чекор, бидејќи Косово нема гаранција дека ќе се постигне вториот чекор, односно признавање на Косово од Србија.
„Нема докази дека Белград сериозно сака да ги спроведе одредбите од бриселскиот и охридскиот договор, а слушнавме и од претседателот дека ова не го признава и дека ништо не потпишал, а веднаш по Охрид ги доведе во прашање сите тие обврски. кои се таму“, посочува Бисерко.
Таа потсетува дека Србите веќе имаа десет загарантирани места во парламентот и беа во институциите и дека главниот проблем е што Вучиќ ги извлече од тие институции и го спречи нивното учество на изборите, а сега бараат нови избори.
„Изборите неизбежно ќе се одржат наскоро, очигледно под покровителство на КФОР, единственото прашање е дали Белград ќе биде доволно рационален да им дозволи на Србите да учествуваат на тие избори. Србите на Косово се најголемите заложници таму, бидејќи политиката што ја води Белград е насочена против нивните интереси, против нивната интеграција во тоа општество, а од Белград најмногу зависи како ќе се однесуваат во иднина, бидејќи, за жал, не го прават тоа. имаат слобода на избор“, рече таа.е Бисерко.
Таа посочи дека се надева оти меѓународната заедница на Косово ќе интервенира позначајно за да се спречи конфликтот, „со оглед дека од почетокот на војната во Украина се зборува за отворање второ бојно поле на Балканот и дека нивните безбедносното враќање во овие области беше мотивирано со таа можност и дека тие продолжуваат посветено да ги следат настаните во Босна и Косово“.
Белград очекуваше победа на Русија во војната и рекомпонирање на Балканот
Таа додаде дека Белград очекува војната во Украина да има поинаков исход и дека без разлика на уништувањето на Украина и трагедијата на таа земја, властите очекуваат Русија да излезе од таа војна како победник и дека во рамките на тоа победа, рекомпонирањето на Балканот би било можно.
„Свесни сме дека на почетокот на руската агресија врз Украина, Додик подготвуваше отцепување, но тоа беше спречено поради неуспехот и фијаското на руската армија, а во исто време и инвазијата на северот на Косово и неговата поделба. беа на дневен ред, кој се уште е во тек. Ја видовме фрустрацијата на српските елити на власт од она што се случуваше во Русија, околу Пригожин и неговиот обид „да прави што сака“ и сè уште не знаеме каков е исходот од сето ова во самата Русија и е многу веројатно дека ова е процес кој води кон крајот на Путин. Сепак, однадвор е многу тешко да се каже каде оди Русија и што се случува зад сцената, многу е важно кој и од кои структури бил во врска со Пригожин. „Србија чувствува дека ја губи таа поддршка или дека нејзината важност се намалува, имајќи предвид дека Русија влегува во фаза кога исходот ни е непознат и политичките елити повторно се вознемирени од тие настани во Русија и мислам дека имаат да се прилагодиме на новата реалност“, вели Бисерко.
Таа е на мислење дека Русија на многу едноставен начин ги окупираше медиумите и јавниот простор во Србија.
„Србија традиционално има емоции за Русија и тоа не е спорно, но ова ниво на русификација на општеството никогаш не било застапено. Резултатот може да се види по тоа што 80 отсто од граѓаните сметаат дека Америка е виновна и дека Украина започнала агресија против Русија. Ваквата ориентација не отвора простор за она што официјално Србија го заговара, а тоа е членство во Европската унија. Се смета дека ЕУ има обврска да ни помогне. „За жал, таа кампања и медиумска содржина ги става Русија и Кина на прво место како пријатели“, истакнува Бисерко.
Тој смета дека промоцијата на Европската унија и вредностите на кои таа почива се прави премногу технички, па затоа малку им значи на луѓето.
„Сето ова мора да се потврди за секој граѓанин да разбере зошто е важно владеењето на правото, зошто се важни слободните медиуми и плурализмот, како и концептот за човекови права и дека тоа не се само флоскули кои не допираат до граѓаните. Фактот дека ЕУ е концепт на мир е исто така многу важен за овој регион, бидејќи овие земји не се ни консолидираа. Во овој контекст, Србија е главниот проблем во воспоставувањето регионална соработка и нормализирање на односите, а Србија во последните десет години значително ги наруши односите со Хрватска, Босна и Херцеговина.
Опозицијата не треба да се согласи на избори во овие околности
Коментирајќи ги актуелните општествено-политички настани, Бисерко вели дека трагедиите што се случија во мај предизвикаа шок и ги изведоа луѓето на улица бидејќи тие се „резултат на токсичната атмосфера во која живееме и насилството што преовладува во општеството и тоа беше охрабрен преку медиумите и изјавите на различни политички лидери и интелектуални претставници на власта“.
„Тоа е спонтана реакција на општеството на страшната трагедија што се случи и преку која многу проблеми дојдоа до израз. Тоа е и показател дека апсолутната контрола на еден човек во Србија полека пропаѓа и тоа е најголемиот резултат од овие протести. Дојде до постепено ослободување на стравот и артикулирање на барања кои првенствено се однесуваат на внатрешната политика на Србија. Тие барања сè уште не допираат до некои клучни теми кои може да излезат на дневен ред, а се однесуваат на огромното наследство од претходните децении, кои се клучни за отворање на некоја перспектива за Србија“, објаснува Бисерко.
Според неа, опозицијата не треба да се согласи на избори во такви околности и смета дека тоа е замка што би завршила со победа на Вучиќ, но можеби не толку доминантно.
„Проблемите се појавуваат и во владејачката структура со оглед на тоа што е одложено и формирањето на државотворното движење и можно е внатре да има отпор за давење во споменатото движење. Тие партии имаат свој идентитет, кој очигледно сакаат да го задржат. Мислам дека за доцнењето придонесе и она што се случуваше во Русија“, вели нашиот соговорник.
Бисерко смета дека Србија до тој степен пропаднала што е многу тешко да се идентификува кои внатрешни сили би можеле да иницираат социјален дијалог, што во моментов не е возможно меѓу власта и опозицијата.
„Некои делови од опозицијата се свесни за некои работи, но сепак се претпазливи во настапот на некои теми бидејќи очекуваат немилосрдна медиумска кампања, за која сметаат дека ќе придонесе за нивен послаб успех на изборите. Но, додека не излезат пред јавноста, не само со осуда на оваа политика, туку и додека не го отворат прашањето за минатото и одговорноста на оваа и на сите претходни влади и додека не ја пропаднат националната идеологија што владееше со ова општество. 40 години, и да внесете некои други вредности и да обезбедите визија за иднината која не е империјален национализам или некоја деструктивна идеологија што го уништи целиот регион, нема да има подобрување“, заклучи Бисерко.
