Без инсекти, полиците на нашите супермаркети би биле главно празни. Па дури и без комарци! Инсектите се „одговорни“ за опрашување на повеќе од 80 отсто од растителниот свет, пишува Дојче веле.
Во 2018 година, еколошката организација НАБУ, Министерството за заштита на животната средина на германската покраина Долна Саксонија и синџирот супермаркети „Пени“ започнаа импресивна кампања: од полиците на една продавница беа отстранети сите производи што не би постоеле без инсекти.
Повеќе од половина од асортиманот го нема. Од вкупно 2.500 понудени производи, 1.500 биле директно или индиректно зависни од работата на инсектите, наведува ДВ.
Без инсекти, нема јаболка – или колку опрашувањето вреди во пари
Инсектите кои ги опрашуваат растенијата, како што се бумбарите, пчелите и осите, но и мувите, бубачките, па дури и комарците, собираат нектар, а некои и полен од цвеќињата. За време на нивните посети, машкиот полен се лепи за нивните тела. Кога лазат или одлетуваат, поленот стигнува до таканаречената муцка, женскиот полов орган на следниот цвет. Така се случува оплодувањето, па може да израсне јаболко од цвет, на пример.
Некои прехранбени растенија се опрашуваат со ветер; други како житариците се самоопрашуваат. Но, активното опрашување е важно за околу една третина од светското производство на храна. Изразено во пари: инсектите што ги опрашуваат растенијата имаат пазарна вредност од 500 милијарди евра годишно. Ова е приближно еднакво на бруто домашниот производ на Белгија (во 2022 година).
Доколку воопшто немаше опрашувачи кои летаат и ползат, проценките покажуваат дека светските приноси би можеле да се намалат за 90 проценти. Нашето снабдување со протеини, витамини или железо би било сериозно загрозено.
Зошто не ни требаат само медоносни пчели?
Медоносната пчела игра важна улога во опрашувањето. Сепак, научна студија покажа: не треба да се потпирате само на тоа. Без разлика дали станува збор за зрна кафе, тикви или цреши – колку повеќе диви пчели, како бумбарите, се вклучени во оплодувањето, толку е поголем приносот.
Со други зборови: ако 100 пчели плус 50 диви пчели ги опрашуваат цвеќињата, тие се многу поефикасни отколку ако тоа го прават само 150 пчели. Една мета-студија, која опфати 39 меѓународни студии, откри уште повеќе: помеѓу 25 и 50 проценти од сите посети на цвеќиња не се направени од пчели, туку од други инсекти: муви, бубачки, мравки, молци и пеперутки.
Корисни се и осите
А студијата на Техничкиот универзитет во Минхен ја потврдува важноста на токму таквите опрашувачи. Осите, на пример, помагаат против штетници, а можеби дури и против рак. Знаат да ни досадат, а убод од оса навистина боли. Но, без разлика колку често се проколнати, тие ни се многу важни. Во земји како Германија, тие се заштитени со закон со добра причина. Осите, вклучувајќи ги и поголемите стршлени, главно се хранат со сок од растенија и цвеќиња. Затоа сакаат слатки. Притоа, тие опрашуваат различни видови цвеќиња од оние што ги опрашуваат пчелите.
Сепак, на осите им се потребни животински протеини за потомството, па затоа се хранат и со помали инсекти, како што се гасеници – поради што, како што знаеме, се заинтересирани и за шунка и слични производи. Ако осите не јадеа помали инсекти, ќе имаше многу повеќе инсекти штетници и носители на болести.
Вредноста на оваа „работна способност на осите“, односно нивниот придонес во екосистемите, се проценува на околу 417 милијарди долари годишно.
Патем, отровот од оса може да се користи и во медицината, бидејќи делува против разни бактерии, габи и квасци. Отровот на одреден вид полска оса дури може да помогне во борбата против ракот на црниот дроб.
Но, за што служат комарците, ве молам?
Комарците можат да бидат навистина досадни, нели? – Погрешно!. Треба да се каже: „Комарците што ги каснуваат луѓето можат да бидат досадни, но тоа е само едно семејство на комарци. Само во Германија има вкупно 28 различни семејства на комарци. Дури и комарците кои гризат претежно се хранат со нектар и растителни сокови. Тие исто така ги опрашуваат растенијата за време на нивните посети на цвеќиња. Само на женските комарци им е потребна нашата крв. Протеините се важни за нив да ги направат нивните јајца созреваат.
Да, каснувањето од комарци може да пренесе опасни болести. Но, тие се исто така важен извор на храна за други животни, како што се птиците или рибите. Без комарци би имало помалку пастрмка. И без да гризат комарци, нема да има чоколадо – бидејќи практично нема да има какао. Имено, многу малите цветови на какао дрвото најмногу ги јадат многу мали комарци кои касаат. Без нив, полиците со чоколади во супермаркетот би биле празни.
