Само еден или 1,5 ден теорија, сè останато пракса. Престој и работа директно на фарма, понекогаш континуирано и по две недели. Одгледување животни и растителни култури, садење, кроење, орање, копање, жнеење, молзење, правење сирење или вино, управување со механизација… Вака се учи земјоделство во Швајцарија ако по основното школо одберете тригодишно стручно образование.
Професијата е атрактивна и годишно привлекува по околу 1 000 млади луѓе.
– Секоја година по 1 000 млади луѓе во нашата земја го почнуваат стручното земјоделско образование. Тоа е, помалку или повеќе, бројот што ни треба. Земјоделството е атрактивна професија кај нас, иако подразбира посветеност, многу работа и плати кои не се исти со оние на канцелариските струки. Многу млади се заинтересирани да изучуваат земјоделство зашто вистински сакаат природа, животни. И не се откажуваат иако знаат дека тоа значи станување рано, останување доцна во ноќта – едноставно се свесни дека произведуваат храна, а тоа е многу важна, значајна мисија – вели Петра Зигарт од швајцарската Асоцијација на фармери.
На Швајцарија, нагласува Зигарт, ѝ се потребни земјоделци – професионалци кои ќе знаат да управуваат со фармите.
– Затоа е неопходно да привлечеме што поголем број млади луѓе во оваа професија. Правиме сѐ за да има доволно и тие да добијат најдобро можно образование. Работиме на тоа. Всушност деца на 15-16 години почнуваат со стручно образование за земјоделство кое, меѓу другото, може да се изведува и на курсеви или во тренинг центри. Тоа подразбира многу пракса, директно на фарма. Сите на крајот знаат горе-долу исто и стекнуваат федерална диплома – напоменува Зигарт.
Учениците обично престојуваат на различни фарми за да ги научат спецификите на производство – некои фарми се само со крави и произведуваат млеко, други се специјализирани за растително производство, некои се планински, други низински, трети висински,…
– Освен овој сегмент, карактеристиките на фармите, важни ни се и јазиците – сакаме младите да научат барем два од трите јазика кои се зборуваат во државата – дополнува Зигарт.
Земјоделското дуално (стручно) образование во Швајцарија посебно внимание посветува и на руралните жени. И тие можат, ако сакаат, да минат низ овој процес. Така стекнуваат диплома и „фактичка професија“. Учат како да ги менаџираат домаќинствата, но не само од финансиски аспект, туку и во однос на готвење, чистење, перење…
Швајцарското стручното образование во земјоделството е партнерски организирано и поддржано од конфедерацијата, кантоните и професионалните организации. Конфедерацијата е одговорна за законодавството, за менаџирање и развој, кантоните тоа го имплементираат и вршат супервизија, додека професионалните организации ги креираат едукативната содржина и местата за обука (тренинг).
Секој кантон има свои земјоделски школи и сам одлучува како ќе ја менаџира образовната програма, а главни тренинг-центри се фармите.
– Треба да се храни светот, треба да ја нахраниме Швајцарија и ние токму тоа го правиме – произведуваме храна – подвлекува Зигарт со која разговараше МИА на саемот „SwissSkills 2022“ во Берн.
Нејзиниот став, како експерт за земјоделство, е дека храна во светот има доволно за сите, но клучен проблем е дистрибуцијата. Посебно сериозно прашање е фрлањето храна.
Додека го објаснуваше швајцарскиот стручен модел на образование, млади се обидуваа да возат трактор, да молзат крави, да дестилираат вино,…
– Може да видите крави, вистински растенија, механизација. Имаме сѐ за да им покажеме на младите како изгледа една фарма и што сè работиме. Може да се качите и да повозите трактор или некоја друга машина што е многу значајно за нашата професија – рече Зигарт.
Факултетот за земјоделство во Швајцарија е пет години и порано имал најмалку шест месеци пракса. Денес, повеќето со факултетски дипломи, како што вели Зигарт, работат во администрација.
Мирјана Чакарова
