Доналд Трамп извојува убедлива победа на 60-те американски избори, победувајќи ја потпретседателката Камала Харис. За време на неговиот победнички говор, Трамп им порача на Американците дека „доаѓа златното доба на САД“. Реакциите од таа земја, но и од светот сè уште не стивнуваат. Се прашуваме каков одраз ќе имаат изборите за Западен Балкан и Босна и Херцеговина? Има ли простор за страв или еуфорија – за овие и други прашања во „Нови дан“ зборуваа Аднан Капо, директор на Институтот за геополитика, економија и безбедност и професорот Милош Шолаја од Факултетот за политички науки во Бања Лука.
Проф.„Ова е навистина показател за прилично силната поддршка што ја има Трамп и анализите дека по првиот изборен ден, првите анализи се повеќе се фокусираат не толку на некои емотивни врски или на гласовите на некои конкретни групи, сосема е јасно. дека тој е во предизборна трка главниот влог беше економијата и дека релативно лошите резултати поради високата инфлација претходно влијаеше на гласачите со пониско ниво на приходи повеќе да се свртат кон Трамп и тоа всушност беше клучниот факт што му донесе победа. Секако дека може да се истражува од различни аспекти, пол, возраст, професионален, етнички и слично, но најмногу овојпат мислам дека економијата беше причината и дека всушност најмногу ги чинеше демократите“, вели професорот Шолаја.
Аднан Капо, директор на Институтот за геополитика, економија и безбедност, исто така смета дека економијата во Америка е секогаш тема број еден за време на изборите.
„Оние луѓе што гласаат, тие пред се гледаат од што се живее. Тоа е апсолутно поинаков менталитет во однос на Европа и, ако зборуваме за Западен Балкан, во однос на Босна и Херцеговина. Сепак, Трамп овде комбинираше две теми кои очигледно не се исти, но се, имено миграцијата и економијата. Така беше изненадување зошто т.н Латино гласачите му дадоа голема поддршка на Доналд Трамп, особено машката популација, бидејќи луѓето кои се работничка класа во Америка и кои го поддржуваат Трамп, отиде и тој во таа класа, ја почувствуваа опасноста од миграцијата дека цената на трудот ќе да останат ниски, или нивните плати според нивниот стандард нема да се подобрат. Тоа е и еден од аспектите што е вклучен во оваа пресметка“, објаснува Капо.
Иако станува збор за луѓе кои самите се мигранти, Капо посочува дека постои тенденција оние луѓе кои се преселуваат во некоја земја засекогаш психолошки сакаат да ја затворат вратата на местото од каде што дошле, а со тоа да ја затворат вратата за оние кои сакаат да емигрира во Америка.
„Затоа што економијата е примарна, бидејќи ако ја загрози вредноста на неговата работа, тој ќе размислува поинаку за миграцијата, а не како што ние размислуваме“, додава тој.
Каде погреши Камала Харис?
Зборувајќи за кампањата и потенцијалните грешки на демократскиот кандидат за претседател на Америка, професорот Шолаја посочува на фактот дека Камала Харис имаше кратка кампања, за разлика од Трамп, кој четири години ја водеше изборната кампања.
„Харис влезе во кампањата доста неподготвен. Малкумина очекуваа дека Џо Бајден ќе се пензионира, иако тоа беше навистина реално во тоа време. Сепак, неговите знаци на деменција и возраст беа такви што и без трката со Камала Харис, Трамп ќе победеше уште поубедливо. Затоа таа на некој начин направи дури и голема придобивка за Демократите и Демократската партија во Америка, а колку е тоа важно ќе видиме за четири години“, истакнува професорот и додава дека кај Харис забележал повеќе маани отколку грешки. : „Таа дојде со класични американски проблеми кои се појавуваат од избори на избори како предизборна кампања и ветувања, кои се прашања за образование, здравство и економија, а подоцна тоа беше повеќе водено во насока на емоционално влијание врз гласачот, па таа влезе во трката со Трамп. На крајот имаше нешто навредливо што овде кај нас изборната комисија ќе го спречи како говор на омраза или потпалувачки говор“.
Има ли простор за еуфорија по победата на Трамп?
Американските претседателски избори беа во фокусот на целиот свет, вклучително и Западен Балкан и БиХ. Некои навиваа за Трамп, други за Харис, па победата на Трамп кај некои предизвика страв, а кај други еуфорија.
„Главниот проблем на БиХ и на Балканот кога станува збор за политиката се емоциите. Овде тие влијаат на политичките одлуки малку повеќе отколку луѓето на запад, и на западот кога ќе го поделиме на Европа и Америка
