Ако се потврдат сомнежите – или едноставно растат – дека Русија стои зад експлозиите што предизвикаа три истекувања во понеделникот на двата гасоводи Северен тек под Балтичкото Море, безбедносните импликации за континентот би биле далекусежни, пишува Политико.
Идејата дека подводната енергетска и комуникациска инфраструктура на ЕУ сега е руска цел ќе ги принуди европските војски да се подготват за главно неочекуван нов фронт во војната во Украина, кој би можел да ги доведе во директна конфронтација со руската морнарица.
Велика Британија долго време изразува стравување дека руските подморници во Атлантикот и другите северни води би можеле да удрат во подморски кабли клучни за интернетот. Експлозиите оваа недела прават тие стравови да изгледаат помалку нереални и го потсетуваат на врвот на Студената војна, кога флотите на НАТО и советите – а особено нивните подморници – одиграа одлична игра на мачка и глушец на Балтикот.
Во знак дека земјите се тркаат да преземат дополнителни мерки на претпазливост, норвешкиот министер за нафта и енергија Терје Асланд изјави доцна во вторникот за националната телевизија НРК дека „ќе бидат преземени чекори за зголемување на подготвеноста“ во врска со инфраструктурата за нафта и гас по разговорите меѓу владата, војската, полицијата и оператори.
Истекувањето на гасот „Северен тек“ доаѓа еден ден откако норвешките власти повикаа на внимателност откако неидентификувани беспилотни летала беа забележани во близина на платформите за нафта и гас. Во јули, британската кралска морнарица издаде невообичаено специфична изјава дека следела руски подморници во близина на брегот на Норвешка.
Истрагите за истекувањето на гас се во тек во Данска и Шведска, земјите чии територии се најблиску до местата на инцидентот. Данскиот премиер Мете Фредериксен ги нарече експлозиите намерен напад, но не го идентификуваше виновникот. И шведската премиерка Магдалена Андерсон изјави дека „најверојатно станува збор за намерен чин, односно веројатно е чин на саботажа“.
Се чини дека другите европски лидери веќе решиле кого да обвинат, пишува Политико.
– Денес се соочивме со чин на саботажа – изјави во вторник полскиот премиер Матеуш Моравјецки. Иако не ја наведе експлицитно Русија, тој го навести тоа и додаде: „Не ги знаеме сите детали за тоа што се случи, но јасно гледаме дека тоа е чин на саботажа, поврзан со следниот чекор во ескалацијата на ситуацијата во Украина“.
Украина беше помалку воздржана по ова прашање. Михаил Подољак, советник на украинскиот претседател, ги нарече инцидентите „терористички напад планиран од Русија и акт на агресија против ЕУ“.
Роберт Хабек, германскиот вицеканцелар и министер за економија, побрза да ја нагласи сериозноста на одбранбените мерки што може да се употребат.
– Се разбира, ние сме во ситуација во Европа и Германија каде што критичната инфраструктура – и снабдувањето со енергија може да се вброи меѓу нив – е потенцијална цел. Германија е земја која знае како да се брани, а Европа е континент што може да ја заштит нејзината енергетска инфраструктура – рече тој.
Додека ЕУ чека одговори, некои веќе размислуваат каква порака сакаше да испрати Русија ако се покаже дека ова е намерна саботажа. Моравјецки и Фредериксен се појавија заедно во Голениво, Полска, на церемонијата на отворање на друг гасовод – Балтичката цевка од Норвешка до Полска, која треба да профункционира во сабота.
Ако Русија стои зад истекувањето на „Северен поток“, тогаш тајмингот можеби бил намерен, вели Симон Таљапитра, висок соработник во Истражувачкиот центар „Бројгел“, специјализиран за енергетска и климатска политика на ЕУ.
– Балтичкиот гасовод беше главната авенија за Полска да се диверзифицира подалеку од Русија… ова може да биде симболична работа, рече тој, додавајќи дека Русија, исто така, може да ја затвори алтернативната линија за снабдување на Полска.
Клучната импликација за Европа оди подалеку од обичната симболика, додаде тој.
– Европа сега треба да разбере дека енергетската инфраструктура претставува безбедносни ризици“, рече Таљапиетра. „Ако нешто вакво се случи со нашиот гасовод во Норвешка или Алжир оваа зима, ние сме во голема неволја. Треба да ги зголемиме нашите безбедносни активности на нашата критична енергетска инфраструктура бидејќи непријателските актери би можеле да го реплицираат овој тип на дејствија“.
Клучното прашање е зошто Русите би ги саботирале сопствените гасоводи, виталните артерии кои до неодамна носеа пари во Москва. Меѓутоа, со оглед на тоа што „Северен тек 2“ сè уште не е во функција и Русија го затвори „Северен тек 1“ претходно во септември, вистинските импликации од овие инциденти за испораката на гас во Европа – и финансиските трошоци за Гаспром и Русија – се практично нула.
Актот на саботажа, исто така, би се вклопил во руската доктрина за тајни акти на агресија, дизајнирани да заплашат, како што е труењето во 2018 година во Солсбери, Велика Британија, бомбардирањето на чешко складиште за оружје во 2014 година и серија експлозии во складиште за оружје во Бугарија во јули годинава.
