Ако постои перфектна метафора за македонскиот туризам, тоа е хотел “Палас” во Охрид. Некогашната гордост на охридската ривиера, изграден во далечната 1958 година, денес стои како споменик на нашата неспособност да го управуваме културното и туристичкото наследство. И додека објектот се распаѓа, корпоративните игри околу него се одвиваат со несмален интензитет.
Нови лица, старо сценарио?
Промената во Управниот одбор на “ОхридТурист” е само најновиот чин во долгата драма на бескрајни реструктурирања без видливи резултати. Драгана Јаневска, ќерката на Светозар Јаневски, заедно со Кастриот Арифи и Искра Клинкарова од М6 Инвестиции, ги заменуваат претходните членови. Но дали со ова ќе се промени суштината или само ќе добиеме нова итерација на истото сценарио?
Оливера Ставрова останува генерален директор, а Филип Медарски и понатаму е член на УО. Континуитетот е обезбеден, но прашањето е – континуитет на што? На две децении неактивност околу хотелот “Палас”? На стратегија за “развој” што главно се сведува на размислување што и како да се продаде?
Споменик на културата или на немарноста?
Парадоксот на “Палас” е што, иако е прогласен за споменик на културата и ставен под посебна заштита, никој реално не презема одговорност за неговата судбина. Объектот не може да се урне, но очигледно може да се остави да пропаѓа пред очите на сите. Очигледно, пропаѓањето не носи кривична одговорност, иако културната и економската штета е немерлива.
Во 2016 година имаше големи најави за реконструкција. После тоа, тишина. Па потоа повторно конференции и работни состаноци. И повторно тишина. Хотелот “Палас” се претвори во перпетуум мобиле на празни ветувања и неисполнети планови.
Битката за имотот
Зад сцената се одвива драма помеѓу М-6 групацијата како мнозински сопственик и “Екстра Скопско” како втор акционер. Додека едните сакаат да продаваат имот (хотелите “Десарет”, комплексот “Летница” и објектот “Ориент”), другите се противат и бараат поделба на друштвото.
Обвинувањата на “Екстра Скопско” дека раководството нема развоен концепт и само сака да го распродаде имотот се особено индикативни. А предлогот имотот на хотелот “Десарет” да се заложи за повлекување на кредит од околу 11 милиони евра за потребите на М-6 дополнително го комплицира мозаикот на интереси.
Зошто ова е важно?
“ОхридТурист” не е само уште една компанија. Ова е сопственик на круцијални туристички локации што можат да го дефинираат или уништат охридскиот туризам: хотелот “Палас”, ресторанот “Билјанини Извори”, ресторанот “Острово” кај Свети Наум, автокамп “Љубаништа”… Станува збор за перјаници на охридската туристичка понуда.
Севкупната слика покажува дека под површината на корпоративните рокади и реструктурирања, суштинскиот проблем останува неадресиран: недостиг на вистинска визија и посветеност за развој на овие објекти како туристички адути.
Што може да очекуваме?
Ако историјата е показател за иднината, најверојатно ни претстои уште еден циклус на најави, планови, и неизбежно разочарување. “Палас” најверојатно ќе продолжи да го чека своето воскресение, додека корпоративните шахисти ги преместуваат своите фигури.
Сепак, тука има и еден еколошки момент што не смее да се игнорира. Охрид, како светско природно и културно наследство под заштита на УНЕСКО, заслужува подобар третман. Хотел кој гние во центарот на туристичката зона не е само бизнис-неуспех, туку и еколошки и урбанистички проблем.
Новиот Управен одбор има можност да ја промени оваа нарација. Прашањето е дали имаат и желба. Или можеби “статусот кво” им одговара на сите засегнати страни, особено ако целта е имотот да изгуби вредност до точка кога ќе може да се преземе со минимален инвестициски напор.
Единствените вистински губитници во оваа сага се Охрид, неговите жители и туристичкиот потенцијал на едно од нашите најголеми богатства.
Сашо Денесовски
