Од друга страна, Енергетика Љубљана, која од новата година преминува на гас, но се уште не го закупила, веќе има обезбедено испораки на индонезиски јаглен за претстојната грејна сезона. Од компанијата велат дека се уште не одлучиле со кој извор на енергија ќе се загреат 60.000 љубљански домаќинства, а градоначалникот на Љубљана Зоран Јанковиќ во своите изјави сосема јасно се залага за преминување на гас. Тој смета на фактот дека владата ќе ја регулира моментално рекордната висока пазарна цена на природниот гас, но очигледно не е убеден да користи алтернатива ниту со паневропски апели за заштеда на потрошувачката на гас.
Енергетика Љубљана, како што пишувавме, ја привршува изградбата на гас-парна единица, што носи промена на изворот на енергија. Јагленот ќе биде заменет со гас. Проектот вреден повеќе од 120 милиони евра чија цел меѓу другото беше и намалување на аерозагадувањето во главниот град доаѓа во погрешно време, кога цените на бензинот се на историски рекордни нивоа. И компанијата сè уште не го изнајмила гасот за есенскиот старт-ап.
Сегашната цена на природниот гас на унгарската берза за последниот квартал од годинава е околу 160 евра за мегават час, за следната година е нешто пониска (130 евра). Закуп по ваква цена би резултирал со значително зголемување на трошоците за парно за 60.000 домаќинства, кои во моментов плаќаат 85 евра за мегават час за парно греење. Цената на парното греење се состои од променлив дел, кој е цената на изворот на енергија (моментално примарен извор на енергија е јагленот, во иднина ќе биде гасот) и фиксен дел, кој ги вклучува трошоците за производство и, според некои проценки ја зголемуваат цената за околу 20 или 30 проценти.
Истовремено, цела Европа се обидува да ја намали потрошувачката на природен гас, бидејќи во случај на прекин на руските испораки за време на грејната сезона, тој може дури и да снема. Новата единица Љубљана ќе биде голем потрошувач на гас – ќе ја зголеми вкупната годишна потрошувачка на гас во Словенија за 15 проценти. Европа денеска треба да ги претстави целите за секоја членка во однос на заштедите во потрошувачката на гас, кои првично треба да се воведат како препораки, но во случај на заострување на состојбите на пазарот на гас тие би станале обврзувачки. Не се знае дали ќе водат сметка за приклучување на голем потрошувач во грејната сезона.
Енергетика Љубљана: Се уште не сме донеле одлука
Од Енергетика Љубљана велат дека се уште не знаат дали во новиот блок ќе се користи природен гас или јаглен (во секој случај петтина од потрошувачката ќе покрие биомаса). Сепак, тие нагласуваат: „Ние се подготвуваме за новата грејна сезона земајќи ги предвид сите факти, ризици и непознати со кои се соочуваме, а нашата клучна насока останува да направиме се што можеме за сигурно и безбедно снабдување со енергија за сите наши корисници“.
Како што велат, испораките на јаглен и дрвна биомаса за претстојната грејна сезона – за разлика од гасот – се загарантирани. Не одговараат на прашањето колкава би била цената на парното греење наесен доколку останат на јаглен и биомаса. Не е јасно зошто, бидејќи тие веќе имаат закуп и за јаглен и за биомаса и со тоа ја знаат цената. Но, во Енергетика, која ја предводи Само Ложеј, велат вака: „Бидејќи пазарот со енергетски производи во моментов е многу непредвидлив, не само во делот на гасот, не можеме да ја прејудицираме цената на топлинската енергија за парно греење во какво било сценарио во моментов или до есен“.
Сличен одговор добивме и од општината во чија сопственост е компанијата. „Условите на пазарот на сите енергетски пазари се многу променливи, така што врз основа на моменталната ситуација не е можно да се процени состојбата не само за гас, туку и за парно греење“, објаснуваат тие, додавајќи во исто време дека инвестицијата во гасната единица е важен чекор кон повлекување на јагленот од Љубљана и од гледна точка на животната средина. „Иако моменталната состојба е непредвидлива и незавидна, изградбата мора да се заврши според плановите. Не смееме да заборавиме дека инвестициите во енергетиката бараат долгогодишно планирање и големи инвестиции“.
Во решавањето на проблемот со високите цени на бензинот, градоначалникот на Љубљана Зоран Јанковиќ (лево) смета на фактот дека владата на Роберт Голоб ќе воведе регулатива – исто како и во случајот со електричната енергија.
Јанковиќ смета на крајот на војната и Роберт Голоб
Вчера на прес-конференција повеќе се дефинираше градоначалникот на Љубљана Зоран Јанковиќ. „Гасот не е проблем за Љубљана, туку за Европската унија (ЕУ)“, рече тој. „Ќе чекаме овде. Оптимистички се надевам дека крајот на војната ќе биде на крајот на август. Затоа што тогаш цела Европа, особено Германија, која е 70% зависна од рускиот гас, ќе сфати дека со поларниот студ, кој е исто така возможен во зависност од температурните разлики, нешто ќе треба да се уреди“.
Тој нагласи дека целта на преминувањето на гас е да се подобри квалитетот на воздухот. Јагленот, чиј удел би се намалил за 70 отсто, не е еколошки, иако доаѓа од Индонезија, бидејќи оттаму го транспортираме со брод и воз“, рече тој. Инаку, како што неколку пати нагласи, јаглен имаат доволно за цела грејна сезона. Моментално имаат на залиха 60.000 тони јаглен, нарачани се уште два брода со вкупно 290.000 тони јаглен, а се очекуваат испораки во октомври и јануари. Цената се вели дека е 50 милиони евра, но тие не се вклучени во цената и купони за емисија. Покрај гас, јаглен и биомаса, топланата има можност и за производство на мазут. Така, во претстојната грејна сезона ќе се очекува греењето да биде 60 отсто гас, 20 отсто јаглен и 20 отсто биомаса.
Како што неколкупати кажа, свесен е дека цената ќе биде проблем при преминувањето на гас годинава. Но, Јанковиќ вели дека има гаранции од Владата дека ќе има гас, а очекува и регулирање на цените. Овде треба да напоменеме дека Јанковиќ е во добри односи со премиерот Роберт Голоб, кој на денот на изборот најави дека ќе има два премиерски мандати.
Според него, воопшто не е најголем проблем топланата, туку куќите кои се греат на гас. И тој живее во едно, рече тој. „Ако нема плин, можам само да запалам логорски оган. Јанковиќ уште еднаш ја истакна важноста од планираната изградба на инсинераторот. „Кога ќе се заврши проектот, Љубљана ќе биде 70% самодоволна. (…) Ова ни обезбедува глава без главоболка за време на настани како што е актуелната војна во Украина“.
