Светскиот ден на дијабетесот, 14 ноември, е посветен на подигање на свеста за болеста која дури 40 отсто од пациентите во Хрватска не ни знаат дека ја имаат, а со оглед на тоа што доцното откривање може да доведе до хронични компликации и смрт, важноста од превентивни прегледи и здрава нагласен е животниот стил .
Во Хрватска има над 330.000 регистрирани лица со дијабетес кои примаат една од терапии, а се проценува дека вкупниот број надминал 500.000 бидејќи околу 40 отсто од луѓето не знаат дека ја имаат болеста, вели Дарио Рахелиќ, раководител на Универзитетската клиника „Вук Врховац“ и претседател на Хрватското друштво за дијабетес и метаболички заболувања на Хрватското лекарско друштво.
Околу 20 отсто од буџетот на ХЗЗО е наменет за лекување на дијабетес
Според студијата за трошоците за здравствена заштита од 2016 година, само третманот за дијабетес изнесува околу 20 проценти од буџетот на HZZO, а трошоците за лекување на хронични компликации сочинуваат 88 проценти од таа сума.
До минатата година, дијабетесот беше трета водечка причина за смртност во Хрватска, зад кардиоваскуларните и цереброваскуларните заболувања, но минатата година Ковид-19 го помести за едно место, што сега е прво.
Распространетоста на дијабетесот се зголемува, а Хрватска е во неблагодарна позиција кога се во прашање предвидувањата бидејќи го дели првото место со Малта по бројот на луѓе со прекумерна тежина и дебели во Европската унија и Европа, истакнува Рахелиќ.
Дебелината е еден од главните фактори на ризик за развој на дијабетес тип 2. Има и нездрава исхрана, седентарен начин на живот, физичка неактивност и изложеност на стрес. Доколку, покрај сето ова, лицето има и генетска предиспозиција, односно позитивна семејна историја, постои висок ризик за развој на болеста.
Порано, дијабетесот тип 2 се нарекуваше старост бидејќи луѓето го добиваа на 60-годишна возраст, но сега често се случува и кај луѓето на возраст од 40 години да ја развијат болеста, бидејќи се повеќе деца и адолесценти се дебели. Во целиот свет се случува децата да заболат и од дијабетес тип 2, што порано беше незамисливо бидејќи имаа само тип 1, вели Рахелиќ.
Дијабетесот тип 2 на почетокот нема симптоми, а класичните како честа жед, болки, слабеење најчесто се јавуваат кога луѓето веќе имаат високи вредности на шеќер во крвта, но хроничните компликации почнуваат да се развиваат уште пред симптомите.
Луѓето често откриваат дека имаат дијабетес само кога ќе дојдат во болница поради срцев удар, мозочен удар, промени во видот или промени на нервите, оштетување на бубрезите или други состојби, вели Рахелиќ и ја нагласува важноста од превентивни систематски прегледи, број од кои значително се намалија во изминатите 15 до 20 години.
Тешки клинички слики
Важноста на добро регулирање на дијабетесот беше особено истакната во пандемијата на Ковид-19, бидејќи луѓето со слаба регулација почесто имаа тешки клинички симптоми, бараа вентилатор и имаа повеќе смртни случаи. Во исто време, имаше значително влошување на регулацијата – некои луѓе се здебелија, помалку се движеа и се посветија на грижата за својата болест, што пак напредуваше компликации.
Рахелиќ истакнува дека во Хрватска на луѓето со дијабетес им се достапни сите лекови и технологија, како и во светот, но и покрај тоа, голем број пациенти не ги постигнуваат целите за регулирање на болеста.
Светскиот ден на дијабетесот го одбележуваат здруженијата на пациенти и здравствените установи низ Хрватска со јавно-здравствени кампањи за мерење шеќер, советување и вакцинација против респираторни заболувања.
