Министерот за здравство Азир Алиу најави дека неправилностите во здравството отсега ќе можат да се пријавуваат преку веб-страницата на Министерството. Оваа најава не е само неразбирање на проблемите во здравството, туку и очајнички обид за пренасочување на вниманието од вистинските причини за колапсот на македонскиот здравствен систем.
Популизам наместо решенија
Правни проблеми со “решението” на Алиу
Предлогот на Алиу дека граѓаните можат да ги пријавуваат неправилностите со фотографии и видеодокументи како докази покажува фундаментално незнаење на основните правни принципи. Неовластеното снимање и фотографирање во здравствени институции е кривично дело според македонското законодавство, а министерот директно ги поттикнува граѓаните да го прекршуваат законот.
Ова не е само правен проблем – ова е морален проблем. Министерот го поттикнува нарушувањето на приватноста на пациентите и медицинскиот персонал, што е спротивно на сите етички стандарди во медицината.
Лицемерие во најчиста форма
Алиу зборува за неправилности во чекалните додека тој самиот и неговиот кабинет се главните виновници за нарушувањето на редот во здравствените институции. Колку пати сме биле сведоци на сцени каде:
- “Се јави од кабинетот” – и веднаш се менува редоследот на пациентите
- “Се јави директорот” – и некој минува пред сите останати
- Политичките врски стануваат поважни од медицинската потреба
Што сакате да им прават лекарите кога самиот министер и неговите назначенци се тие што ја рушат секаква дисциплина во системот?
Систематско рушење на здравството
Вистинските проблеми што Алиу ги игнорира
Додека министерот се фокусира на симптоматско лекување со веб-платформи за пријавување, вистинските проблеми остануваат нерешени:
1. Катастрофални плати
- Лекарите, медицинскиот и помошниот медицински персонал се слабо платени
- Младите лекари масовно ја напуштаат земјата
- Искусниот кадар се пензионира предвремено
2. Недостаток на кадар
- Хронични недостаци од специјалисти
- Преоптовареност на постојниот персонал
- Недоволно инвестирање во едукација на новиот кадар
3. Инфраструктурни проблеми
- Застарена медицинска опрема
- Лоши услови во болниците
- Недостаток на лекови и медицински материјали
4. Корупција и непотизам
- Политички назначувања наместо стручни критериуми
- Нетранспарентни процедури за вработување
- Злоупотреба на функциите за лични цели
Алиу како дел од проблемот ,Министер без визија
Алиу не покажува разбирање за системските проблеми во здравството. Наместо структурни реформи, тој нуди популистички мерки кои не решаваат ништо суштинско. Неговиот пристап е:
- Реактивен наместо проактивен
- Популистички наместо стручен
- Политички наместо медицински ориентиран
Пренасочување на одговорноста
Со предлогот за пријавување неправилности, Алиу се обидува да ја пренасочи одговорноста од:
- Неговото раководење кон медицинскиот персонал
- Системските проблеми кон индивидуални случаи
- Политичките одлуки кон оперативните работи
Што навистина треба да се направи
1. Зголемување на платите
- Итно усогласување на платите со европските стандарди
- Стимулативни мерки за задржување на кадарот
- Транспарентен систем за напредување
2. Инвестиции во инфраструктура
- Модернизација на медицинската опрема
- Реновирање на болничките објекти
- Дигитализација на здравствениот систем
3. Реформи во управувањето
- Деполитизација на здравствените институции
- Стручни критериуми за назначување раководители
- Транспарентност во сите процеси
4. Подобрување на работните услови
- Безбедна работна средина за медицинскиот персонал
- Соодветни работни часови и одмори
- Континуирана едукација и професионален развој
Доволно е со симптоматско лекување
Предлогот на Алиу за веб-пријавување на неправилности е класичен пример на тоа како да не се решаваат проблемите во јавниот сектор. Наместо да се соочи со системските проблеми што тој и неговите претходници ги создадоа, министерот нуди квази козметички решенија што ќе создадат повеќе проблеми отколку што ќе решат.
Лекарите не се проблемот – проблемот е системот што не им дозволува да работат нормално.
Алиу и неговиот кабинет се тие што треба да одговараат за:
- Масовното заминување на медицинскиот кадар
- Колапсот на здравствените услуги
- Корупцијата и непотизмот во системот
- Политизацијата на медицината
Крајно е време да се остават лекарите да си ја вршат својата работа, а министерот да си ја врши својата – што значи системски реформи, а не популистички трикови што ги прават граѓаните да се шпионираат едни со други.
Здравствениот систем не се реформира со веб-платформи, туку со политичка волја, стручност и чесност – квалитети кои очигледно му недостасуваат на сегашниот министер.
Post Scriptum: Секое евро за популистички платформи е евро земено од болните
Сашо Денесовски
