Неславното прво место за Словенија: според податоците на Евростат за декември 2023 година сме на самиот врв по вишок смртност. Го прашавме Националниот институт за јавно здравје зошто?
Податоците на Евростат покажуваат дека во декември 2023 година вишокот на смртност во Словенија изнесувал 21,3 отсто, што ја става нашата земја на самиот врв на земјите од ЕУ. Следат Австрија (20,7%) и Естонија (20,0%), додека вишок смртни случаи не се забележани во Романија и Бугарија.
Индикаторот за вишок смртност го покрива бројот на луѓе кои починале од која било причина во даден период и го споредува со историската основа од претходните години во период кој не бил засегнат од пандемијата на Ковид-19. Во овој случај, почетната точка се состои од просечниот број на смртни случаи што се случувале секој месец во периодот помеѓу 2016 и 2019 година, објасни Еуростат.
Се обративме до НИЈЗ со прашањето зошто имаше толку вишок смртни случаи во декември минатата година.
Тие истакнаа дека за тоа придонесува и сезоната на грип и други акутни респираторни инфекции, која по неколку години повторно беше интензивна. Долгорочните последици од епидемијата, како што е доцнењето во откривањето и лекувањето на хроничните незаразни болести, исто така може да придонесат за прекумерна смртност, објаснуваат од НИЈЗ.
Вишокот на смртност, декември 2023 година Фото: Евростат
Еве, значи, има зголемена концентрација на загадувачи во воздухот, објаснуваат во НИЈЗ, но бидејќи нема податоци за причините за смртта за 2023 година, не можат да утврдат до кој степен всушност смртноста од ковид-19 и други причини придонесе за прекумерна смртност минатиот декември. При споредбата меѓу земјите, Евростат не ги зема предвид промените во големината на населението и неговата старосна структура во периодот помеѓу 2016 и 2019 година, што исто така може да влијае на резултатот, објаснуваат од NIJZ.
Националниот институт за јавно здравје е вклучен и во следењето на вишокот на смртност во мрежата ЕуроМОМО, која работи според статистички модел кој ја одредува очекуваната смртност врз основа на долгорочниот тренд на смртност од претходните години и сезонскиот ефект врз смртноста, а податоците од пандемските години се исклучени.
Според овие податоци, вишокот на вкупната смртност во декември 2023 година е помал од вишокот во периодите на интензивна циркулација на грип во раните недели од 2017 година и споредлив со вишокот во периодот на интензивна циркулација на грип во раните недели од 2019 година.
Во овој систем и период Словенија не се издвојува значително од другите земји, но споредливоста меѓу земјите е исто така ограничена во овој систем, бидејќи не ги зема предвид разликите во големината и структурата на населението меѓу земјите.
„Можеме да заклучиме дека зголемувањето на смртноста во овој период од годината во Словенија е очекуван. Веројатни причини се Ковид-19, грип и други респираторни инфекции. Можни се и други причини, но не можеме точно да ја процениме големината на нивното влијание“, напишаа тие во НИЈЗ, додавајќи дека вишокот на смртност во декември минатата година бил многу помал од вишокот на смртност во пандемските години 2020, 2021 и 2022 година. И тогаш Словенија веќе беше „црна овца“.
