Научниците открија дека скакулците можат да ги разликуваат здравите човечки клетки од канцерогените, користејќи го нивното сетило за мирис. Ова, сметаат тие, може да ја подобри можноста за рано откривање на болеста и да ги подобри шансите за закрепнување.
Откриле и дека инсектите можат да одберат поединечни клеточни линии на рак, што покажува дека е можно да се открие типот на рак, покрај самата болест. Научниците се надеваат дека ќе најдат начин да ја искористат оваа способност на скакулците и да ја применат на медицински помагала.
Способноста на скакулците да ги разликуваат клетките на ракот од здравите клетки беше тестирана со мерење на промените во нивната мозочна активност со електроди, а нивното откривање се покажа како сигурно и брзо, односно се случува за неколку милисекунди.
„Раното откривање на ракот е многу важно и треба да ги искористиме сите алатки што можеме за да стигнеме до таму, без разлика дали се дизајнирани или ни се достапни со милиони години природна селекција“, рече микробиологот Кристофер Контаг од Државниот универзитет во Мичиген.
„Ако успееме, ракот ќе биде излечива болест“, додаде тој.
Сето ова е можно благодарение на испарливите органски соединенија (VOCs) кои ги издишуваме, за кои научниците знаат дека на некој начин се променети со присуството на рак кој ги попречува метаболичките процеси на одделните клетки, пишува Science Alert.
Уловот е дека промените треба да се фатат рано. На пример, скакулецот е инсект што научниците редовно го користат во истражувањето на мирисот, така што веќе се знае многу за нив и нивното сетило за мирис.
Како скакулците откриле рак?
Користејќи електроди прикачени на мозокот на скакулците, истражувачкиот тим успеа да го измери одговорот на инсектите на примероците на гас од различни ќелии и да воспостави профили на сигналите кои ги претставуваат хемикалиите што ги мирисаат. Се разбира, профилите создадени како одговор на здравите клетки и клетките на ракот беа различни.
Откако претходно утврдија дека оралните канцерогени клетки изгледаат различно од нормалните клетки под микроскоп и го припишуваат тоа на промените во метаболитите, научниците успеаја да потврдат дека клетките навистина мирисаат различно од скакулците – најверојатно поради VOC во воздухот.
Оваа конкретна студија беше ограничена на рак на устата, но истражувачите се уверени дека другите видови на рак може да се откријат на ист начин поради различните потписи на произведените VOCs.
„Очекувавме клетките на ракот да изгледаат поинаку од нормалните клетки. Но, кога бубачките можеа да ја направат разликата помеѓу три различни видови на рак, тоа беше неверојатно“, вели Контаг.
Уредот се развива
За различни видови на рак, стапката на преживување е околу 10-20 проценти кога ракот е откриен во стадиум 4 (кога се проширил на други делови од телото). Ако го споредите ова со карциноми кои се забележани во стадиум 1, за кои пациентите имаат 80-90 проценти шанса да преживеат, разликата е огромна.
Веќе се работи за развој на уреди за „бионски нос“ кои би можеле да детектираат промени во VOCs, но научниците се уште се далеку од создавање сензори кои одговараат на она што природата го создала.
Крајната цел на тимот е да го „пробие“ мозокот на инсектот за да го користи за дијагноза на болести, со обратно инженерство на природното сетило за мирис на скакулецот. Премногу е рано да се прават предвидувања, но истражувачите можат да видат пат до создавање употребливи уреди за откривање на рак.
-„Теоретски, можете да дишете преку уредот и тој ќе може да открие и разликува повеќе видови на рак, па дури и стадиумот на болеста“, вели биомедицинскиот инженер од Државниот универзитет во Мичиген, Дебаџит Саха. „Сепак, таков уред сè уште не е блиску до употреба во клинички услови“, додаде тој.
