Војната во Украина, проширувањето на ЕУ, кое балканските земји го чекаат две децении, но и можното враќање на Доналд Трамп на власт во САД. Ова е само дел од предизвиците со кои ќе се соочи Европската унија, пишува ДВ.
Првиот предизвик – војната на Русија во Украина
Членките на ЕУ постојано ветија дека ќе ја поддржат Украина колку што е потребно, бидејќи руската победа ќе ја загрози безбедноста на Европа. Дали ЕУ ќе се држи до тоа ветување и следната година?
Во Брисел во моментов многу се зборува за губење на солидарноста и замор од војната. Европската унија прави огромни напори едногласно да одобри помош за Украина. Стратегијата според која Украина е оставена да преговара со Русија или не, може да биде доведена во прашање во 2024 година, пишува DW.
„Нашата цел мора да биде траен и праведен мир, а не уште еден замрзнат конфликт“, рече претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен.
„Најдобриот пат на Украина кон стабилност и просперитет е членството во Европската унија. За Украина која повторно зајакнува, Европа е одговорот“.
Вториот предизвик – проширувањето на Европската Унија
Со тоа Урсула фон дер Лајен зборува за чекор кој за многу членови оди пребрзо и предалеку. Брисел оваа година треба да ги започне пристапните преговори со Украина и Молдавија.
Членството на Украина разурната од војна би имало огромна цена за Европската унија. Затоа дури и големите политички пријатели на Украина, како што се Полска или балтичките земји, почнаа да се плашат од такво сценарио.
Тие земји добиваат многу повеќе од Брисел отколку што плаќаат, но со приемот на Украина, ситуацијата може да биде обратна. Додуша, преговорите би почнале, но до полноправно членство, агитираните членови би ги смирувале високи функционери на Унијата за изминатата година, ако не и една деценија.
Земјите од Западен Балкан, кои сите сакаат да станат полноправни членки, а поминаа две децении во европската чекална, со незадоволство ја набљудуваат рекордната брзина со која се развиваат напорите на Украина и Молдавија да обезбедат членство во ЕУ.
Може да се утврдат конкретни датуми на пристап за Црна Гора, Албанија и Северна Македонија, меѓу другите причини, со цел да се ограничи руското и кинеското влијание на Балканот.
За Србија и Косово, овие изгледи се поскромни, бидејќи меѓуетничкиот конфликт го парализира севкупниот напредок. Босна и Херцеговина се бори да го надмине статусот на нефункционална држава. Таму, конфликтот меѓу босанските Срби и другите народи, поттикнат од Русија, е најголемата пречка.
Третиот предизвик – реформите на Европската Унија
Пред да прифати нови членки, Европската унија мора да ги реформира своите процеси на одлучување и начинот на финансирање. Само суверена, економски силна Европа може да понуди „способност за примање“ – ова го тврди долго време францускиот претседател Емануел Макрон.
И германската влада предложи повеќе мнозинско одлучување наместо едногласност. Упатените кругови во Брисел не се сигурни што ќе биде со ваквите предлози. Ако треба да се укине едногласното резонирање, таа одлука мора да се донесе – едногласно.
Во изминатите неколку години, ЕУ не можеше да размислува со Полска и Унгарија, кои непромислено го искористија своето вето. Поради дефицитот во владеењето на правото, постапката не дава резултати. Во текот на 2024 година, противникот на Европската унија, Виктор Орбан, ќе продолжи цврсто да владее во Унгарија. Во Полска има надеж, бидејќи поранешниот претседател на Европскиот совет, Доналд Туск, проевропски политичар, го презеде кормилото.
Пред 20 години, по приемот на осум земји од Централна и Источна Европа, како и островските држави Малта и Кипар, ЕУ со извесно двоумење ги усвои „Лисабонските договори“.
Тие до денес се основа за работата на сојузот на државите. Дали тие договори треба да се усогласат? Таа дискусија ќе биде се поприсутна во текот на 2024 година.
Четвртиот предизвик – Доналд Трамп
Доколку радикалниот републиканец Доналд Трамп повторно стане американски претседател, Европската унија и европскиот дел на НАТО ќе се соочат со тешки времиња. Најважниот сојузник во поддршката на Украина и зауздувањето на Русија, како и во трговските прашања, може да испадне. За да го смири Трамп, ЕУ би можела да понуди да финансира воена помош за самата Украина.
Германско-американската стопанска комора очекува дека Доналд Трамп ќе воведе цела серија казнени царини за Европејците. Европската унија би морала да го стори истото. Обемот на трговијата и економскиот раст би се намалиле. Дали Трамп дополнително би ги влошил лошите односи со Кина, која е најважниот трговски партнер на голем број членки на Европската унија?
Петти предизвик: Избори за Европскиот парламент
На почетокот на јуни 400 милиони граѓани на Европската унија со право на глас ќе ги изберат своите претставници за Европскиот парламент. Тоа е во теорија. Во пракса минатиот пат гласаа околу 200 милиони гласачи. Повторно се очекува победа на демохристијаните, но и раст на радикалната десница и популистите.
Според анкетите, најважна тема за граѓаните е нивната економска состојба и стандард. Украина, миграцијата, реформите во Унијата и проширувањето се кон вас анкети од помала важност за одлуката за кого да се гласа.
Најверојатно германската политичарка Урсула фон дер Лајен ќе остане претседател на Европската комисија. Новото свикување на Европскиот парламент би требало да го потврди нејзиниот мандат, но таа би била предложена од 27 шефови на држави и влади.
И покрај критиките, многу луѓе позитивно ја гледаат иднината на ЕУ
Покрај овие големи предизвици, претстојната година носи и голем број важни задачи за Брисел. Реформата на процедурата за доделување политички азил за која се дебатира треба да добие статус на обврзувачки закон како таканаречен миграциски пакет.
Исто така, ЕУ мора да формулира нови правила за буџетско задолжување на нејзините членки. Потребен е и закон за регулирање на вештачката интелигенција. Мора да се обезбедат нови инвестиции во зелена технологија.
Европската унија, покрај буџетот од 1,1 милијарди евра за следните седум години, ќе бара дополнителни 66 милијарди евра. Членките даваат отпор, а тоа е потенцијален конфликт меѓу северните држави кои даваат повеќе за буџетот и јужните кои трошат повеќе.
Сето ова не ги окупира премногу граѓаните. Според анкетите, тие сметаат дека имаат премалку влијание врз одлуките во Брисел, но и покрај тоа се оптимисти за иднината на Европската унија. Овој став го имаат во просек 60 отсто од испитаниците.
Најлошиот резултат е измерен во земја која е еден од основачите на Европската унија – Франција. Оптимисти има и под 50 отсто, што е најнизок процент во цела Европска унија. Најголем процент на оптимисти е измерен во Данска – 86 проценти.
А во Германија, 58 отсто од испитаниците позитивно го гледаат развојот на Европската унија во текот на следната година.
