Иако веќе не добиваме хартиени упати, а вообичаено ни наредува матичниот лекар за специјалистички преглед (можеме и самите), враќањето на пациентите од болничките шалтери поради проблеми со упатите не исчезна. Без разлика што погрешно напишаното упатување не е вина на пациентот, тој е тој што нема да може да го оствари правото на потребната здравствена заштита доколку „документот“ не е точен, односно додека не се врати со правилно упатување во системот.
Што значат различните букви и бројки што ги означуваат упатувањата?
Конзуларна здравствена заштита
А1 – конзуларен преглед
Амбулантски преглед од специјалист врз основа на извршениот третман, поставената дијагноза и воведената терапија, кој мора да се нарача во рок од 90 дена од издавањето на упатот. Овој упат вклучува и предоперативен третман. Треба да се спроведе во рок од 180 дена од денот на нарачката, пишува Вечерњи лист.
А2 – контролен конзуларен преглед
Со истиот редослед и период на реализација како кај упатите на А1 и со речиси идентичен обем на услуга (исклучок е предоперативната обработка). Со овој упат (како и со А1) можете да ја извршите потребната дијагностика како дел од прегледот (на пример, ЕКГ со кардиологија или рендген со преглед од трауматолог).
А3 – дијагностички тест (прв)
Дијагноза, превентивни мерки, следење на хронични пациенти или предоперативни подготовки, како и земање и испраќање материјал за патологија, цитологија и микробиологија. Како и кај упатувањата А1 и А2, лекарот специјалист дава препорака за понатамошна обработка, лекување и воведување/промена на терапија. Рокот за нарачка врз основа на овој упат е 90 дена, а за реализација 365 дена од денот на нарачката.
А4 – второ мислење по назнака на избраниот лекар
Вклучува мислење за поставената дијагноза или препорачаната терапија или дијагноза. По добивањето на упатувањето, нарачката треба да се изврши во рок од 90 дена. Рокот за реализација е 180 дена од нарачката.
А5 – консултации (упат без осигурено лице)
Специјалистички преглед во кој не се бара пациентот, бидејќи лекарот по матична медицина комуницира со лекар специјалист, консултации преку Интернет. Специјалистот еНалаз пристигнува во ЧЕЗИХ. Рокот за реализација на налогот е 30 дена.
А6 – контролен дијагностички преглед
Во рок од една година од датумот на налогот (кој треба да биде во рок од три месеци од издавањето на упатот), ќе отидете кај специјалист со овој упат за преглед поради претходно поставена дијагноза. Лекар специјалист може да даде препорака за понатамошни третмани, да препорача амбулантно лекување, дневен болнички третман, хоспитализација и да препорача воведување/промена на терапија.
Б Болнички третман
Б1 – болничко лекување
Овој упат му овозможува на болничкиот специјалист да го заврши потребниот третман за време на хоспитализацијата. По излегувањето на пациентката во наредните шест месеци за неа се врзуваат посочената и неизвршена дијагностичка обработка и интерни упатувања за најмногу три контроли во текот на 365 дена од денот на отпуштањето.
Б2 – рекурентно болничко лекување
Болничките третмани кои се очекува да се повторат, по правило, во рок од 30 дена од претходното отпуштање од болницата (на пр. болнички третман за хемотерапија) и не можат да се спроведат со амбулантско лекување.
В Специјалист за здравствена заштита
Ц1 – преглед и сеопфатен третман во специјалистичката здравствена заштита
Со овој упат, лекарот специјалист има слободна рака да издаде интерни упати и да ви нареди какви било тестови што ќе ги смета за неопходни за да се постави конечна дијагноза. На пример, ако сте ја донеле на невролог поради вртоглавица, тој ќе ви издаде упат за КТ скен на мозокот, ултразвук на крвните садови, слика на цервикалниот ‘рбет…
C2 – преглед и обработка преку Унифициран итен болнички прием (OHBP) или специјалистички клиники за итни случаи во болници без организиран OHBP
Лекар може да ве испрати на итно лекување, на упат кој треба да го „активирате“ во рок од 24 часа од неговото издавање. Доколку дојдете на амбулантата поради нагло влошување на вашата здравствена состојба, не ви треба упат. Издадените интерни упати се обврзани на ова упатување седум дена. Доколку бараните процедури не се завршат во тој рок, се враќате кај вашиот лекар, кој ќе ви ги издаде потребните упати.
C3 – предоперативен третман за неподвижни и/или неподвижни пациенти
Вклучува комплетен предоперативен третман, по можност еден ден.
D Амбулантско лекување
Д1 – амбулантски третман
Етикета за упат за на пример мала операција, физикална терапија, примена на лекови од болничкиот список… Упатот важи една година.
Д2 – дневна болница
Доколку се издава за хемодијализа, хемотерапија, операција на проширени вени, третман со крвни продукти и слично, овој упат важи една година од првата посета. Доколку пациентот е упатен во психијатриска дневна болница, тоа важи 90 дена од првата посета.
