Една нова студија покажа дека поради климатската криза деновите стануваат подолги, а иако станува збор за милисекунди, доволно е потенцијално да се наруши интернет сообраќајот, финансиските трансакции и GPS навигацијата бидејќи се се потпира на прецизно мерење на времето.
Должината на денот на Земјата постојано се зголемуваше со текот на времето поради гравитациската сила на Месечината врз океаните и копното на планетата. Но, топењето на ледените плочи на Гренланд и Антарктикот поради глобалното затоплување предизвикано од човекот ја прераспределува водата складирана на големи географски широчини во светските океани, што доведува до повеќе вода во морињата поблиску до екваторот. Ова ја прави Земјата порамна – или подебела – забавувајќи ја ротацијата на планетата и дополнително го продолжува денот, пишува Гардијан.
„Можеме да го видиме човечкото влијание врз целиот систем на Земјата, не само локално, како зголемувањето на температурите, туку навистина суштински, менувајќи го начинот на кој се движи во вселената и ротира“, рече професорот Бенедикт Соја од ЕТХ Цирих во Швајцарија.
Тој додаде дека претходно таквите процеси се одвивале со милијарди години, а сега промените, поради емисиите на јаглерод, се случуваат за само 100 или 200 години.
Прецизен тајминг
Човечкото мерење на времето се заснова на исклучително прецизни атомски часовници. Сепак, точното време од денот – една ротација на Земјата – варира поради плимата и осеката на Месечината, климатските влијанија и некои други фактори, како што е бавното обновување на Земјината кора по повлекувањето на ледените плочи формирани во последното ледено доба.
Соја посочува дека овие разлики мора да се земат предвид. „Сите центри за податоци што го напојуваат интернетот, комуникациите и финансиските трансакции се засноваат на прецизен тајминг. Потребно ни е и прецизно временско знаење за навигација, особено за сателити и вселенски летала“.
Истражувањето, објавено во списанието Proceedings of the National Academy of Sciences на САД, користело набљудувања и компјутерски реконструкции за да го процени влијанието на топењето на мразот врз должината на денот.
Највисока стапка
Стапката на забавување варирала помеѓу 0,3 и 1,0 милисекунди на век (ms/cy) помеѓу 1900 и 2000 година. Но, од 2000 година, како што се забрзувало топењето, стапката на промена исто така се забрзала до 1,3 ms/cy.
„Оваа стапка денес е веројатно повисока од било кое време во изминатите неколку илјади години“, велат истражувачите, кои предупредуваат дека дури и ако емисиите на стакленички гасови се сериозно намалени, стапката ќе остане на 1,0 ms/cy во следните неколку години. децении.
Ако емисиите не се намалат, стапката на забавување ќе се зголеми на 2,6 ms/cy до 2100 година, и така оваа причина ќе ги надмине лунарните плими како најголем поединечен придонес за долгорочните варијации во должината на денот, велат истражувачите.
д-р. Сантијаго Белда од Универзитетот во Аликанте во Шпанија, кој не беше дел од истражувачкиот тим, вели дека оваа студија претставува голем напредок бидејќи потврдува дека загрижувачката загуба на мраз што ја претрпеле Гренланд и Антарктикот има директно влијание врз должината на денот.
„Оваа варијација во должината на денот има критични импликации не само за тоа како го мериме времето, туку и за GPS и другите технологии кои управуваат со нашите модерни животи“, додаде тој.
