Реновирањето на париската катедрала Нотр Дам, кое траеше повеќе од пет години, беше одбележано со речиси чудесни настани, но и со контроверзи.
Пред свеченото отворање на катедралата во сабота, еве неколку клучни моменти.
Спасители
Париските пожарникари беа пофалени за нивната брза и решителна акција вечерта на 15 април 2019 година, а нивните команданти подоцна изјавија дека мислеле дека се на само 30 минути од зградата која се урива.
Борејќи се со чадот и соочувајќи се со ризикот да паднат урнатини, тие формираа човечки синџир заедно со црковните службеници за да ги спасат највредните ракотворби и религиозни богатства, со што помогнаа да се зачува најголемиот дел од незаменливиот инвентар на катедралата.
Други видоа божествена интервенција во начинот на кој бакарна статуа на петел, која стоеше на врвот на запалената кула од 19 век, беше пронајдена недопрена среде јагленисани урнатини.
Преживеале и три мошти, вклучително и парче од трнната круна што наводно ја носел Исус пред неговото распнување, а петелот сега е изложен во париски музеј.
Внатре во катедралата, фотографиите направени еден ден по пожарот покажаа огромен златен крст на олтарот, оставен да стои опкружен со отпад што тлее, симбол на надеж и пркос за многумина во мрачниот ден за христијаните и за целата земја.
Спорен архитектонски конкурс
Францускиот претседател Емануел Макрон го нарече пожарот „можност за обединување“, но чувството за национално единство набрзо исчезна по катастрофата.
Неговиот предлог да се вклучи „елемент на современа архитектура“ во реновирањето веднаш привлече критики од конзервативците кои бараа реконструкцијата да остане верна на последната голема надградба на архитектот Јуџин Виоле-ле-Дук од 1844 година.
Воениот генерал задолжен за реконструкцијата јавно не се согласуваше со главниот архитект за прашањето за редизајн, а апликациите за архитектонски конкурс за избор на нова кула доведоа до непријатни извештаи во медиумите.
Еден предлог што првата дама Брижит Макрон и го покажа на тогашната министерка за култура Розелин Башело наликува на „фалус со пиедестал опкружен со златни топки“, напиша Башело во книгата.
Конечно, направена е реплика на старата кула.
Ќе бидат поставени шест нови витражни прозорци со дела од современи уметници, што е скромна отстапка за оригиналната визија на Макрон.
Контаминација со олово
Покривот и кулата на катедралата беа покриени со приближно 400 тони олово, штетен тежок метал кој се стопи и испарува поради топлината на огнот, од кои некои се смета дека ја контаминирале околината.
Властите ги расчистија околните училишта и ги советуваа локалните жители да ги избришат површините во своите домови поради ризикот од труење.
Здравствената добротворна организација се здружи со синдикат и родители на училишни деца за да поднесат кривична пријава во 2022 година, обвинувајќи ги властите дека не ги преземале сите мерки за да се спречи контаминација.
Обвиненијата се можни доколку се утврди дека надлежните или инволвираните компании несовесно го штителе здравјето на граѓаните или работниците испратени да го деконтаминираат теренот, а истрагата ја надгледува специјален судија.
Непозната причина
Главниот париски обвинител во моментот на пожарот, Реми Хајц, веднаш по несреќата изјави дека верува дека најверојатната причина за катастрофата е електричен дефект или цигара.
Познато е дека дел од вработените, кои во моментот на пожарот работеле на реновирање на покривот, пушеле на работното место, но истражителите не успеале да утврдат точен почеток на пожарот.
Исто така, во текот на петгодишната форензичка анализа се истражуваа и шпекулации за можно подметнување пожар, но не беа пронајдени докази за тоа.
Актуелната главна обвинителка во Париз, Лоре Бекуу, во април рече дека „колку се приближуваме до точката каде што избувнал пожарот и колку повеќе резултати од анализата добиваме, толку е поголема веројатноста за теоријата на несреќата“.
Билети
Министерката за култура Рашида Дати предложи посетителите на обновената катедрала да платат влез од пет евра и така собраните средства да бидат дистрибуирани до околу 4.000 цркви низ Франција на кои им е потребна реставрација.
Наплатата за влез во Нотр Дам, каде што влезот беше бесплатен пред пожарот, ќе ја усогласи туристичката атракција со Св. Павле во Лондон или Миланската катедрала.
Сепак, црквата во Франција го критикуваше тој предлог, а надбискупот рече дека црквите и катедралите „отсекогаш биле места отворени за секого“ и дека заработувањето пари од посетителите би било „предавство на нивната првична цел“.
Француската држава е сопственик на катедралата и затоа го има последниот збор.
