Светот се „пече“ 12 последователни месеци на температури кои се за 1,5 степени повисоки од просекот пред ерата на фосилните горива, покажаа најновите податоци. Температурите помеѓу јули 2023 и јуни 2024 година биле највисоки досега, откриле научниците, создавајќи распон во текот на целата година во кој Земјата била за 1,64 степени потопла отколку во прединдустриската ера.
Наодите не значат дека светските лидери веќе не успеале да го исполнат своето ветување да го спречат затоплувањето на планетата за 1,5 степени до крајот на векот – цел што се мери со децении, а не поединечни години – туку дека топлината ќе изложи повеќе луѓе на екстремни времето. Постојаниот пораст на температурите над ова ниво, исто така, го зголемува ризикот од неизвесни, но катастрофални пресвртни точки.
Карло Буонтемпо, директор на Службата за климатски промени Коперник, која ги анализираше податоците, рече дека резултатите не се статистички чудо, туку „голема и трајна промена“ на климата.
„Дури и ако оваа конкретна серија екстреми заврши во одреден момент, сигурно ќе видиме нови рекорди соборени бидејќи климата продолжува да се загрева“, рече тој. „Ова е неизбежно ако не престанеме да додаваме стакленички гасови во атмосферата и океаните.
Коперник, научната организација која припаѓа на вселенската програма на ЕУ, користи милијарди мерења од сателити, бродови, авиони и метеоролошки станици за да ги следи клучните климатски метрики. Утврдено е дека јуни 2024 година бил потопол од кој било друг јуни досега и бил 12-ти последователен месец со температури за 1,5 степени над нивниот просек од 1850 до 1900 година.
Бидејќи температурите во некои месеци имаа „релативно мали маргини“ над 1,5 степени, велат научниците, збирките на податоци од други климатски агенции можеби нема да ја потврдат 12-месечната температурна низа.
Без разлика дали е испумпана низ оџакот на електрана на јаглен или исфрлена од издувната цевка на патнички млаз, секоја молекула на јаглерод што ја затнува атмосферата на Земјата ја задржува топлината и ги искривува временските шеми. Колку планетата станува потопла, толку помалку луѓето и екосистемите можат да се прилагодат.
„Ова воопшто не е добра вест“, рече Адити Мукерџи, директор на истражувачкиот институт CGIAR и коавтор на најновиот извештај на Меѓувладиниот панел за климатски промени (IPCC). „Знаеме дека екстремните настани се зголемуваат со секој чекор на глобалното затоплување – и со 1,5 степени Целзиусови сме сведоци на некои од најтоплите екстреми оваа година“.
Некои екосистеми се поранливи од другите. Во својот најнов преглед, IPCC откри дека затоплувањето од 1,5 степени ќе уништи 70-90% од тропските корални гребени, додека затоплувањето од 2 степени речиси ќе ги избрише.
Анкетата на Гардијан оваа година меѓу стотици автори на IPCC покажа дека три четвртини очекуваат планетата да се загрее за најмалку 2,5 степени до 2100 година, додека околу половина од научниците очекуваат температури над 3 степени. Зголемувањето звучи мало, но тие би можеле да значат разлика помеѓу раширеното човечко страдање и „полудистописката“ иднина.
Мукерџи спореди 1 степен на глобално затоплување со блага треска, а 1,5 степени со умерена до висока температура. „Сега замислете човечко тело со [таа] температура со години. Дали таа личност повторно ќе функционира нормално?“.
„Тоа е сегашниот систем на нашата Земја“, додаде таа. „Тоа значи криза“.
Франсоа Гемен, автор на IPCC и директор на опсерваторијата Хуго на Универзитетот во Лиеж, рече дека климатската криза не е бинарно прашање. „Тоа не е 1,5 степени или смрт – секој 0,1 степен е многу важен бидејќи зборуваме за глобални просечни температури, кои се преведуваат во огромни температурни разлики на локално ниво.
Дури и во најдоброто сценарио, рече тој, луѓето мора да се подготват за потопол свет и да го „засилат“ планот за одговор. „Прилагодувањето не е признание дека нашите сегашни напори се бескорисни“.
