Секоја година, во втората сабота во октомври, се одбележува Европскиот ден на дарување органи, а според Министерството за здравство, годинава до 1 октомври во Хрватска се регистрирани 82 дарители на органи, а извршени се 201 трансплантација на цврсти органи.
Во Хрватска, донаторите донираа 87 бубрези, 76 црн дроб, 27 срца, 3 бели дробови, 1 панкреас и неколку трансплантации на повеќе органи (2 трансплантации црн дроб-панкреас-црево, 2 трансплантација на бубрег-срце, 1 трансплантација на црн дроб-срце, 1 бубрег-панкреас трансплантација и 1 бубрег-црн дроб), изјави Младенка Томиќ за Хина.
Европскиот ден на донирање органи и ткива се одбележува со цел да се подигне свеста на пошироката јавност за важноста да се донесе одлука за донирање органи, а Хрватска е меѓу водечките земји, особено по 2007 година и пристапувањето кон Евротрансплант, меѓународна не -профитна организација која го координира доделувањето и размената на органи по принципот на солидарност земјите-членки.
Размената и распределбата на органи во Еуротрансплант се врши според принципот на реципроцитет, што значи дека Хрватска добива онолку органи колку што регистрира за пациентите на листата на чекање.
„Хрватска денес е водечка земја во Евротрансплантација по бројот на донации на органи од кадаверични донатори, односно починати лица за кои е докажано дека се мозочно мртви“, посочува д-р Јасна Брезак, раководител на Одделот за координација на трансплантација и Објаснување од КБЦ Загреб. Донацијата на органи од живи донатори кај нас е застапена со само 3 отсто, за разлика од некои други земји како Холандија и Белгија каде што овој удел е поголем од 40 отсто, наведува тој.
Висока свест за донирање
„Граѓаните на Хрватска имаат високо развиена свест за важноста на дарувањето органи по смртта. Ова е резултат на долгогодишна пракса, бидејќи минатата година прославивме 50 години од трансплантација на органи во КБЦ Загреб“, истакнува Брезак. Тој додава дека во таа установа до денес се извршени над 3.300 трансплантации.
Посебно го истакнува значењето на трансплантацијата на органи кај децата, која се спроведува само во КБЦ Загреб, па така годинава се извршени седум трансплантации кај педијатриски пациенти, што е одличен резултат.
Во Хрватска има пет центри за трансплантација – покрај КБЦ Загреб, центри има и во КБЦ Риека, КБ Меркур, КБ Дубрава и КБЦ Осиек.
Кога станува збор за тоа кој може да биде донатор на органи, во Хрватска на сила е законска одредба за претпоставена согласност за донирање органи по смртта.
Секој е потенцијален донатор
„Ова значи дека секој од нас може да биде донатор на органи ако се докаже дека е мозочно мртов, а знаеме дека мозочната смрт е и смрт на една личност. Кога ќе дојде до мозочна смрт, се губи интегративната функција на мозокот, а ние сме тело во кое срцето и белите дробови работат благодарение на вентилаторот и одржувањето, односно процедурите за реанимација на органите, а не на личноста“, објаснува Брезак.
Сепак, додава тој, и покрај постојниот закон, координаторот за трансплантација на болница секогаш му приоѓа на семејството на починатиот и бара од нив да ја разгледаат можноста за спасување на животот на пациент кој чека трансплантација на орган со донирање и пресадување на органите на нивниот починат член на семејството.
„Во тој разговор да им објасниме дека мозочната смрт е докажана, какви клинички и параклинички тестови се направени, да им ја покажеме медицинската документација, за сите во семејството да разберат што се случило, зошто животот на нивниот сакан член на семејството не можел биди спасен. На овој начин се стекнува доверба и 79 проценти од разговорите завршуваат со одговор – да, се согласуваме со донацијата“, вели Брезак.
Во Хрватска постои и регистар на недарители, во кој се евидентирани сите оние кои не сакаат да бидат донатори и претходно треба да го известат својот матичен лекар. Во моментот се запишани околу 3.000 граѓани, вели д-р Брезак.
