Интеграцијата на зелената технологија во производството на енергија првично ќе ги зголеми трошоците, но мислењата за тоа кој треба да биде одговорен за нивно финансирање се поделени.
Неопходна е промена кон обновливите, зелени извори на енергија, но како можеме да стигнеме таму?
Стратегијата на ЕУ водена од Европскиот зелен план, кој треба да и овозможи на Унијата да стане климатски неутрална до 2050 година, не започна добар почеток. Откако беше одобрена стратегијата во 2020 година, Европа се соочи со бројни предизвици, пред се војната во Украина и пандемијата на Ковид, пренесува Euronews.
И додека загриженоста за климата расте од година во година, посиромашните членки се фокусираат на кризите што претстојат, кои се исто така егзистенцијални по природа само на различно, понепосредно ниво. Ситуацијата, според највисокото советодавно тело за климатски науки, не изгледа ветувачка.
„Планирањето и развојот на долгорочната енергетска инфраструктура на ниво на ЕУ не се компатибилни со нејзините климатски цели за енергија и клима за 2030 година и со неговата цел да стане климатски неутрален до 2050 година“, соопшти Меѓувладиниот панел за климатски промени (IPCC). За жал, напредокот не е една од опциите, туку единствена.
Настрана од непосредните здравствени ризици предизвикани од климатската криза, економиите на Унијата не можат да очекуваат да бидат конкурентни на светската сцена со тоа што ќе останат премногу зависни од фосилните горива.
Можни се промени, тврдат европските лидери, но со ефикасно финансирање како приоритет.
Потрошувачи наспроти даночни обврзници
Интеграцијата на зелената технологија во производството на енергија ќе ги зголеми трошоците на самиот почеток, но мислењата за тоа кој треба да биде одговорен за нивно финансирање се поделени.
„Треба да разговараме на европско ниво кој ќе ги сноси трошоците за енергетската транзиција“, рече Фабиен Рокес, извршен потпретседател на економската консултантска фирма Compas Lexecon.
Од една страна, финансирањето на транзицијата кон одржливи извори преку даноци е логично ако размислуваме на таков начин дека климата е јавно добро. Преку Законот за намалување на инфлацијата, САД отидоа во таа насока со финансирање на климатски инвестиции со државни пари.
Друга опција која ја истакнуваат експертите е поскапувањето на енергенсите и – префрлање на товарот на потрошувачите. Оние кои трошат повеќе плаќаат повеќе, но овој пристап не е фер кон домаќинствата кои се борат со зголемените трошоци за живот.
Според Меѓународната агенција за енергетика, околу 30 отсто од глобалниот буџет за климата ќе треба да дојде од јавниот сектор, додека 70 отсто од трошоците ќе бидат на товар на приватниот сектор.
Приватното финансирање може да дојде од цела низа инвестиции и финансиски инструменти како што се зелените обврзници.
Обезбедување финансии
Членот на ЕП, Кристијан Елер, истакна дека реформите на пазарот се неопходни за да се обезбедат средства за зелената транзиција.
„Знаеме дека европскиот финансиски пазар нема да може да го финансира во сегашната состојба. Банките не се во можност да ја финансираат оваа транзиција.
Решението што го подвлече е напредокот на Унијата на пазарот на капитал, чија цел е создавање единствен пазар за целиот европски капитал. Во моментов, финансиските системи се расфрлани на национално ниво, што го отежнува прекуграничното инвестирање.
Солидарност на земјите членки
Европските институции треба да се фокусираат на усогласување на енергетскиот пазар низ ЕУ, се согласува Пјер Шелекенс, шеф на Стратегијата и координацијата за енергетика во ЕК.
Ако една членка нуди повисока компензација за најголемите потрошувачи на енергија во индустријата за фосилни горива, тоа создава нелојална конкуренција во блокот и го прави пооддалечено сценариото во кое Унијата ги исполнува своите климатски цели.
Шекеленс истакнува дека иако „условите нема да бидат апсолутно идентични“, ЕУ треба да се обиде да ги обедини националните пазари со тоа што ќе ги направи „послични еден на друг“.
Тој додава дека со оглед на неодамнешната енергетска криза во ЕУ, субвенциите за фосилни горива се оправдани за „поддршка на индустријата и домаќинствата“.
Како што ситуацијата во тој сегмент почнува да се нормализира, тој повикува на поинаков, поунифициран пристап кон енергетското прашање.
