Кога и поради кои симптоми брзата помош доаѓа на адреса на пациентот? Што значи редовната процедура на тимот на терен, какви инструкции се должни да дадат телефонски? Трагичната смрт на новинарот Владимир Матијаниќ отвори низа прашања и дилеми во целиот регион и во Босна и Херцеговина. Дали граѓаните се плашат со причина?
Амела Рамадани-Поџо, специјалист по итна медицина во Итната служба на кантонот Сараево, нè доближи до работата на итните работници. По вознемирувачките снимки од разговорот меѓу Матијаниќ и итната помош во Сплит – а граѓаните во БиХ заслужуваат да разберат – колку здравствениот работник треба да биде внимателен кога дава инструкции преку телефон и што може да очекуваат пациентите во тој случај?
„Во Заводот за итна медицинска помош имаме кол центар каде во секое време се распоредени тројца здравствени работници, од кои едниот е специјалист по итна медицина со долгогодишно искуство. Тимот што ќе одговори на повиците е внимателно избран. Тоа е огромна одговорност, овие луѓе мора да имаат искуство и огромна емпатија кон пациентите, каде што покрај симптомите и знаците се потпираат дури и на бојата на гласот и начинот на дишење“, објаснува Рамадани-Поџо.
Одлуките стануваат особено тешки ако следат повици со сличен редослед на итност, додава таа.
„Можете да имате двајца или тројца итни пациенти во истото подрачје во исто време. Тогаш вие одлучувате кому му е потребна итна помош, а чија здравствена состојба може да почека пет или десет минути“, продолжи Рамадани-Поџо.
Оттука, додава тој, диспечерот е човек кој треба да го задржи своето внимание од 12 до 13 работни часа, толку често траат и многу смени, понекогаш и без пауза.
Поради ваквата работна организација, не уверува таа, многу е тешко да се имплементира дека пациентите можат да сметаат на „поврзаност“ во лекувањето или разгледувањето, на што, како што вели, граѓаните се обидуваат да прибегнат поради нивниот менталитет.
„Односи и контакти со итните служби во таа прилика – мислам дека тоа не е остварливо и возможно. Таа е отворена за сите граѓани, но има само еден принцип по кој може да дејствува. Вонредна состојба е, сите останати можат да почекаат“, повтори Рамадани-Поџо.
Злоупотреба на брза помош: „Имаме пациенти кои пријавуваат неточни симптоми“
Во низа прашања, разговорите на Матјаниќ со службите го поставија прашањето дали за приоритет ќе се смета пациент кој целосно смирено и без паника објаснува сериозни симптоми.
„Тоа не значи дека секој паничен повик ќе помине само затоа што е паничен, сепак се потпираме на содржината на повиците. Знаеме кој пациент е нулта итност, не можеме да погрешиме. Не смееме да праќаме тим за безопасен случај и да му губиме време и да не одговараме на мирен повик на итен пациент – а тоа бара голема умешност“, експлицитно рече Рамадани-Поџо.
Има посебен проблем со злоупотреба на итните служби што се случува.
Имаме пациенти кои ќе ги преувеличуваат симптомите, ќе кажат неточни, се за да направат преглед“, додаде Рамадани-Поџо.
При спроведувањето на споменатите процедури, нагласува докторката, нема ни трошка простор за субјективност.
Ковид повторно се заканува: Дали воопшто знаеме кој е патот на пациентот?
Пулмологот во Општата болница во Сараево Тијана Мухиќ – Скалоња не потсетува дека ваквите прашања биле актуелни во БиХ и пред избивањето на пандемијата на коронавирус.
Повторно, за жал, дојде време да се предупреди за зголемен прилив на пациенти заболени од Ковид 19, па повторно се поставува познатото прашање: Кој е патот на пациентот?
„Пациентот најпрво треба да се обрати до надлежниот лекар по матична медицина – телефонски или во амбулантите за ковид кои беа уредени во секој здравствен дом во општините. Потоа, во зависност од состојбата на пациентот, лекарот дополнително би упатил на одредени анализи доколку се неопходни – тоа се лабораториски анализи или скенирање на белите дробови. Дури потоа пациентот би се вратил дома со лекарска препорака или дополнително би бил упатен во средно или терциерно ниво“, објаснува докторката.
Само доколку не можеле да дојдат до својот лекар, пациентите се јавувале во Заводот за итна медицинска помош. Мухиќ – Скалоња потсетува и на работата на клиниката за ковид, која се уште е на завидно ниво.
„Во клиниката за ковид имаме телефон кој е активен 24 часа, за информации за приковани пациенти, за оние пациенти кои не знаат кому да се обратат – контактираме и со колегите во Здравствениот дом. Нашиот договор е столб на здравството“, истакнува Мухиќ – Скалоња.
Имунокомпромитирани пациенти, како што беше случајот со трагично починатиот новинар Владимир Матијаниќ, најчесто добиваат потешка клиничка слика, објаснува пулмологот, додавајќи дека на повик како неговиот треба да се одговори барем со покана за преглед.
