Астмата е хронична болест на респираторниот тракт, чија основа е еден вид на воспалителен процес. Се манифестира преку периодични епизоди на гушење, отежнато дишење и кашлање.
„Поплаките најчесто се јавуваат во текот на ноќта и во раните утрински часови. Кај некои луѓе може да настанат проблеми при физички напор и земање на некои лекови (аспирин)“, вели д-р Сања Шарац за порталот N1.
Според неа, астмата не е наследна болест, но забележано е дека почесто се јавува кај некои семејства.
„Значајна улога играат наследните фактори, наследна е склоноста кон астма и други алергиски заболувања. Ова се нарекува атопичен устав“, објаснува таа.
Тој додава дека главни фактори на ризик за астма се преосетливоста на респираторните алергени – супстанции од надворешната средина, на пр. домашна прашина, прашински грини, трева, трева, полен од дрвја, мувла, животински влакна или тутун.
„Други фактори на ризик се присуството на други алергиски заболувања како алергиски ринитис или атопичен дерматитис (егзема). Кај астмата која не е поврзана со алергии, ризик фактори се честите респираторни инфекции, загадениот воздух и пушењето“, вели д-р Шарац.
Симптоми на астма се:
– Повторени епизоди на отежнато дишење и играње во градите
– Кашлица, сува или со слабо искашлување во текот на ноќта и рано наутро
– Кашлање и свирење во градите при физички напор
– Кашлање, отежнато дишење или стегање во градите по изложување на алергени, загаден воздух или после земање одредени лекови
Д-р Шарац истакнува дека сериозноста на симптомите варира од благи до напади со висок ризик од смрт.
Постојат неколку видови на таканаречени „фенотипови“ на астма. Тие се разликуваат по механизмот на формирање, видот на воспалението, симптомите, текот на болеста и одговорот на терапијата.
„Пожелно е да се одреди фенотипот на болеста, бидејќи третманот кој е прилагоден на секој пациент води до поефикасен третман, односно постигнување контрола на астмата“, вели д-р Шарац.
Астмата е една од најчестите причини за отсуство од работа во светот, а бројот на заболени кај нас и во светот постојано расте. Се проценува дека во светот има 350 милиони заболени. Фреквенцијата кај општата популација е од 1% до 18% (во зависност од развојот на здравството), вели нашиот соговорник.
„Годишната смртност во светот е околу 250.000. Смртноста е поголема во земјите со помалку развиени здравствени системи. Астмата, доколку не се открие навреме и не се примени адекватен третман, може да биде смртоносна болест“, предупредува д-р Шарац.
„Доколку добиеме информации од пациентот за симптоми и знаци кои може да се резултат на астма, неопходно е да се спроведе дополнителна дијагностика. Физички преглед, рентген на белите дробови (не е специфичен за астма, но неопходно е да се исклучат други причини за слични поплаки) и одредени лабораториски анализи. Спирометрија со дополнителни тестови како тест за бронхопровокација или бронходилатација, кои ја докажуваат хиперреактивноста на бронхијалното дрво и реверзибилноста на опструкцијата, карактеристични за оваа болест“, вели д-р Шарац.
Таа додава дека доколку постои сомневање за алергиска природа на болеста се прават и алергиски тестови на различни алергени.
Д-р Шарац нагласува дека во лекувањето на астмата се користат две групи на лекови – лекови за контрола на симптомите и лекови за брзо ублажување на симптомите.
„Изборот на лекови се одредува според степенот на контрола на астмата, терапијата што пациентот веќе ја прима, фармаколошките својства и достапноста на различни видови лекови“, вели таа.
Тој додава дека предност се дава на методот на инхалатор на администрирање на лекот (преку вдишување) „бидејќи на тој начин се постигнува директен контакт на лекот со голема површина на респираторниот тракт, почетокот на дејството е брз, мали дози на се применуваат лекови, а потенцијалните несакани ефекти се мали“.
„Потребно е да се нагласи и правилната техника на вдишување на лекот, бидејќи од тоа зависи и ефектот на лекот на местото каде што е потребен“, вели докторот.
За некои форми на астма, постојат лекови од групата биолошки или иновативни лекови, кои имаат сосема поинаков механизам на дејство од стандардните лекови за астма, додава тој.
„Главната цел на долготрајната терапија на астма е да се постигне контрола на болеста и да се спречат последиците од недоволната контрола како што се сериозни здравствени кризи, егзацербации, неповолни исходи на болеста и несакани ефекти од лековите“, заклучува д-р Сања Шарац.
