Дописникот на британски Телеграф, Џејмс Ротвел имаше можност да прошета низ еден од тунелите на Хезболах, либанската шиитска група поддржана од Иран, и ги сподели своите впечатоци со јавноста во напис објавен во четвртокот.
Тој наведува дека кога ги направил првите чекори во огромниот тунел, кој се протега од отворот во северната израелска провинција Галилеја длабоко во утробата на земјата, воздухот станал кисел и полн со прашина. Тунелот, кој беше откриен од израелските сили и веднаш затворен во 2019 година, беше долг 800 метри и проширен на длабочина од 80 метри, а сето тоа го ископалe борците на Хезболах со рачнo.
Спуштајќи се по скалите во полутемнината, покрај ѕидовите слабо осветлени од светлечки електрични кабли, беше речиси тешко, вели авторот, да се поверува дека таков џиновски тунел бил ископан од некоја мистериозна група, а не од индустриски багери. Но, доказите, како што вели, му биле пред очи на ѕидовите на тунелот имало траги од цилиндрите оставени од рачните бушалици на мажите на Хезболах, кои сигурно поминале стотици, ако не и илјадници часови работејќи во темнина.
Нему му биле потребни неколку минути за да се спушти до дното на тунелот, кој завршува во ѕид од урнатини каде што израелските одбранбени сили (ИДФ) го блокирале патот кон Либан. Тој го обиколи тунелот во мај 2020 година со командантот на израелската армија.
Но, тунелот нуди само краток поглед на видот на затворена, тешка територија. Тоа е, исто така, само дел од огромните способности и ресурси на Хезболах, кои исто така вклучуваат огромни количества прецизни ирански ракети прошверцувани во Либан преку Сирија.
Се градеше во тајност цели 14 години
– (Беа потребни) 14 години да се изгради и само неколку луѓе во Хезболах знаеја за тоа – му рекол на Ротвел полковникот Рој Јосеф Леви, тогашен командант на израелската бригада задолжена за северната граница, додека му го покажувал тунелот. Доколку тунелот не беше откриен, Израел се сомнева дека би бил искористен за ненадеен напад на северот на земјата, можеби за да земе заложници и да ги однесе во Либан.
Се стравува дека мрежата на тунели на Хезболах пораснала уште поголема и пософистицирана во четирите години од откривањето на овој тунел, што претставува голем предизвик за Израелците доколку одлучат да извршат копнена инвазија на јужен Либан. Израел, исто така, проценува дека мрежата од тунели, кои можат да се користат за криење на ударни групи за напади или преместување на резерви, се протега на стотици километри.
Хезболах неодамна објави видео на кое се гледа како камион носи ракетни фрлачи вози низ долги кривулести тунели. Истото пропагандно видео покажува и борци на Хезболах како возат мотоцикли низ тунелите околу командниот центар „Имад 4“, поминувајќи покрај плакатите на водачот на групата Хасан Насрала.
Мрежата минува низ куќи, згради…
– Сега тунелите се повеќе слични на она што го гледаме во Иран. Има тунели под селата во јужен Либан, скриени со дрвја, во кои се сместени ракетни фрлачи, а во Бејрут тие се под згради, како што видовме во Газа. Има и фудбал. полињата над нив во јужен Либан – вели Соломон.
Но, тунелите се само дел од ресурсите на Хезболах, кои се многу пософистицирани и поголеми од оружјето што Хамас го складира во Појасот Газа. Се вели дека Хезболах има десетици илјади проектили, вклучително и софистицирано прецизно наведувано оружје како што се иранскиот Фатех-110 и сирискиот М-600. Балистичките ракети со краток дострел имаат дострел од 250 до 300 километри и носат боеви глави со висока експлозија од 450 до 500 килограми.
За време на војната во 2006 година, Хезболах успеа да дојде во рацете на израелската противтенковска ракета „Спајк“, што само по себе беше достигнување. Тој потоа му ја предаде ракетата на Иран, кој почна да го произведува и направи обратно инженерство за да направи своја верзија. Иранската верзија се нарекува Алмас („дијамант“ на фарси) и како и оригиналната ракета Спајк, може да погоди цели надвор од видното поле и може да се истрела рачно, од возила, хеликоптери и од море. Ракетата Алмас претставува значајна закана за израелските војници стационирани долж границата бидејќи системот за воздушна одбрана не може да ги открие или собори поради нивниот лет на мала височина. Хезболах има на располагање илјадници помали ракети – од кои повеќето се користат од 8 октомври за напад на северен Израел – како што се ненаведуваните ракети Фалак-1 Фалак-2 и ракетите Какуша.
Но, ненаведуваните ракети не се ништо во споредба со она што Хезболах успеа да го добие од тогаш. Дрор Дорон, висок советник на Обединетата кампања против нуклеарниот Иран, кој исто така работеше како висок аналитичар во кабинетот на израелскиот премиер, рече дека покојниот Имад Мугније го иницирал процесот на повторно вооружување. Откако Израел го уби Мугни во 2008 година, според Дорон, иранскиот корпус на револуционерната гарда (ИРГЦ) го презеде проектот.
– Тоа беше проект базиран на Иран – вели Дорон.
Шверцот на балистички ракети и други проектили со прецизно наведување со долг дострел во Либан преку Сирија го натера Израел да започне воздушна кампања во Сирија во 2014 година за да таргетира конвој што носи ракети, тој додаде: „Израел ја идентификуваше Сирија како клучен елемент во рута за снабдување со овие проектили“.
Хезболах произведуваше оружје во Либан, што го оневозможи Израел да ги гаѓа тие цели бидејќи тоа ќе се смета за воен чин. Хаосот од сириската граѓанска војна и различните регионални групи кои се приклучија на конфликтот му олеснија на Израел да изврши повторени воздушни напади од 2014 година наваму.
Што се однесува до копнените сили, се проценува дека Хезболах има дури 100.000 обучени борци, од кои 20.000 се постојани борци. Но, минатонеделниот напад врз Хезболах, во кој масовно експлодираа пејџери и воки-токи на високи членови на групата, делумно го намали нивниот број. Либанските власти тврдат дека дури 3.000 луѓе биле повредени само во експлозии на пејџер.
„Мора многу да ги мразиш многу за да го направиш ова“
Израел во моментов извршува секојдневни, големи воздушни напади низ јужен Либан за да ги таргетира ракетните арсенали на Хезболах, за кои вели дека се скриени во згради. Не е познато колку проектили уништил Израел, но според ИД тоа е во илјадници.
По војната меѓу Израел и Хезболах во 2006 година, резолуцијата 1701 на Советот за безбедност на ОН повика на траен прекин на огнот, како и отстранување на Хезболах од јужен Либан и разоружување на милитантните групи. Но, Хезболах го направи токму спротивното, според израелските воени експерти и поранешни високи функционери, кои за Телеграф изјавија дека Хезболах почнал да ги обновува своите воени капацитети, особено ракетниот арсенал. Во овој процес беа вклучени повеќе земји, од кои најважна беше финансиската поддршка во Техеран.
Како што чека можна копнена офанзива, Јаков Амидрор, поранешен советник за национална безбедност на Израел, вели дека „најголемата грешка“ на Израел е тоа што не презема решителна акција против Хезболах порано, дури и пред војната во 2006 година.
– Пред 2006 година, Израел беше пасивен и не беше подготвен да вложи никакви напори за да го спречи Хезболах да ги изгради своите воени капацитети – изјави Амидрор за Телеграф.
Според него, Израел сега има две цели – да се осигура дека Хезболах нема да може да ја спроведе сопствената верзија на 7 октомври во иднина и да ги деградира воените капацитети на Хезболах до тој степен што нема да може да го одврати Израел во иднината.
За време на обиколката на тунелот за напад во Галилеја во 2020 година, според Џејмс Ротвел, полковникот Леви рекол дека дури и тој бил воодушевен од неговиот обем, и покрај тоа што бил ветеран од Втората либанска војна.
– Тие не мируваат – рече Леви, кој беше убиен борејќи се со Хамас во упадот на палестинската група во Израел на 7 октомври минатата година: „Секое утро се будат и се прашуваат: „Што можам да направам за да помогнам кога ќе започне војната? Мора навистина да го мразите Израел за да ги изградите овие работи“.
