Во свет каде што темпото на живот постојано се забрзува, грижата за здравјето на срцето станува се поважна тема. Кардиоваскуларните болести, за жал, сè уште го држат неславното прво место како водечка причина за смрт во светот. Сепак, добрата вест е дека повеќето од овие болести може да се спречат со правилни животни навики и редовни прегледи. По повод Светскиот ден на срцето, кој се одбележува на 29 септември, разговаравме со експерти за тоа како најдобро да го заштитиме нашиот најважен орган.
Тивкиот убиец на модерното време
Кардиоваскуларните заболувања, особено исхемичната срцева болест, претставуваат сериозна закана за здравјето на населението. д-р. Елнур Смајиќ, интернист кардиолог и раководител на одделот за кардиологија на Универзитетскиот клинички центар во Тузла, предупредува дека до 2030 година се очекува смртноста од овие болести да се зголеми на дури 23 милиони луѓе годишно.
„Трендот на стеснување на крвните садови, кој е присутен веќе неколку децении, денес е доминантен фактор за смртта на луѓето во Европа и воопшто западната цивилизација“, посочува др. Смајиќ. Она што особено загрижува е фактот што овие болести често се развиваат тивко, без видливи симптоми, поради што многумина ги нарекуваат „тивок убиец“.
Препознавање симптоми: Клучот за навремен одговор
Иако кардиоваскуларните заболувања често не даваат јасни предупредувачки знаци, постојат одредени симптоми на кои треба да обрнеме внимание. д-р. Смајиќ објаснува дека поплаките може да се манифестираат на различни начини:
„Најчест симптом е ангина пекторис, која се манифестира како болка во градите. Некои луѓе го опишуваат како затегнатост, притисок или печење во средината на градната коска. Овие поплаки обично се јавуваат при физички напор или во стресни ситуации и може да се прошират на рамената, рацете, вратот, па дури и на грбот“.
Друг знак на кој треба да внимавате е невообичаено брз замор, особено со активности кои претходно не беа проблем, како што се качување по скали или брзо одење.
Фактори на ризик: Што можеме да контролираме?
Кога зборуваме за факторите на ризик за кардиоваскуларни заболувања, експертите ги делат на модифицирани и непроменливи. Иако не можеме да влијаеме на возраста, полот и генетските предиспозиции, постојат голем број фактори на кои директно влијаеме.
„Пет клучни фактори на ризик кои може да се модифицираат се хипертензија, пушење, покачен холестерол, шеќер во крвта и нездрав начин на живот“, нагласи др. Смајиќ. „Добрата вест е дека можеме да влијаеме на сите овие фактори со менување на навиките на животниот стил и, доколку е потребно, со терапија со лекови.
Стрес: Невидлив непријател на срцето
Во современиот свет, стресот често се занемарува како фактор на ризик, но неговата улога во развојот на кардиоваскуларни болести е значајна. д-р. Смајиќ предупредува дека континуираниот, секојдневен стрес може да биде особено опасен за срцето.
„Интересно е што не само негативниот стрес, туку и претерано радосните ситуации можат да влијаат на срцето. Познато е дека постои и т.н синдром на скршено срце или Такоцубо синдром, кој се јавува по интензивни емотивни настани“, објаснува др. Смајиќ.
Иако понекогаш е тешко да се избегнат стресни ситуации, експертите препорачуваат да се најдат здрави начини за управување со стресот, како што се медитација, јога или редовна физичка активност.
Патот до поздраво срце: практични совети
Грижата за здравјето на срцето не мора да биде комплицирана задача. Еве неколку едноставни чекори што секој може да ги преземе:
Здрава исхрана: Вклучете повеќе овошје, зеленчук и цели зрна во вашата исхрана. Намалете го внесот на сол, заситени масти и шеќер.
Редовна физичка активност: Целете на 30 минути умерена активност пет пати неделно. Тоа може да биде брзо одење, пливање или која било друга активност што ви причинува задоволство.
Престанете да пушите: Ако пушите, откажувањето е еден од најдобрите подароци што можете да му ги дадете на вашето срце. Веќе две години по прекинот, ризикот од кардиоваскуларни заболувања значително опаѓа.
Редовни контроли: Важно е редовно да се следи крвниот притисок, нивото на шеќер и маснотии во крвта, како и телесната тежина. Раното откривање на промените може да спречи посериозни проблеми во иднина.
Управување со стресот: Најдете активности кои ве релаксираат и практикувајте ги редовно. Тоа може да биде читање, шетање во природа или дружење со пријателите.
Заеднички сили за поздраво општество
По повод Светскиот ден на срцето, низ Босна и Херцеговина се организираат различни активности со цел да се подигне свеста за важноста од грижата за кардиоваскуларното здравје. Во Тузла, на пример, граѓаните ќе имаат можност бесплатно да мерат шеќер во крвта, холестерол, триглицериди, крвен притисок и телесна тежина.
Ваквите иницијативи се од непроценлива вредност бидејќи им овозможуваат на луѓето навреме да откријат потенцијални проблеми и да побараат стручна помош. д-р. Смајиќ ја нагласува важноста на превенцијата: „Најмалку 86 проценти од предвремените смртни случаи може да се спречат со контролирање на главните фактори на ризик“. Ова е информација која треба да го мотивира секој од нас сериозно да се грижи за своето срце“.
Срцето е инвестиција во иднината
Грижата за здравјето на срцето не е само прашање на индивидуалното здравје, туку и на социјалната благосостојба. Кардиоваскуларните заболувања претставуваат огромен товар за здравствените системи ширум светот, но и за семејствата на пациентите. Со инвестирање во превенција и едукација, можеме значително да го намалиме тој товар и да обезбедиме подобар квалитет на живот за себе и за нашите најблиски.
Запомнете, имате само едно срце. Грижете се за него, хранете го здраво, вежбајте го редовно и слушајте ги неговите сигнали. Затоа што кога срцето е здраво, целото тело пее од радост.
Srceto e investicija vo idninata
