Европа сè уште е најголемиот финансиер на Западен Балкан, но влијанието на Кина расте, а кредитите ги распределува брзо и со многу помала бирократија, но под свои услови и со одредени негативни нуспојави, пишува весникот Die Presse.
Австрискиот весник пишува дека во средината на Европската унија се води борба за влијание, а додека во Украина Русија се бори за влијание со војна, на Западен Балкан битката не се води со оружје, туку со пари.
Актуелната ситуација, според весникот, е опишана во анализа на Виенскиот институт за меѓународна економија (WIIW) и накратко, укажува дека на Западен Балкан „влијанието на Кина расте, додека влијанието на Европа се топи“.
Авторот на истражувањето, Бранимир Јовановиќ од WIIW, за Press изјави дека Европската унија останува најголемиот донатор во регионот, но дека Кина брзо го фаќа чекорот.
Од 2008 до 2023 година, ЕУ стави на располагање заеми во вкупна вредност од 25 милијарди евра на Западен Балкан за инфраструктурни проекти. Кина вети 17 милијарди како дел од нејзината иницијатива „Појас и пат“. Во Србија, Кина веќе ја престигна Европската унија во однос на финансиските инјекции, пишува Пресе.
И сето тоа иако повеќето влади во регионот, според Јовановиќ, претпочитаат да земаат заеми од Унијата. Тој рече дека кинеските кредити се поскапи и имаат пократки рокови за отплата од европските, но се пофлексибилни и подлежат на помалку услови, поради што често се прв избор.
Сепак, заемите покажуваат само дел од сликата, пишува Пресе, бидејќи ЕУ дава финансиска помош и за Западен Балкан, додека Кина не даде речиси ништо.
Од 2007 до 2023 година, ЕУ стави грантови од околу 13 милијарди евра на располагање на Западен Балкан, додека Кина обезбеди само 350 милиони евра за регионот помеѓу 2001 и 2021 година.
Просечно е, пишува Прес. Помошта на ЕУ преку Инструментот за претпристапна помош (ИПА) и Економскиот и инвестициски план за Западен Балкан (ВПТФ) придонесе со 2,4 отсто од БДП годишно за целиот регион, додека финансиската посветеност на Кина беше половина од тоа.
„Значи, Европа е најголемиот финансиер на Западен Балкан и ќе остане таков во догледна иднина. Но, Европа е исто така доста трома како донатор на пари“, пишува Пресе.
„Многу проекти со ветена финансиска помош од Европа се реализираат исцрпувачки бавно“, рече Јовановиќ, додавајќи дека улогата на Кина како кредитор расте пред се затоа што Европа го дозволува тоа и затоа што не се меша прекумерно.
Европа, според него, мора да стане побрза и помалку бирократска, а регионот не само да го гледа низ призмата на можното проширување на ЕУ, туку и низ геоекономски и геополитички леќи. И тоа е затоа што присуството на Кина во регионот доаѓа со несакани ефекти.
Геополитички, бидејќи влијанието на Пекинг расте во регионот. Економски затоа што Кина по правило инсистира кинеските компании кои испраќаат кинески работници да учествуваат во инфраструктурни проекти, а со тоа доаѓаат и одредени дилеми поврзани со корупција, неквалитетни проекти, кршење на работничките права и уништување на животната средина, рече Бранимир Јовановиќ.
