На денешен ден во 2022 година, Русија започна инвазија на Украина. Две години подоцна, сè уште нема индиции дека ќе има мировни преговори. Она што го одбележа овој период, според аналитичарите, се две сосема различни години на војна, а како ќе продолжи продолжувањето на конфликтот ќе зависи, велат, од повеќе фактори.
На 24 февруари 2022 година, рускиот претседател Владимир Путин во телевизиско обраќање објави почеток на „специјална воена операција“ во регионот Донбас во Украина. Од друга страна, Володимир Зеленски рече дека Украина ќе се брани.
Две години подоцна и двајцата лидери се на исти позиции, а крајот на војната, се чини, не се ни наѕира.
Она што го одбележа конфликтот во Украина, според аналитичарите, беа две сосема различни години на војна.
Според историчарот Александар Животиќ, двете години од војната по сите карактеристики претставуваат сосема одделни фази.
„Не затоа што тоа е едноставно хронолошка поделба, туку затоа што првата година од војната беше обележана со многу поголем интензитет на самиот конфликт и многу позначајни меѓународни активности, додека втората година од војната доведе до одредена стабилизација на самиот фронт, ги насочи меѓународните активности во некои други правци и доведе многу работи во прашање“, вели Животиќ за порталот N1.
Во втората година од војната, додава тој, движењата на првите борбени линии биле од многу минорен карактер, но со огромни загуби од двете страни.
„Ако се спореди со претходната година, која беше обележана прво со рускиот напад и напредување кон Киев и на југ, потоа повлекувањето кај Киев, потоа украинската офанзива во регионот Харков, каде што беше вратена навистина голема територија под Украинската контрола, а потоа и руското повлекување од Херсон, односно на левиот брег на реките Днепар, може да се види колку операциите беа поопширни со многу повидливи и побрзи резултати. Сега е јасно дека војната влезе во постатична фаза, дека е многу тешко да се пробијат овие веќе формирани фронтови од двете страни, освен делумно со концентрацијата на огромен број луѓе и огромни загуби и се помасовната употреба на разни видови на беспилотни летала, што е сосема разбирливо од повеќе причини. Едниот е пред се техничко-технолошки, другиот е дека се многу поедноставни за употреба, многу се поевтини од многу скапата артилериска муниција, која од двете страни е се помалку. Третата работа е дека тоа е начин да се избегнат човечки загуби“, објаснува историчарот.
На сличен став е и воениот аналитичар Владо Радуловиќ. Тој за N1 вели дека првата година најмногу ја одбележале „многу големи загуби на руска страна, целосно нејасни акции на руските вооружени сили на теренот, големи загуби во командниот штаб, дури и голем број генерали кои загинале на напред”.
„Сето ова создаде прилично чудна слика кога станува збор за вооружените сили на Руската Федерација и заврши со успешните офанзиви на украинските сили кои ослободија значителен дел од таа територија, па дури и од одредени области, пред се мислам на северно, североисточно движење од каде целосно се повлекоа руските сили“, наведува тој.
Од друга страна, според неговите зборови, ситуацијата значително се променила во 2023 година и дека за разлика од првата година, во втората година руските вооружени сили покажале многу повеќе на теренот од украинските.
„Во втората година, пак, се чини дека Русите успеаја да се извлечат од сите нивни погрешни потези на теренот, или погрешните информации што ги имаа, бидејќи според сите проценки тие лесно се подготвуваа да парадираат во Киев. не очекуваа да се соочат со силен отпор на Украинците. Украинците почнаа да трпат големи загуби, немавме можност да видиме украински офанзиви кои ќе резултираа со ослободување на некои големи делови од украинската територија, а од друга страна имаше значителен удар врз украинските вооружени сили. , пред се падот на Соледар, но и падот на Бахмут како круна. Овие две места, а пред сè, падот на Бахмут во мај 2023 година покажаа дека Русија во голема мера ќе ја искомплицира ситуацијата на теренот“, објаснува тој.
Тој додава и дека во текот на летото Украинците повторно се обиделе да извршат офанзива и да ослободат значаен дел од нивната територија, но дека тоа речиси и да не даде никакви резултати.
„Исто така, беше направен обид околу Бахмут и во најголем формат обид да се пробие линијата на Суровикин во делот на Запорожјската област, дел од Херсонската област, но таа офанзива пропадна“, рече воен аналитичар.
Дури и во 2024 година, на Украина не и оди добро на борбените линии. Така, руската армија ја окупира Авдеевка и се обидува да ја пробие украинската одбрана на неколку други точки. Сепак, првите линии на фронтот долго време се без поголеми промени.
Дали е можен крајот на конфликтот?
И покрај успесите на фронтот, или токму поради тоа, Путин уште еднаш може да слушне дека Русија е подготвена да стави крај на конфликтот во Украина.
Сепак, соговорниците N1 се согласуваат дека нема видливи знаци за брз крај на војната.
„Иако постојат одредени индиции дека руската страна сака да иницира преговори, тие тоа го сакаат по свои услови, но вие споменатите се повторно неприфатливи за Киев и неговите западни сојузници“, вели Животиќ.
Ставот на Радуловиќ е дека е многу тешко да се даде каков било конкретен одговор на прашањето дали може да има примирје бидејќи, како што објаснува, има две апсолутно спротивставени страни во однос на какво било можно примирје.
„Украинците велат дека ќе ја ослободат секоја педа од нивната територија, претходно на таа реченица беше додадена реченицата „вклучувајќи го и Крим“, сега ми се чини дека Крим веќе не се споменува толку многу, додека од друга страна Русија зазема став дека четирите региони што ги припои, дека тоа се области кои се признати во нејзиниот устав и дека тоа е територија на Руската Федерација“, вели Радуловиќ.
Кога имаш таква ситуација, како што наведува, не знаеш што да преговараш.
„Дали активната линија на фронтот сега би била демаркациона линија или не, дали е тоа прифатливо за Украинците, по сето тоа што се случи? Од оваа перспектива изгледа нереално некој да одлучи да седне и да преговара за мир, од друга страна, не би ме чудело ако некои промени се случат преку ноќ, бидејќи секоја војна, вклучително и оваа, се води на фронтот, а исто така е се бореле на некои маси и низ историјата, се случувало дури и страшни конфликти да завршат по состанокот, со фактот дека треба да се има предвид дека, во потенцијално сценарио во однос на разгледување на ситуации и опции, двете страни се стремат да ги преземат најдобри можни преговарачки позиции. Кога го имаш тоа, можеш да ја диктираш ситуацијата“, вели Радуловиќ.
Неизбежно продолжување на војната?
Според аналитичарите, продолжувањето на војната се чини неизбежно, а неколку фактори ќе имаат пресудно влијание врз неа.
За Животиќ тоа е пред се волја на двете страни за продолжување на војната.
„Од руска страна клучот е волјата и одлучноста на Кремљ да продолжи во насоката што ја започнаа. Од друга страна, кога станува збор за Киев, пред се има волја за продолжување на отпорот, но има и расположливи ресурси кои многу зависат од решителноста и волјата на западните сојузници. За Украина, меѓународната помош е од клучно значење“, вели Животиќ.
И според Радуловиќ, нивните планови ќе бидат од клучно значење за Русија, додека за Украина тоа ќе бидат ресурси.
„Она што ќе биде важно за Русија е што тие навистина сакаат и до каде и каде сакаат да одат. Кога зборуваме за Украинците, еден збор опишува сè, а тоа се ресурси – човечки ресурси, ресурси во материјал, оружје и воена опрема. Украина е во, можеби, најтешката ситуација досега од почетокот на војната, ѝ недостига муниција, оружје, жива сила… Сето тоа трае долго време и за разлика од Русија, која иако има проблеми, ги нема до овој степен. Така, најголемиот предизвик за Украина ќе биде да продолжи да го одржува континуитетот со своите сојузници во однос на добивањето дополнителна поддршка и помош и да види како ќе се снајде новото украинско воено раководство“, заклучува Радуловиќ.
Се чини дека тоа го знаат и на Запад, од каде постојано испраќаат пораки дека нема да и вртат грб на Украина.
Последниве денови пристигнаа пораки и од Франција, каде министерот за одбрана Себастиен Лекорни изјави дека ќе испратат беспилотни летала камикази во Украина, додека Данска одлучи да ја достави целата артилериска муниција од залихите во Киев.
И американскиот претседател Џозеф Бајден повторно ги повика републиканците во Долниот дом на Конгресот да одобрат помош за Украина и предупреди дека противењето на законскиот предлог што беше усвоен во Сенатот „игра во рацете на рускиот претседател Владимир Путин“ и му рече на својот украински колега дека е уверен дека на Украина ќе и биде одобрена американската воена помош од 60 милијарди долари.
