Цената на златото повторно ги надмина сите очекувања и достигна над 2600 долари за унца, продолжувајќи го својот раст во 2024 година. Се чини дека речиси секој месец оваа година претставува нов рекорд за овој благороден метал. Од почетокот на годината, златото порасна од 2.066 долари за унца на сегашните 2.615 долари (во моментот на пишување) – зголемување од околу 25% од почетокот на годината.
Овој метеорски пораст за само 9 месеци е зачудувачки, имајќи предвид дека повеќето инвеститори, па дури и големите фондови, очекуваа позитивен раст, но не толку силен и брз. На пример, американскиот банкарски конгломерат JP Morgan претходно оваа година предвиде дека цената на златото ќе достигне 2.300 долари во 2025 година. Оваа прогноза беше надмината пред неколку месеци.
Златна прачка вредна над милион долари
Типична златна прачка, како што повеќето луѓе ја замислуваат и како што е прикажана во медиумите и филмовите, тежи 400 унци (околу 12,4 килограми). Од август, цената на златна шипка со таа големина е над 1 милион долари. Важно е да се напомене дека повеќето малопродажни и општи инвеститори нема да купуваат шипки од овој тип. Овие шипки обично се користат во меѓубанкарски трансакции или се купуваат од големи инвеститори или се чуваат во трезорите на различни национални банки како дел од златните резерви на земјата.
Со оглед на тоа дека златото вреди исто без разлика на тежината, процентуалното зголемување на цената е ист без разлика дали поседувате шипки од еден килограм или еден грам злато. Повеќето обични инвеститори купуваат шипки кои тежат од еден грам до еден килограм. Ова го прави златото лесна и прифатлива инвестиција за луѓе од сите приходи, што значи дека инвестициското злато не е само за богатите.
Но, сега кога знаеме дека златото поскапе, вистинското прашање е што го поттикнува овој пораст?
Зошто цената на златото вртоглаво порасна?
Факторите кои влијаат на цената на златото се многубројни, од понуда и побарувачка, до инфлација, до геополитички тензии, каматни стапки, купување од страна на централните банки и друго. Кога економијата е нестабилна, и инвеститорите и централните банки се свртуваат кон златото како инвестиција „безбедно засолниште“ што ги штити од овие пазарни нестабилности. Ова е затоа што златото е независно од другите класи на средства, како акции, на пример.
Неодамна, цената на златото се зголеми поради инфлациските очекувања и очекуваните намалувања на каматните стапки од страна на Федералните резерви. Инвеститорите очекуваат намалување на каматните стапки, што би ги намалило приносите на американските обврзници, кои вообичаено се сметаат за едни од најбезбедните инвестиции. Како што паѓаат приносите на американските обврзници, златото станува поатрактивна инвестиција за безбедно засолниште. Покрај приносите, пониските каматни стапки ги поттикнуваат и стравувањата од можен пораст на инфлацијата, што исто така ги поттикнува инвеститорите да купуваат злато сега, пред да се случи голем скок на инфлацијата.
Дополнително, геополитичките тензии играат голема улога во цената на златото. Кога Русија ја нападна Украина во 2022 година, златото го достигна тогашниот рекорд од 2074 долари за унца. Исто така, значително зголемување на цената на златото е забележано како одговор на војната во Израел.
Значајна улога во побарувачката на злато имаат и централните банки ширум светот. Побарувачката од овие институции денес е најголема во последните 70 години. Кина, на пример, купи околу 200 тони злато во последните две години. Турција купи над 14 тони злато само во првата половина од оваа година – листата продолжува со земји како Индија, Полска, Узбекистан, Чешка и Србија, меѓу другите. Народната банка на Србија со години постојано купуваше злато.
Тоа е затоа што централните банки, слично како приватните инвеститори, го третираат златото како безбеден имот. Истражувањето спроведено минатата година од американскиот инвестициски фонд Invesco покажа дека 96% од централните банки го сметаат златото за сигурна инвестиција и дека две третини од сите централни банки имаат намера да купат повеќе злато во наредните години. Народната банка на Србија го дефинираше златото како „долгорочен штит против инфлацијата“.
