Повеќето пациенти заразени со коронавирус се опоравуваат од болеста по две до шест недели, а истражувањата покажуваат дека помеѓу десет и триесет проценти од луѓето кои имале инфекција имаат барем некои од повеќе од 200 постковидни симптоми.
Светската здравствена организација (СЗО) ја дефинираше таквата клиничка состојба како пост-акутен ковид, долг ковид. Тоа е мултисистемско заболување кое може да трае од два до шест месеци, а кај некои пациенти речиси една година.
Специјалист за белодробни заболувања прим. Д-р Славица Плавшиќ за порталот Н1 Србија вели дека се уште не се знае колку пациенти постковидирани има во Србија.
„Не постои регистар на вакви пациенти, како и специјализирани установи за нивно лекување. Случаите се постапуваат поединечно и како се управува. Секако, многу потешки последици остануваат кај оние пациенти кои имале потешки форми на болеста, кои се лекувале во болница, а особено кај оние кои биле на респиратор“, вели д-р Плавшиќ.
Но, постковидиден синдром може да имаат и пациенти кои имале многу лесна форма на болеста, а особено загрижува тоа што може да се јави и кај деца, додава соговорникот на порталот N1 Србија.
„Не постои систем на органи што не може да биде засегнат од постковидични симптоми. Некои се долготрајни, интензивни и може значително да го нарушат квалитетот на животот на пациентот. Не е познато зошто закрепнувањето на некои луѓе е продолжено, а причините може да бидат долгорочно и повеќекратно изложување на виремија (присуство на вирусот во крвта), како и слаб имунолошки одговор на организмот“, нагласува д-р. Плавшиќ.
Најчести се општите симптоми, кои можат да траат со месеци: малаксаност и хроничен замор што се јавува и по најмал физички напор, таканаречен синдром на хроничен замор. Има и треска, губење на чувството за мирис и вкус, оштетување на слухот, опаѓање на косата, разни и променливи болни сензации (миграциски болки), разни кожни осипувања и слично.
Најголеми проблеми се јавуваат во респираторниот, кардиоваскуларниот и централниот нервен систем. Некои од најзначајните симптоми и клинички знаци на постковидна состојба се како што следува:
Респираторниот систем
Кашлица, брз замор, болка во градите, намален капацитет на белите дробови, белодробна фиброза.
Кардиоваскуларен систем
Аритмии, палпитации и тахикардија, висок крвен притисок, перикарден излив, срцева слабост, миокардиопатија, миокардитис, коронарна срцева болест.
Невролошки и скелетно-мускулен систем
Постојана болка во мускулите, коските, зглобовите и ‘рбетот, главоболка, вртоглавица со можно губење на свеста и како најтешка компликација може да настане цереброваскуларен инцидент (мозочен удар) поради оштетување и последователна тромбоза на крвните садови.
Често се јавува воспаление на ткивата околу ‘рбетот, што е многу болно и доведува до силни главоболки и вртоглавици.
Ендокринолошки и метаболички нарушувања
Хипергликемија и потешка контрола на дијабетес, нарушувања на тироидната жлезда, нарушена функција на црниот дроб, намалена функција на бубрезите, гастроинтестинални проблеми.
Психолошки нарушувања
Краткорочно губење на меморијата – неможност да се запамети неколку реченици, тешкотии при наоѓање зборови, губење на концентрација, проблеми со учењето, анксиозност, депресија, проблеми со спиењето и стравот, посттрауматско стресно нарушување, напади на паника.
Појавата на таканаречените „мозочни магли“ предизвикува посебна загриженост и страв кај пациентите со постковид. Тоа е состојба која пациентите ја опишуваат како целосна конфузија и дезориентација. Се претпоставува дека постои директна инвазија на вирусот на мозокот, воспаление и васкуларна повреда со секундарна хипоксија на мозочното ткиво поради намаленото снабдување со кислород.
Како вакцината против коронавирус влијае на постковидот
Д-р Славица Плавшиќ посочува дека покрај лекувањето од соодветни специјалисти, најдобар начин за ублажување или елиминирање на симптомите на постковид е да се прими вакцина против ковид.
„Вакцинирањето се препорачува за лица кои закрепнале од Ковид-19, еден месец по престанокот на симптомите, а слична препорака важи и за пациентите со постковид синдром. Значителен број пациенти пријавуваат многу добри реакции по вакцинацијата во однос на: намалување на заморот, смирување на главоболки, болки во мускулите и зглобовите, враќање на чувството за мирис и вкус, намалување или прекинување на опаѓањето на косата и слично“, вели д-р Плавшиќ. .
Посебно внимание треба да се посвети на промените во белите дробови кои можат да се следат врз основа на рендген и КТ на белите дробови. На КТ на бели дробови се анализира промената на белите дробови по сегменти и наодот бројчано се изразува како индивидуален и вкупен резултат (максимум 25/25). Поблаг облик на оштетување на белите дробови е кога резултатот е до 4/25. Ако резултатот е над 11/25, тоа е потешка форма која бара болничко лекување.
Совети и препораки
Вршете редовни контроли (лаборатории, особено контрола на Д-димер, скенирање на белите дробови, ЕКГ и срцев ултразвук).
Земете витамини кои го подобруваат имунолошкиот статус: Ц, Д, цинк, селен.
Витамински комплекс
ina B во комбинација со магнезиум е корисен за оние кои имаат невролошки и психолошки проблеми и „мозочна магла“.
Превентивно земајте аспирин најмалку еден месец.
Земете пробиотици.
Лесни прошетки по 10-15 дена, а физичката активност се советува само по неколку недели.
Вежби за дишење – респираторна рехабилитација.
