Долгогодишната правна битка за екстрадицијата на основачот на Викиликс Џулијан Асанж во САД влегува во завршна фаза. Врховниот суд во Лондон наскоро треба да донесе конечна одлука.
Од 2019 година, Џулијан Асанж се наоѓа во Белмарш, високо безбеден затвор во Лондон. Тој е еден од најстрогите затвори во Велика Британија. Одамна поминаа 50-те месеци што основачот на Викиликс требаше да ги одлежи поради кршење на претходните затворски казни. Оттогаш Асанж е во некаков притвор, чекајќи депортација во исклучително тешки услови, пишува Дојче веле.
Останува уште една последна шанса за нова жалба пред Врховниот суд на претходните судски одлуки за екстрадиција во САД, кои во јуни ги потпиша британската министерка за внатрешни работи Прити Пател. Таа пресуда се очекува следниот месец. Доколку претходните одлуки бидат потврдени, Џулијан Асанж мора да биде екстрадиран во рок од четири недели.
Загриженост за здравјето на Асанж
Сопругата на Асанж, Стела, се плаши од најлошото ако на нејзиниот сопруг не му се дозволи дополнителни жалби.
„Животот на Џулијан зависи од победата против таа екстрадиција. Има клиничка депресија. Доколку биде екстрадиран и сместен во самица, што САД не ја исклучуваат како опција, се плашам дека ќе изврши самоубиство“, рече Стела Асанж.
Австралискиот дел од семејството, таткото Џон Шиптон и братот Габриел, исто така се многу загрижени.
„Неговото здравје се влошува. Тој е во опасна ситуација и таа постојано се влошува. „Навистина е шокантно да се види овој нежен гениј во затвор со високо обезбедување со најнасилните криминалци“, изјави братот на Асанж за Sky Australia минатата недела.
Семејството апелираше до новиот австралиски премиер Ентони Албанес да помогне да се спаси Асанж, кој е австралиски државјанин. За време на изборната кампања тој рече „доста е“, посочувајќи јасно дека прогонот на основачот на Викиликс мора да престане.
Сепак, таткото и братот на Асанж велат дека ништо не се променило откако Албанец ја презеде функцијата. Досега не успеале ниту да се сретнат со премиерот. Албанез неодамна изјави дека таквите преговори мора да се водат дипломатски, зад сцената.
Контроверзна екстрадиција
Според сопругата на Стела Асанж, Врховниот суд треба да дозволи да се поднесат дополнителни жалби. Но, главното прашање е формалното толкување на договорот за екстрадиција меѓу Велика Британија и САД. Во првостепената пресуда, окружниот судија, меѓу другото, ја зел предвид и здравствената состојба на Асанж и донел одлука против екстрадиција. Но, повисоките судии оценија дека тие причини не се одлучувачки.
Другите аспекти, исто така, беа изоставени од разгледување, и покрај напорите на адвокатите на Асанж, како на пример дали неговото право на слобода на изразување и заштита на новинарската работа може да ја спречи екстрадицијата. Или прашањето дали всушност стојат политички причини зад барањата на САД.
„Откако ќе ги исцрпиме нашите правни опции во ОК, постои можност за жалба до Европскиот суд за човекови права“, вели Стела Асанж.
Останува неизвесно дали британските судии ќе сакаат да ја чекаат одлуката на тој суд.
Британската влада, имено, во некои случаи постапува спротивно на Европската конвенција за човекови права. Така, на пример, со предлог-законот за бегалци, кој беше претставен на крајот на јуни, се планираше намалување на правата и заштитата на бегалците. Планирано е и за спроведување на процедурата за азил во ОК, мигрантите да бидат испратени во Руанда за таму да поднесат барање за азил. Доколку Лиз Трус во септември стане на чело на Конзервативната партија и ја преземе функцијата премиер, Асанж ќе има мали шанси за каква било политичка интервенција.
На гости доаѓаат и деца
На Стела Асанж и нивните синови им е дозволено да го посетуваат Џулијан во Белмарш еднаш неделно по еден час. Три и петгодишните момчиња го познаваат својот татко само како затвореник.
Семејните посети секогаш започнуваат со темелно пребарување.
„Полицајците гледаат во устата, зад ушите, во косата, под нозете. Нив ги шмркаат полициски кучиња. Децата знаат дека ова е место каде нивниот татко не може да си замине“, вели Стела Асанж.
Но, ова не е само борба за животот на нејзиниот сопруг, туку и за слободата на медиумите во Европа, нагласува Стела Асанж.
„Дали е дозволено странска сила да интервенира во Европа и да определи што медиумите можат да објават? Замислете што ќе се случи ако Кина го направи истото и ги гони новинарите во Германија за разоткривање на кинеските злосторства“, заклучи таа.
