Руската истражувачка и фотограф-документарист, Ана Левина, која живее во Бејрут, складира залихи како подготовка за израелски напад врз Либан. Таа сè уште има храна која не се расипува во нејзината кујна од октомври минатата година, кога Хезболах и Израел почнаа да фрлаат ракети еден кон друг.
– Тоа е непријатно чувство, се разбира, но јас го чекав овој момент една година – рече Левина, осврнувајќи се на драматичната ескалација на израелските ракетни напади врз многу делови на Либан, вклучително и Бејрут, во последните две недели кои убиле повеќе од 2.000 луѓе.
Во вторникот Израел исто така започна копнени операции во јужен Либан каде што неговите сили оттогаш се судрија со борците на Хезболах.
Левина зборуваше за тоа како Израел „бомбардирал станбени згради.
– Во моментов се случи уште еден воздушен напад на 3 километри од мене врз медицински центар. Тешко е да се справиш со тоа на човечко ниво – рече таа.
За Русија, нејзината татковина, проширувањето на војната меѓу Израел и неговите соседи е исто така тешка на стратешко ниво, велат аналитичарите.
Руската надворешна политика под претседателот Владимир Путин се врти околу „мултиполарен свет“, алтернатива на светскиот поредок предводен од САД. Со зголемените шанси за директна конфронтација меѓу Израел и Иран и ширењето на војната во Либан, што значи последната криза за руските интереси како глобална сила?
– Сегашната ескалација на арапско-израелскиот конфликт сериозно ја загрижува Русија – изјави за Ал Џезира, основачот на Центарот за меѓународна интеракција и соработка и член на истражувачкиот центар на Експертскиот клуб Дигорија, Алексеј Малинин.
Тој ги истакна повторените руски повици за дипломатско решение.
– Сепак, овие напори постојано наидуваат на противење, што се изразува во желбата на Соединетите Американски Држави да го поддржат Израел во речиси секоја ситуација, пред сѐ во воена смисла. И таа поддршка, која потоа се користи за претворање на Либан во бојно поле, ги поништува сите изјави за желбата на Америка да обезбеди мир во овој регион – објасни Малинин.
За разлика од САД и нивните сојузници, кои цврсто го поддржуваат Израел, руското Министерство за надворешни работи го осуди влегувањето на израелските војници во Либан, повикувајќи го Израел да ги повлече своите трупи. Претходно, Русија исто така го осуди убиството на лидерот на Хезболах, Хасан Насрала, велејќи дека Израел „ја сноси целосната одговорност за подоцнежната ескалација“.
Сепак, како што конфликтот се шири, особено во Иран, целите на Русија не се засноваат само на поголеми принципи на надворешната политика, истакнуваат аналитичарите.
„Паѓање во иранската орбита“
Русија доби значителна иранска помош за инвазијата на Украина, врзувајќи се со интересите на Техеран во регионот.
– Русија тесно соработува со Иран во последните две и пол години, но исклучиво во воената сфера. Иранското оружје е многу барано. Никогаш не било толку барано и Русија станала зависна од иранското оружје – вели независниот руски експерт за Блискиот Исток со седиште во Баку, Руслан Сулејманов.
Иранските воени инструктори, вели Сулејманов, сега ја посетуваат Русија и помагаат да се изгради фабрика за производство на дронови „Шахед“ во Русија.
– Затоа Русија е принудена да ги поддржува сојузниците на Иран на Блискиот Исток, како што е Хезболах – смета Сулејманов.
Додека Малинин го обвинува Вашингтон за попречување на мировните напори, според Сулејманов, руската политика во регионот е директен резултат на „паѓање во орбитата на Иран“.
Го поздравува хаосот, но не сака војна
И Малинин и Сулејманов, сепак, се согласуваат дека Русија не сака нова војна.
– Москва не е заинтересирана за огромна огнена бура. Тоа го видовме во април. Кога се чинеше дека Иран и Израел веќе влегуваат во голема војна, Русија не застана недвосмислено на страната на Иран. Русија ги повика и Иран и Израел да покажат воздржаност – вели Сулејманов, осврнувајќи се на тензиите што избувнаа откако Израел го нападна иранскиот конзулат во Дамаск во април, убивајќи високи ирански воени команданти, а Иран за првпат одговори со ракети врз Израел.
Во исто време, Сулејманов додава дека Русија има корист од хаосот на Блискиот Исток.
– Американците сега се оттргнати од војната во Украина бидејќи треба да потрошат многу време за да ја решат ситуацијата на Блискиот Исток. Во исто време, Кремљ не би сакал да види (уште една) голема војна – нагласува тој.
Русија и Иран делат меѓусебен антагонизам кон САД. Тие имаат и заеднички сојузник, а тоа е сирискиот претседател Башар ал Асад, интервенирајќи за време на граѓанската војна во неговата земја. Руски воени авиони ги бомбардираа градовите под контрола на бунтовниците, додека Хезболах жестоко се бореше на теренот. Русија има стратешки интереси во Сирија, вклучувајќи воени бази, како и наоѓалишта на нафта и гас.
За да ги намали тензиите со Израел, Москва го искористи своето влијание врз Техеран за да го убеди Хезболах да се повлече од сириско-израелската граница.
Левина, руски истражувач со седиште во Бејрут, рече дека меѓу набљудувачите постои перцепција дека постои премолчен договор меѓу Израел и Русија за Сирија. Таа ја наведе неподготвеноста на Израел да ѝ испорача воена опрема на Украина во нејзината војна против Русија и рече дека кога Израел ги напаѓа позициите на Хезболах во јужна Сирија, каде што се присутни руски војници, „Русија не прави ништо, само ги пушта да си одат“.
Сложената историја на Русија со Либан и со Хезболах
Што се однесува до Либан, руските интереси се доста ограничени. За време на советскиот период, либанските студенти, особено членовите на Комунистичката партија, беа поканети да присуствуваат на Универзитетот Патрис Лумумба во Москва и останаа некои симпатии за модерна Русија, олицетворение на билбордите на Путин, повремено изложени во шиитските и православните христијански области.
– СССР беше многу активен со комунистичките партии овде и тие имаа заеднички интереси, вклучувајќи ги и оние околу Палестина и Ерменците кои живеат во Либан. Денес односите на Русија со Либан не се толку обемни, а кога станува збор за Хезболах, тие се сложени. – вели Левина.
За време на либанската граѓанска војна, која траеше помеѓу 1975 и 1990 година, Хезболах наводно зел тројца советски дипломати како заложници кои биле средство за притисок врз Москва да го искористи своето влијание врз Сирија за да го запре гранатирањето на позициите во Триполи. Откако еден заложник бил погубен, КГБ наводно одговорила со киднапирање и кастрирање роднина на водач на Хезболах и доставување на неговите гениталии. Останатите заложници беа бргу ослободени. Ова не е официјално потврдено ниту од Хезболах ниту од Кремљ.
Овие де факто сојузници не се особено блиски, а пријавени се тензии поради континуираното присуство на Хезболах во Сирија.
Деновиве руски итен авион евакуираше 60 членови на семејствата на дипломатскиот персонал од Либан, но повеќе од 3.000 руски државјани останаа во земјата. Истиот авион достави 33 тони хуманитарна помош, вклучувајќи храна, медицински материјали и генератори за струја. Може да следуваат дополнителни евакуации.
Во меѓувреме, Левина се надева дека Хезболах ќе го запре израелското напредување.
– Беше, се разбира, многу непријатно, но копнената инвазија беше, се осмелувам да кажам, добра вест бидејќи Израел третпат ја прави оваа грешка. И ништо не научија– вели Левина, мислејќи на израелската инвазија и окупација на Либан во 1982 година и на војната во 2006 година.
