Македонската економија годинава ќе забележи раст од 1,8%, следната ќе порасне за 2,5%, а во 2026 година ќе порасне за 3%, предвидува Светска банка во најновиот економски извештај за Западен Балкан.
Според ова предвидување, годинава во регионот највисок раст ќе забележат економиите на Србија и Косово од 3,8%, а Црна Гора и Албанија ќе имаат раст на економиите од 3,4, односно 3,3%. Босна и Херцеговина ќе има раст од 3,3% годинава.
Реалниот раст во Македонија остана ограничен во 2024 година, во услови на долготрајни инфлациски притисоци, слаба надворешна побарувачка и одложена изградба на автопатот од Коридоите 8 и 10д . Целите за фискална консолидација веројатно ќе бидат пропуштени за 2024 година по изборните ветувања.
Фискалниот дефицит и јавниот долг остануваат зголемени на среден рок, со повисоките задолжително трошење и зголемување на фискалните ризици поврзани со заостанатите долгови, пензиите и притисоци за трошење пред локалните избори. Изгледите за раст се позитивни, но преовладуваат ризиците од надолна страна.
Се предвидува инфлацијата да остане над или блиску до 3% во 2024-2025 година, но за да се забави потоа долгорочен просек од 2%. Стапката на сиромаштија се предвидува бавно да опаѓа за дополнителни 1,2%, помогната од реалната плата и растот на вработувањето.
Во исто време, ниската продуктивност, неефикасното распоредување на капиталот и слабата надворешна побарувачка, надополнето со ограничениот фискален простор и порастот фискалните ризици при високи каматни стапки, продолжуваат да ги попречат изгледите за раст и дополнително да забават темпото на конвергенција на приходите со ЕУ .
Економскиот раст во земјите од Западен Балкан се предвидува умерено да се забрза во текот на 2025 година, главно под влијание на зголемената потрошувачка и инвестициите, потпомогнати со зголемената куповна моќ, се вели во извештајот.
Светска банка предвидува дека заедничкиот економски раст на Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Северна Македонија и Србија во 2025 година ќе достигне 3,7%, што е за 0,2 процентни поени повеќе од предвидувањата дадени во пролетното издание на извештајот. Растот во 2024 година се очекува да достигне 3,3%, што претставува зголемување за 0,1 процентен поен од претходните проекции.
– Домашните фактори и понатаму го поддржуваат умереното забрзување на растот во Западен Балкан. Дополнително, на среден рок, постепеното закрепнување на економската активност во Европската Унија се очекува да игра огромна улога во поттикнувањето на извозот од регионот – изјави Изолина Роси, економистка во Светска банка и главен автор на извештајот.
Таа додаде дека и покрај позитивните изгледи, регионот и понатаму е ранлив од повеќе ризици, вклучувајќи ги слабиот раст на светско ниво, враќањето на инфлацијата, политичката несигурност и екстремните временски појави.
– Економската интеграција е клучен двигател на растот за малите економии како што се оние во Западен Балкан- изјави Шиаочин Ју, директорка за регионот при Светска банка.
Според неа, за да го поттикнат овој раст, земјите треба да ја подобрат регионалната трговија и трговијата со Европската Унија, да го намалат времето на чекање на границите и да ги интегрираат платежните системи. Исто така, справувањето со демографските предизвици и со предизвиците на пазарот на труд бара силен фокус врз развојот на човечкиот капитал. Подобрување на образовните и здравствените системи е од суштинско значење, за напредок од земја со средни приходи во земја со високи приходи.
Во извештајот се наведува дека еден од четири жители од Западен Балкан живее во странство и затоа подоброто управување со глобалната работна сила во Западен Балкан би можело да биде клучен двигател на економскиот раст во регионот.
Исeлувањето од регионот, велат од Светска банка, носи недостигот на работна сила, но дава и можности за искористување на миграцијата за добивање на економски придобивки.
Според извештајот, со ефикасно управување, миграцијата може да помогне во ублажување на сиромаштијата, стимулирање на извозот и привлекување на инвестиции, што во крајна линија ќе доведе до отворање на работни места и пренос на знаења.
На пример, дознаките може да ги подобрат финансиските ресурси на мигрантските домаќинства. Исто така, враќањето на обучените мигранти може да доведе до „прилив на мозоци“ во нивните домашни земји, додека привлечноста на повисоките плати во странство може да го мотивира образованието и подобрувањето на вештините кај оние што ќе останат.
За да се максимизираат придобивките од миграцијата, извештајот препорачува повеќе мерки за Западен Балкан: развивање програми за обука за вештини и мобилност во партнерство со одредишните земји и проширување на билатералните договори за социјално осигурување, подобрување на заштитата на мигрантите низ нивниот пат на миграција заради ублажување на ризиците со кои може да се соочат и заради поттикнување на враќањето, олеснување на преносот на капитал, стручност и најсовремени технологии од членовите на дијаспората и користење на дигитални алатки и подобрување на прибирањето податоци за ефективно управување и креирање политики за миграциите.
