Обожавателите на srirache се многу страсни: тие се познати по тоа што дури и тетовираат слики од овој популарен сос од лута пиперка или се облекуваат во шишиња со сос за Ноќта на вештерките.
Затоа, не е изненадувачки што досега невидениот недостиг на срираче може да предизвика паника кај лојалните љубовници кои очајно сакаат да избегнат невкусно лето.
Huy Fong Goods, компанија од Јужна Калифорнија која произведува околу 20 милиони шишиња srirache годишно, во последните години се соочува со ниски залихи на црвени пиперки jalapeno, кои станаа уште помали по лошата пролетна жетва, пишува британски Гардијан.
Причина? Екстремно лоши временски услови и суша во Мексико.
Во прашање не се само чили пиперките. Одгледувачите на сенф во Франција и Канада велат дека екстремните временски услови предизвикале пад на производството на семе за 50 отсто минатата година, што доведе до недостиг на зачинот на полиците на продавниците. Ужасните горештини, силните бури, поплавите, сушите, пожарите и промените во врнежите влијаат на цената и достапноста на основната храна како житото, пченката, кафето, јаболката, чоколадото и виното. Климатската криза го зголемува интензитетот и зачестеноста на екстремните временски појави, што го загрозува производството на храна.
„Речиси сè што произведуваме во САД расте под некој вид климатски притисок“, вели Каролин Димитри, професор по исхрана и студии за храна на Универзитетот во Њујорк.
Пченицата и другите житни култури се особено ранливи. Во Големите Рамнини, областа на САД каде што се одгледува најмногу пченица, сушата ја оштети зимската жетва. Нивото на напуштање на зимската пченица во Соединетите Држави, особено Оклахома и Тексас, е на највисоко ниво од 2002 година, а во Монтана, полињата со житни култури се загрозени од поплави.
„Ова е важно бидејќи САД немаат големи вишоци и не можат да скокнат во овој момент и да ја пополнат празнината во понудата на пченица предизвикана од војната во Украина“, рече Димитри.
Ефектите од климатската криза врз одгледувањето житни култури не се чувствуваат само во САД. Во Индија, силниот топлотен бран остави реперкусии врз одгледувањето на пченица, поради рекордно високите температури забележани во текот на пролетта и летото. Кога во мај во Делхи беше измерена температура од дури 48 степени Целзиусови, владата го забрани извозот на пченица, што предизвика уште повисоки цени отколку по руската инвазија на Украина.
Климатските промени би можеле сериозно да влијаат на глобалното производство на пченка и пченица до 2030 година, покажуваат резултатите од студијата на НАСА, бидејќи количината на произведена пченка може да се намали за дури 24 отсто.
Јаболката се уште една храна која е веќе загрозена. Минатогодишната жетва на јаболка во Мичиген и Висконсин беше намалена поради силните пролетни мразови. Според Министерството за земјоделство на САД (USDA), климатските промени, како што е затоплувањето, може да резултираат со намалени приноси, помал раст и промени во квалитетот на овошјето.
„Луѓето се снаодливи суштества и ние сè уште одгледуваме храна, приносите главно растат, но како што се зголемува температурата, така ќе се зголемуваат и предизвиците“, вели Рики Робертсон, постар истражувач во Институтот за меѓународни истражувања за политиката за храна.
Екстремните временски услови влијаат на цената на кафето. Помеѓу април 2020 година и декември 2021 година, цените на кафето скокнаа за 70 отсто откако сушите и мразот го уништија родот во Бразил, најголемиот светски производител на кафе. Економските последици можат да бидат огромни, бидејќи се проценува дека преживувањето на 120 милиони најсиромашни луѓе во светот зависи од производството на кафе.
Џон Фурлоу, директор на Меѓународниот институт за клима и општество, вели дека производителите на кафе во држави како Костарика или Јамајка не можат само да се преселат на повисоки надморски височини како одговор на зголемените температури. „Замислете ја планината како конус“, вели Фурлоу. „Како што се качувате, има се помалку простор. Тоа е ризикот“.
Климатската криза ќе ги промени и местата каде што земјоделците можат да одгледуваат какао, а во наредните години се очекува недостиг од чоколадни производи поради сувото време во Западна Африка.
Минатата година, француската винска индустрија ја забележа најниската жетва од 1957 година, при што загубите од продажба достигнаа 2 милијарди долари. Едно лозје во провинцијата Шампањ, кое вообичаено произведува околу 40.000 до 50.000 шишиња годишно, не даде ништо во 2021 година, поради високите температури и обилните дождови.
Едно истражување покажа дека ако температурите се зголемат за само 2 Целзиусови степени, регионите што произведуваат вино може да се намалат за дури 56 проценти. Зголемувањето за 4 степени би значело дека 85 отсто од овие области повеќе не можат да произведуваат квалитетни вина.
„Ова значи дека лозарите треба да го зголемат наводнувањето – што наскоро ќе биде неодржлива стратегија – за да мигрираат или да го запрат производството“, рече Линда Џонсон-Бел, основач на Институтот за вино и климатски промени.
